Torre dei Conti (Torre de’ Conti), Roma’da Foro della Pace kalıntıları üzerine inşa edilmiş, yüksekliği ve savunma işleviyle bilinen bir Orta Çağ kulesidir. Yapı, 1203 yılında Papa III. Innocentius tarafından, ailesinden olan Segni Kontları için genişletilmiş ve devşirme traverten taşlarla kaplanmıştır. Hem konut hem de savunma işlevi taşıyan bu kule, Roma’daki İskoç baronyal mimarinin erken örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Tarihi Arka Plan ve İnşa Süreci

Mevcut arkeolojik ve paleografik bulgular, kulenin ilk yapım evresinin 9. yüzyıla kadar uzanabileceğini göstermektedir. Antik döneme ait mimari kalıntılar, ortaçağda hem yapısal temel olarak kullanılmış hem de malzeme kaynağı olarak değerlendirilmiştir.

Yapının günümüzde görülen hâli, 1203 yılında Papa III. Innocentius’un doğrudan girişimiyle başlamış bir yeniden yapılandırma sürecinin ürünüdür. İnşa süreci, mimar Marchionne Aretino’nun planlarına göre yürütülmüş ve kule, Segni Kontları ailesine ait konut işlevi taşımakla birlikte, aynı zamanda papalık alaylarının geçtiği güzergâhı kontrol eden stratejik bir yapı olarak planlanmıştır.

1203–1205 yılları arasında kule, Roma’daki aristokratik çekişmelerin merkezinde yer almıştır. Papa’nın kardeşi Riccardo Conti tarafından savunulan kule, bir halk ayaklanması esnasında Giovanni Capocci tarafından kuşatılarak kısa süreliğine ele geçirilmiştir. 1205'te papalık yanlılarının savaşı kazanmasıyla kule yeniden Conti ailesinin denetimine geçmiştir. Bu gelişmelerin ardından 1209 tarihli belgeler, yapının temelinde yaklaşık on metre yüksekliğinde bir taş kuşatma (fasciamento) uygulandığını ve Valmontone’den getirilen büyük miktarda Çakmak taşı kullanıldığını göstermektedir.^【1】 Aynı süreçte, Pietro ve oğlu Nicola’ya ait olan ve başlangıçta farklı bir yapıya ait olduğu anlaşılan bir epigrafın kule cephesine entegre edildiği bilinmektedir.

Yapı, 1348, 1630 ve 1644 depremlerinde ağır hasar görmüş, özellikle üst katları çökmüştür. 17. yüzyıl sonlarında, Papa VIII. Alexander döneminde gerçekleştirilen restorasyonla kuleye iki büyük payanda eklenmiş ve bu müdahaleyle ayakta kalan kısmı korunmuştur.

Siyasi ve Sosyal Bağlam

Torre dei Conti, 13. yüzyıl başlarında Roma’daki siyasi mücadelelerin sembolik ve stratejik bir merkezine dönüşmüştür. Papa III. Innocentius, kuleyi 1203 yılında inşa ettirerek kardeşi Riccardo Conti’ye devretmiş ve böylece hem papalık otoritesini pekiştirmek hem de Colosseo’dan Quirinale yönüne uzanan papalık alaylarının güvenliğini sağlamak istemiştir.

Yapının inşa sürecinden kısa süre sonra, 1203–1205 yılları arasında, Roma’daki aristokratik fraksiyonlar arasında silahlı çatışmalar yaşanmıştır. Riccardo Conti, kuleyi savunurken, halk lideri Giovanni Capocci ve senatör Pandolfo della Subura karşı cephede yer almıştır. Bu süreçte Papa Innocentius III Anagni’ye sığınmak zorunda kalmış, ancak 1205’te Conti ailesi bölgeyi yeniden ele geçirmiştir. Bu gelişmenin ardından 1209 yılında gerçekleştirilen taş kuşatma uygulaması, yalnızca savunma değil aynı zamanda Conti ailesinin kentteki varlığını ve meşruiyetini vurgulayan görsel ve politik bir simgeye dönüşmüştür.

Mimari Özellikler

Torre dei Conti, traverten taşlarla kaplanmış ve büyük oranda antik dönem yapılardan devşirilmiş malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Kule, inşa edildiği dönemde yaklaşık 50 metre yüksekliğe ulaşan, Roma’nın en büyük kulelerinden biri olmuştur.

Kule, 13. yüzyılın başlarına tarihlenen sivil mimari örneklerinden biri olarak, hem barınma hem de savunma işlevi gören bir yapı tipolojisine aittir. Temel kitlesi sağlam bir çekirdekten oluşmakta olup dış cephelerde özellikle mermer, traverten ve lösit (leucitite) adı verilen çok yoğun yapıdaki silisli taşlar kullanılmıştır. Bu taşlar, Lazio bölgesindeki Valmontone çevresinden getirilmiş ve kulenin dış yüzeyinde iki tonlu, yatay şeritli bir görünüm oluşturacak şekilde uygulanmıştır.

Güncel Restorasyon ve 2025 Çöküşü

Kule, uzun yıllar boyunca kullanım dışı kalmış ve yapısal bozulmalar geçirmiştir. 2006 yılına kadar belediye ofisleri gibi kamu işlevlerinde kullanılan yapı, bu tarihten sonra tamamen terk edilmiştir. Zaman içinde bakımsız kalan kule için bir restorasyon süreci başlatılmıştır.

Avrupa Birliği toparlanma fonları kapsamında finanse edilen ve yaklaşık 7 milyon euro bütçeyle yürütülen restorasyon çalışmaları, 2022 yılında hazırlık aşamalarıyla başlamış ve 2025 yılı Haziran ayında ilk inşaat evresine geçilmiştir. Bu süreçte kulenin taşıyıcı sistemlerinin güçlendirilmesi, asbestin uzaklaştırılması ve yapısal bütünlüğünün kontrolü gibi işlemler gerçekleştirilmiştir. Ancak 3 Kasım 2025 tarihinde, restorasyon sırasında iki ayrı çökme olayı meydana gelmiştir.

^{Torre dei Conti (Anadolu Ajansı)}

İlk çökme, kulenin güney cephesindeki bir payandanın yıkılmasıyla başlamış, ardından ikinci bir çökme gerçekleşmiştir. Bu ikinci çökme sırasında, içeride mahsur kalan bir işçi ağır yaralanmış ve kurtarma operasyonunun ardından hastaneye kaldırılmış, ancak burada hayatını kaybetmiştir.

Çökmelerin ardından İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ve Roma Belediye Başkanı Roberto Gualtieri başta olmak üzere pek çok yetkili, üzüntülerini dile getirmiş ve olay hakkında adlî soruşturma başlatılmıştır.

Restorasyon çalışmalarının amacı, kuleyi bitişiğindeki arkeolojik alanlar için bir ziyaretçi merkezi olarak yeniden işlevlendirmekti. Ancak bu olay sonrasında restorasyon süreci durdurulmuş ve yapının geleceği belirsizliğe girmiştir. 2026 yılında ziyarete açılması planlanan kule, bu gelişmelerle birlikte yeniden değerlendirilmeyi beklemektedir.