Toros Canavarı, Aziz Nesin tarafından kaleme alınmış, toplumsal eleştiriyi hiciv yoluyla işleyen bir öykü kitabıdır. İlk olarak 1980’li yıllarda yayımlanan eser, yazarın günlük yaşamdan, sıradan insanlardan ve toplumsal sistemin çarpıklıklarından esinlenerek yazdığı 22 öyküyü içerir. Kitap, bireylerin sistem içindeki konumunu, adalet arayışlarını, bürokrasiyle olan çatışmalarını ve sosyal adaletsizlikleri ironik ve eleştirel bir dille yansıtır.

Konu ve Tema

Kitabın ana teması, güç ilişkileri, toplumsal adaletsizlikler, bireyin sistem karşısındaki çaresizliği ve bürokratik engellerdir. Aziz Nesin, eserinde sıradan insanların karşılaştığı trajikomik durumları işlerken, devlet mekanizmasının keyfiliğini, sınıf farklılıklarını ve toplumun içindeki sahtelikleri hicveder. Mizah, eserin hem dili hem de eleştirel aracı olarak öne çıkar.

Üslup ve Anlatım

Aziz Nesin’in en belirgin özelliklerinden biri olan yalın, doğrudan ve mizahi anlatım tarzı bu eserde de kendisini göstermektedir. Yer yer Karadeniz şivesi gibi ağızlara, halk deyimlerine ve günlük konuşma diline yer verilerek karakterlerin inandırıcılığı artırılır. Gülmece, bir eleştiri aracı olarak kullanılır.

Öne Çıkan Öyküler ve Karakterler

Toros Canavarı: Kitaba adını veren bu öyküde Nuri Pakyürek, ev sahibiyle yaşadığı anlaşmazlıklar sonucu yanlışlıkla bir katil zannedilir. Toplumun önyargıları, medya etkisi ve bürokratik mekanizmalar yoluyla bir “canavara” dönüştürülür.

Hepsi Hepsi İyi: Sınıfsal farklılıklar ve duyarsızlık üzerine yazılmış bu öyküde, bir halk otobüsünde geçen diyalog, toplumun empati yoksunluğunu ve kibirli yapısını ortaya koyar.

Nasıl Yaparlar?: Eski düzeni eleştirerek gelen yeni patronun, aynı düzenin bir parçasına dönüşmesini anlatır. Ercan karakteri, çıkarcılığın ve ikiyüzlülüğün somut örneğidir.

Var mı Bana Yan Bakan?: Toplumda kaba kuvvetin, gösterişin ve boş tehditlerin ne denli etkisiz ve anlamsız olduğunu gözler önüne serer. Arabacı Rahmi gibi kabadayı tipleri ironik biçimde eleştirir.

Kumbara Hırsızı: Küçük ama düşündürücü bir öykü olan bu hikâyede, hırsızlık yaptığı hâlde kendini mantıklı gerekçelerle savunan bir adamın toplumsal çarpıklıkları nasıl normalleştirdiği anlatılır.

İş Adamı: Salih Küpoğlu isimli bir tüccarın batmaktan son anda kurtulmasını konu edinir. Amerikan sermayesiyle ayakta kalan sistem eleştirilirken, iş dünyasındaki sahte başarı öyküleri hicvedilir.

Orkestra Adam: Vücut sesleriyle müzik yapan bir adamın sistem içinde kendine yer bulma çabası, hem bireysel yaratıcılığı hem de toplumun tekdüzeliğini sorgular.

Deftere Yazılanlar: Suç işlemeyi alışkanlık hâline getirmiş Durmuş Gümüş ve ona inanmaktan vazgeçen Yargıç Yunus karakterleri, adalet sisteminin ve halkın yozlaşan değer yargılarını gözler önüne serer.

Hamamcı Mehmet Ağa, Ahmet Çavuş, Emine Hanım, Masanın Yeri’ndeki Kadın Çalışan gibi karakterler de kitap boyunca bireysel hikâyeleriyle sisteme karşı yalnızlığı, iletişimsizliği ve mizahi karşı duruşu temsil eder.

Toros Canavarı Öyküsünün Ayrıntılı İncelemesi

“Toros Canavarı” öyküsü, sıradan bir kiracı olan Nuri Pakyürek’in başından geçen absürt bir olayı konu alır. Nuri, ailesiyle birlikte mütevazı bir apartman dairesinde yaşamaktadır. Ev sahibi, onları evden çıkarmak ister ancak yasal yollarla başarılı olamayınca psikolojik baskıya başvurur. Üst ve alt katlara kendi adamlarını yerleştirerek Nuri ve ailesini sürekli rahatsız eder.

Nuri, uzun süre bu baskıya direnir. Ancak durum çekilmez hâle gelince çareyi karakola gitmekte bulur. Karakolda, bir polis memuru Nuri’yi azılı katil "Toros Canavarı"na benzetir ve tutuklar. Medya ve halk arasında hızla yayılan bu yanlış bilgi, Nuri’nin apartmandaki algısını bir anda değiştirir. Korkuya kapılan komşular ve ev sahibi, artık Nuri’yi rahatsız edemez duruma gelir. Fakat kısa süre sonra gerçek Toros Canavarı yakalanır ve Nuri serbest bırakılır. Ancak yaşadığı bu trajikomik süreç onun psikolojisini altüst eder ve akıl sağlığını kaybeder.