24 Mart 1923 tarihli Time dergisinin henüz 4. sayısının kapağında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk yer aldı. Bu kapak, Atatürk’ün Batı dünyasında artan etkisini ve Türkiye’nin geçirdiği dönüşüm sürecini yansıtması açısından büyük önem taşımaktadır. Time dergisi, Atatürk’ü ilk kez bu sayısında kapağına taşımış ve onun liderlik vasıflarına, askeri başarılarına ve modernleşme çabalarına dikkat çekmiştir.

^{24 Mart 1923 Time dergisi kapağı (kara kalem: Gordon Stevenson)}

Arka Plan

Mustafa Kemal, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde askeri başarılarıyla öne çıkmış ve özellikle I. Dünya Savaşı sırasında Çanakkale Cephesi’ndeki direnişiyle tanınmıştır. 1919’da başlattığı Millî Mücadele sonucunda Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin önderliğinde bağımsız bir devlet kurmayı başarmış ve Lozan Antlaşması’na giden süreçte uluslararası alanda tanınan bir lider hâline gelmiştir. Time dergisinin 24 Mart 1923 sayısında Mustafa Kemal’in kapakta yer alması, onun dünya sahnesindeki önemini ve Türkiye’deki devrimci değişimleri Batı kamuoyuna tanıtma amacını taşımaktadır.

Kapağın Hikayesi

Derginin kapağında Mustafa Kemal’in kara kalem bir portresi yer almıştır. Portre, 17 Ocak 1923 günü İzmit’te çekilen video ve fotoğraflardan faydalanılarak hazırlanmıştır. Çekimler, o gün Kasr-ı Hümayun’da gerçekleşecek olan basın toplantısı için İzmit’e gelen Halide Edip Adıvar ile Mustafa Kemal Paşa’nın sohbetleri sırasında çekilen fotoğraf ve video görüntülerine aittir.

Kara kalem çalışması ise o dönemde dergi için çalışan Gordon Stevenson tarafından yapılmıştır. Stevenson, özellikle yağlı boya ile yaptığı sosyete portreleriyle tanınan İskoç kökenli bir Amerikan vatandaşıdır. Chicago’da bulunan School of The Art Institute’ta eğitim almıştır.

İçeriği

Dergide “Dış Haberler: Yakın Doğu” başlıklı ilk makalede ise Atatürk’ten şu şekilde bahsediliyor:

Mustafa Kemal Paşa, "Türk nerede kendi efendisidir?" atasözünü, her zamanki "Cehennemde" cevabı yerine "Türkiye'de!" cevabını koyarak çürütmüştür. Bu sözler, Kemal'in politikasının temel özelliklerini özetlemektedir. O, bugün Türkiye'nin kurtarıcısı olarak durmaktadır. Halkı, yabancı otoriteye kölece boyun eğmenin bataklığından çıkarmış, onları içsel niteliklerinin farkına varmalarına ve düşünce ve eylem bağımsızlığına getirmiştir.

Kemal, çatışan iftiraların potasından lekesiz bir ünle çıktı. Bu çılgın raporlardan bazıları onu ülkesine ihanet etmekten "yabancı" olmaya kadar her şeyle suçladı. Kemal saf bir Türk'tür (bazılarının söylediği gibi Yahudi değil) ve tüm dünyaya Modern Türkiye'nin çekirdeği olduğunu kanıtlamıştır. O, mesleğine bağlı kalarak şöhretini kazanmış iyi bir profesyonel askerdir. Profesör Arnold J. Toynbee, hayranlık uyandıran bir şekilde yazılmış kitabı Yunanistan ve Türkiye'deki Batı Sorunu'nda onun hakkında şunları söyler: "Kişisel bir gösteriyle bir Türk'ün daha iyi bir dünyayı beklemeden Anadolu'da kendi efendisi olabileceğini kanıtladı ve onun ilhamıyla Ulusal Hareket hayata geçti." Şüphesiz Mustafa Kemal Paşa çağdaş tarihin en büyük figürlerinden biridir. Şimdi Batı medeniyetinin görünmeyen güçlerine karşı duruyor ve Türkiye'nin kazandığını elinde tutmaya kararlı.^【1】 

Bunun yanında makalede, Kurtuluş Savaşı’nın ardından Türkiye’nin geleceği, yeni yönetim biçimi ve Batı ile ilişkileri gibi konular detaylandırılmıştır.

İkinci Kez Atatürk Time Dergisi Kapağında

^{21 Şubat 1927 Time dergisi kapağı}

Mustafa Kemal Atatürk 21 Şubat 1927 tarihinde 4 yıl arayla ikinci kez Time dergisinin kapağında yer almıştır.

Ayrıca Time dergisi 2013 yılında 90. yıl dönümünü kutlarken “90 Kapak Hikâyesi ile Modern Tarih Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey” başlığıyla 90 isim seçerek kapak hikâyelerini ele aldı. Bu listede ilk sıra Mustafa Kemal Atatürk’ün oldu. Dergi Atatürk için “Daha sonra Atatürk ismini alan Mustafa Kemal Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun küllerinden modern Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu babası olarak ortaya çıktı” ifadesini kullandı.^【2】 

Etkileri

Bu kapak, Mustafa Kemal’in uluslararası alanda tanınırlığını artıran önemli olaylardan biri olmuştur. Derginin ABD ve Avrupa’daki okuyucuları, genç Türkiye Cumhuriyeti’nin lideri ve reformist vizyonu hakkında bilgi edinmiştir. Bu, Batı dünyasının Mustafa Kemal’i yalnızca bir askerî deha olarak değil, aynı zamanda modernleşme ve ulusal egemenlik ideolojisini savunan bir lider olarak görmesine katkıda bulunmuştur.

Sonuç

24 Mart 1923 tarihli Time dergisinin kapağında Mustafa Kemal’in yer alması, Türkiye’nin uluslararası alandaki yükselişinin ve Atatürk’ün dünya liderleri arasındaki konumunun bir göstergesidir. Bu kapak, Batı basınının Türkiye’deki dönüşüme verdiği önemin de bir yansımasıdır.