Köken

Tılsım sözcüğü, Arapça ṭilsim (طلسم) kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Arapçaya ise Eski Yunanca télesma (τέλεσμα) sözcüğünden girmiştir. Yunanca kök fiil teléō (τελέω), “tamamlamak, yerine getirmek, kutsal bir görevi icra etmek” anlamına gelir. Zamanla bu kökten türeyen télesma, “ayin, kutsama, büyü” anlamlarını kazanmış ve Arapça aracılığıyla “gizli güç, büyü, koruyucu nesne” anlamlarıyla Türkçeye yerleşmiştir.

Kullanım Alanları

• Edebiyat: Gizem, büyü ve kader temalarını anlatan masal, halk hikâyesi ve fantastik eserlerde sıkça geçer.
• Halk kültürü: Nazar, muska ve koruma inançlarıyla bağlantılı olarak kullanılır; özellikle “tılsımlı nesne” ve “tılsımlı söz” ifadelerinde yer alır.
• Sanat ve mimari: Osmanlı döneminde bazı yapılar veya eşyalar üzerindeki koruyucu motif ve yazılar için “tılsım” terimi kullanılmıştır.
• Günlük dil: Etkileyici bir güç veya çözüm anlamında mecazen kullanılır (“onun sesi adeta bir tılsımdı”).