Köken
Tevkil kelimesi, Arapça wkl kökünden türemiştir. Bu kökten gelen ve “vekâlet etmek” anlamına gelen wakala (وكل) fiilinin, bir işi yaptırma bildiren taf'il kalıbına sokulmasıyla oluşan tawkīl (توكيل) sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Dolayısıyla kelime, yapısal olarak “birini vekil etme eylemi” anlamını taşır.
Kullanım Alanları
- Hukuk ve Noter İşlemleri: Bir kişinin başka bir kişiye kendi adına yasal veya resmî işlemleri yapma yetkisi vermesini (vekâletname düzenlemesi) ifade eden hukuki bir terim olarak kullanılır.
- Temsil ve Diplomasi: Bir devletin bir diplomatı, bir kurumun bir yöneticiyi veya bir kişinin bir avukatı belirli bir konuda kendini temsil etmesi için görevlendirmesi durumunu tanımlamada kullanılır.
- Edebi ve Mecazi Anlatım: Edebi metinlerde, bir duyguyu veya nesneyi kendi yerine bir mesajı iletmesi için görevlendirme anlamında mecazi olarak kullanılır. Örneğin, “suskunluğunu tevkil etmek” gibi ifadelerle bir eylemsizliğin bir anlam taşıdığı vurgulanır.
- Tarihsel ve Resmî Dil: Günümüzdeki “yetkilendirme”, “görevlendirme” veya “vekil tayin etme” ifadelerinin eski dildeki karşılığı olarak, tarihi metinlerde ve eski resmî yazışmalarda yer alır.