Prof. Dr. Tufan Gündüz, Türkiye’de tarihçilik, edebiyat ve televizyon alanlarında üretkenliğiyle öne çıkan bir akademisyen, yazar ve senaristtir. Osmanlı, Safevî ve Türkmen tarihine dair akademik çalışmaları; tarihî romanları ve senaryo katkılarıyla hem akademik hem de kültürel alanda etki bırakmıştır.
Hayatı ve Eğitimi
11 Mayıs 1964 tarihinde Kayseri’nin Tomarza ilçesinde doğmuştur. İlk ve ortaöğretimini Kayseri'de tamamladıktan sonra, 1987 yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Bölümünden mezun olmuştur. Yüksek lisans eğitimini 1991 yılında, doktora eğitimini ise 1996 yılında Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Genel Türk Tarihi Anabilim Dalı’nda “Bozulus Türkmenleri (1540–1640)” başlıklı teziyle tamamlamıştır.
Akademik Kariyeri
Akademik yaşamına Gazi Üniversitesi’nde okutman olarak başlayan Gündüz, 2000 yılında öğretim üyeliğine geçmiştir. 2006 yılında doçent, 2011 yılında ise profesör unvanını almıştır. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde öğretim üyeliği görevini sürdürmüş, 2017 yılında Milli Savunma Üniversitesi Kara Harp Okulu Dekanlığı görevini yürütmüştür 2019'da bu görevden ayrılmıştır.
Araştırma Alanları
Prof. Dr. Tufan Gündüz’ün akademik çalışmaları ağırlıklı olarak 16. ve 17. yüzyıllarda Anadolu’da yaşayan Türkmen aşiretleri, Safevî tarihi ve Bosna-Hersek’ten Osmanlı topraklarına gerçekleşen göçler üzerine yoğunlaşmıştır. Bu alanlarda birçok doktora ve yüksek lisans tezine danışmanlık yapmıştır.
Ayrıca, Osmanlı-İran ilişkileri, Şii toplulukların tarihi, Bektaşi tekkeleri, konar-göçer yaşam tarzları ve Osmanlı saray teşkilatı gibi konular da araştırmaları arasında yer almıştır.
Eserleri
Prof. Dr. Gündüz’ün hem akademik hem de popüler düzeyde birçok kitabı yayımlanmıştır. Bunlar arasında öne çıkan bazı eserler şunlardır:
Bilimsel Çalışmalar
- Anadolu’da Türkmen Aşiretleri/Bozulus Türkmenleri 1540-1640, İstanbul 2008.
- XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Danişmendlü Türkmenleri, İstanbul 2005.
- Bozkırın Efendileri, Türkmenler Üzerine Makaleler, İstanbul 2009.
- Son Kızılbaş Şah İsmail, İstanbul 2010.
- Allah’ın Askerleri Bosna, Boşnakların Osmanlı Topraklarına Göçleri 1878-1912, İstanbul 2012.
- Kızılbaşlar, Osmanlılar, Safevîler, İstanbul 2015.
- Büyük Olayların Kısa Tarihi I-II, İstanbul 2015.
- Oğuz Kağan Destanı, İstanbul 2017.
- Kur’an ve Kılıç, Türkler Nasıl Müslüman Oldu?, İstanbul 2018.
- Tarih Bizi Çağırıyor (Pelin Çift ile birlikte), İstanbul 2018.
- Dede Korkut Destanları, İstanbul 2018.
- Türklerin Kısa Tarihi, İstanbul 2022.
- Kızıl Elma, İstanbul 2023.
Tercümeler
- Josaphat Barbaro, Anadolu’ya ve İran’a Seyahat, İstanbul 2005.
- Uzun Hasan-Fatih Mücadelesi Döneminde Doğu’da Venedik Elçileri, Caterino Zeno ve Ambrogio Contarini’nin Seyahatnâmeleri, İstanbul 2006.
- Seyyahların Gözüyle Sultanlar ve Savaşlar, Giovanni Maria Angiolello, Venedikli Bir Tüccar, Vincenzo D’Alessandri’nin Seyahatnâmeleri, İstanbul 2007.
- Oruç Bey Bayat, İlişkiler Bir Şii-Katolik, Oruç Bey Bayat’ın Seyahatnamesi, İstanbul 2014.
- Anonim, Kızılbaşlar Tarihi/Tarih-i Kızılbaşan, İstanbul 2015.
Romanlar-Hikâyeler
- Nisan’ın İki Günü, İstanbul 2011.
- Bedel, Taht-ı Al-i Baht-ı Osmanî, İstanbul 2020.
- Bozoğlan’ın Hikâyeleri, İstanbul 2022.
- Tac Mahal’in Mumları, İstanbul 2024.
Ansiklopedi Maddeleri
- Bozoklar. TDV İslam Ansiklopedisi
- Kahramanmaraş 1. Bölüm. TDV İslam Ansiklopedisi
- Kars. TDV İslam Ansiklopedisi
- Konar Göçer. TDV İslam Ansiklopedisi
- Safeviler / 1. Bölüm. TDV İslam Ansiklopedisi
- Şah. TDV İslam Ansiklopedisi
- Şah İsmail / 1. Bölüm. TDV İslam Ansiklopedisi
- Tahmasb. TDV İslam Ansiklopedisi
- Tekelü. TDV İslam Ansiklopedisi
Edebi ve Televizyon Çalışmaları
Akademik kimliğinin yanında edebiyat ve televizyon alanında da faaliyet göstermiştir. 2011 yılında yayımlanan Nisan’ın İki Günü adlı romanı I. Dünya Savaşı dönemini işlerken; bu eserden uyarlanan Bir İnce Sızı: Nisan 1915 adlı tiyatro oyunu Devlet Tiyatrolarında sahnelenmiştir. Ayrıca, Osmanlı saray ve halk yaşamını konu alan “Yamak Ahmet” adlı televizyon dizisinin senaryo yazarlığını üstlenmiştir.
Ulusal ve Uluslararası Katkıları
Tufan Gündüz’ün bildirileri Türkiye, Azerbaycan, Romanya, Bosna-Hersek ve Bulgaristan’da düzenlenen bilimsel sempozyumlarda sunulmuştur. Safevîler, Bosna-Hersek, Oğuzlar ve Osmanlı yönetim yapıları üzerine yaptığı sunumlarla uluslararası tarih araştırmalarına katkıda bulunmuştur.
Ödüller ve Onurlandırmalar
Çalışmalarıyla birçok ödüle layık görülmüştür. Nazilli Türk Ocağı Süleyman Efendi Türk Kültürü’ne Hizmet Ödülü’nü 2015 yılında, Selçuklu Vakfı Halil İnalcık Tarih Ödülü’nü 2018 yılında almıştır. 2016 yılında ise Hasan Ferit Cansever Türk Ocakları Sanat Armağanı ödülü almıştır.