Titan denizaltı, Titanic batığına insanlı keşif seferleri düzenlemeyi amaçlamış, sınırlı sayıda yolcu kapasitesiyle öne çıkmış deneysel bir denizaltıdır. OceanGate Inc. isimli Amerikan şirketi tarafından işletilen bu araç, 18 Haziran 2023 tarihinde yaptığı bir seferde Atlantik Okyanusu’nda kaybolmuş ve olay, beş kişinin ölümüyle sonuçlanan uluslararası bir trajediye dönüşmüştür. Olay, hem denizaltı teknolojilerinin sınırlılıklarını hem de ticari keşiflerin denetim ve güvenlik boyutlarını kamuoyunun gündemine taşımıştır.

^{Titan Denizaltı (AA)}

Titan'ın Teknik Özellikleri

Titan, OceanGate tarafından üretilmiş karbon fiber ve titanyum alaşımlı bir gövdeye sahipti. Yaklaşık 6.7 metre uzunluğundaki araç, 4.000 metre derinliğe kadar dalış yapabilecek şekilde tasarlanmıştı. Dış iskeletinde geleneksel metalik konstrüksiyon yerine kompozit malzemeler tercih edilmesi, mühendislik açısından yenilikçi bir yaklaşım olarak sunulmuştu. Araç; GPS, sonar, kamera sistemleri ve iletişim modülleriyle donatılmış olsa da klasik denizcilik sınıflandırmalarına (örneğin ABS, DNV-GL gibi bağımsız klas kuruluşlarının onaylarına) sahip değildi.

OceanGate ve Ticari Yaklaşım

OceanGate, Titanik enkazına düzenli seferler düzenleyerek keşif tutkunlarına 250 bin dolar karşılığında bir dalış deneyimi sunmaktaydı. Ancak şirketin mühendislik politikası ve test süreçleri birçok uzman tarafından eleştiriliyordu. Şirketin CEO’su Stockton Rush, geleneksel güvenlik protokollerini “yeniliklerin önündeki engeller” olarak nitelendirerek bağımsız denetimlerden kaçınmış ve bu yaklaşımı şirket içi uyarılara rağmen sürdürmüştür.

18 Haziran 2023: Kayıp Dalış

Titan denizaltısı, 18 Haziran sabahı Kanada’nın Newfoundland bölgesinden Titanic batığının bulunduğu noktaya hareket etti. İçinde beş kişi bulunuyordu:

• Stockton Rush (OceanGate CEO’su),
• Hamish Harding (İngiliz milyarder ve kâşif),
• Paul-Henri Nargeolet (Fransız denizci ve Titanic uzmanı),
• Shahzada Dawood (Pakistanlı iş insanı) ve oğlu Suleman Dawood.

Dalış başladıktan yaklaşık 1 saat 45 dakika sonra denizaltı ile bağlantı kesildi. Olayın duyulmasının ardından ABD Sahil Güvenliği başta olmak üzere Kanada, İngiltere ve Fransa gibi ülkeler çok uluslu bir arama kurtarma operasyonu başlattı.

Arama Kurtarma ve Bulgular

Arama süresince deniz tabanından gelen bazı "patlama benzeri" sesler tespit edildi. Bu sesler, bir yaşam belirtisi ihtimalini gündeme getirse de, yapılan analizler bu sinyallerin kazaya doğrudan işaret etmediğini gösterdi. 22 Haziran 2023 tarihinde Titan’a ait bazı parçalara Titanik enkazına yaklaşık 500 metre mesafede ulaşıldı. Sahil Güvenliği, denizaltının “katastrofik bir içe çökme” (implozon) geçirdiğini ve mürettebatın olay anında hayatını kaybettiğini açıkladı.

^{Titan Denizaltı. (AA)}

Kazanın Nedenleri ve İhmal İddiaları

Kazanın ardından OceanGate’in güvenlik protokollerine yönelik eleştiriler yoğunlaştı. Şirketin eski çalışanları, Titan’ın yapısal bütünlüğü ve tasarım kararlarına dair önceden uyarılarda bulunduklarını açıkladı. Mühendis David Lochridge, daha önce OceanGate’e karşı dava açarak, denizaltının test edilmeden derin suya indirildiğini ve güvenlik standartlarını karşılamadığını ileri sürmüştü. CEO Rush ise bu eleştirileri "fazla ihtiyatlı" ve "yenilik karşıtı" olarak değerlendirmişti.

Toplumsal ve Medya Yansımaları

Titan faciası, dünya çapında medya ilgisine neden olmuş, kamuoyunda hem olayın trajik boyutu hem de elitizme dayalı turistik maceracılığın sınırları tartışılmıştır. Sosyal medyada, milyon dolarlık dalış turlarının etik boyutu, hayatını kaybedenlerin profili ve OceanGate’in iletişim stratejisi geniş şekilde yer bulmuştur.

^{Titan Denizaltı. (AA)}

Hukuki Süreç ve Son Gelişmeler

2024 yılı içerisinde, kayıp yolcuların bazı aileleri tarafından OceanGate şirketine “ihmal sonucu ölüm” gerekçesiyle dava açılmıştır. Davalarda, şirketin denetimden kaçan uygulamaları, standart dışı üretim tercihleri ve uyarıların dikkate alınmaması gibi unsurlar ön plana çıkarılmıştır. Bu davalar, özel sektör tarafından geliştirilen insanlı sualtı araçlarının regülasyon eksikliklerine işaret etmesi açısından önem taşımaktadır.

2023 Ekim ayında Titan denizaltısına ait kalan son parçalar da çıkarılmış, karaya ulaştırılmış ve olayın teknik boyutlarının aydınlatılması amacıyla detaylı analizlere tabi tutulmuştur.

Titan denizaltısı olayı, yalnızca bir turistik felaket değil; aynı zamanda özel girişimciliğin, mühendislik etiğinin, kamu güvenliğinin ve teknoloji regülasyonunun kesişim noktasında bir vaka olarak dikkat çekmiştir. Kazadan sonra uluslararası denizcilik toplulukları, özel sualtı aracı üretiminde daha katı sertifikasyon süreçlerinin gerekliliğini tartışmaya açmıştır.