KÜRE LogoKÜRE Logo

Türk Kültüründe Kızılelma

Tarih+2 Daha
fav gif
Kaydet
kure star outline

Kızılelma, Türk milletinin ülküsünü, idealini ve hayalini simgeleyen tarihî ve kültürel bir kavramdır. Zamanla ulaşılması zor ancak cazibesi giderek artan bir hedefi ifade eder. Kızılelma, bir sembol, bir amaç ve bir idealdir. Türk milletinin tarihsel ve kültürel geçmişine derinlemesine yerleşmiş bu kavram, aynı zamanda bir milletin toplumsal birliğini ve güçlü bir devlet kurma arzusunu yansıtır.

Tarihî Arka Plan

Kızılelma, Türk milletinin tarihsel yolculuğunda, İslamiyet öncesi ve İslamiyet sonrası olmak üzere iki ana dönemde şekillenmiştir.


İslamiyet Öncesi Dönem: Kızılelma, Türkler için "Güneşin doğduğu yerden battığı yere kadar fethetmek" şeklinde tanımlanmıştır. Bu dönemde, Türkler genişleme ve coğrafi fetih peşindeydiler.


İslamiyet Sonrası Dönem: İslamiyet'in kabulüyle birlikte Kızılelma, sadece toprak fethetmek değil, aynı zamanda ilâyı kelimetullah (Allah'ın adını yüceltmek) için çalışmak ve dünya düzenini sağlamak anlamına gelmiştir. Bu dönemde Kızılelma'nın anlamı, İslam birliği ve adalet arayışıyla daha derin bir boyut kazanmıştır. 

Kızılelma ve Sembolizm

Kızılelma, Türk kültüründe zaman içinde farklı sembolik tasvirlerle ifade edilmiştir. Bu semboller arasında, bazen altın renginde bir küre, zaferin ve hâkimiyetin sembolü olarak yer alırken bazen de fethedilmesi gereken toprakları temsil etmiştir.


Altın Küre: En çok bilinen sembol, dünya hâkimiyetinin simgesi olarak altın renkli bir küre tasviridir. Bu küre, bazen zaferin işareti, bazen de hâkimiyetin sembolü olmuştur.


Taht ve Belde: Diğer bir sembol, Türklerin ulaşmak istediği merkezî yönetim ve halkın refahı için arzu edilen idealleri ifade eder. Bu, bir taht veya bir belde olarak tasvir edilmiştir.


Dünya Haritası ve Ay Yıldız (Yapay Zekâ İle Oluşturulmuştur.)

Kızılelma’nın Tarihî Süreçteki Yeri

Kızılelma kavramı, Türkler için tarihi süreçte çeşitli anlamlar kazanmış fakat bu hedefin özü, zafer ve hâkimiyet arzusu olmuştur.

  • İstanbul'un Fethi: İstanbul'un fethinden sonra Kızılelma, Roma'daki Saint-Pierre Kilisesi'nin mihrabındaki altın top olarak tanımlanmıştır.
  • Kanuni Sultan Süleyman: Kanuni Sultan Süleyman, Kızılelma'nın nereye denk geldiği sorusuna, "Önce Viyana, sonra Roma" şeklinde cevap vermiştir. Bu, Kızılelma’nın yerinin zamanla değişen ve farklı coğrafi alanlara yayılan bir hedef olduğunu gösterir. 

Kızılelma Ruhunun Yansıması

Kızılelma, Türk milletinin tarih boyunca benimsediği devlet anlayışının metaforik bir yansımasıdır. Sadece siyasi bir hedef değil; aynı zamanda kültürel, ideolojik ve manevi bir ülkü olarak kabul edilmiştir. Orta Asya’dan Osmanlı’ya uzanan süreçte, “devletin bekası”, “adaletin tesisi” ve “milletin birliği” gibi değerlerle şekillenen bu kavram, hem bir ideal hem de bir strateji olarak öne çıkmıştır. Osmanlı döneminde Kızılelma, Batı’ya yönelik fetihlerin temel ideali hâline gelmiş; İstanbul’un fethinden sonra Roma ve Viyana gibi yeni hedeflerle genişletilmiştir. Ancak Kızılelma, yalnızca askerî bir hedef değil; aynı zamanda düzen kurma, adalet sağlama ve toplum refahını artırma amacı taşıyan bir vizyonun simgesi olmuştur.


Günümüzde Kızılelma ruhu; savunma sanayisinden dış politikaya, kültür ve sanat faaliyetlerinden gençlik projelerine kadar birçok alanda yeniden hayat bulmaktadır. Bu yönüyle Kızılelma, geçmişin mirası ile bugünün hedeflerini birleştiren güçlü bir semboldür. Türk milleti asırlar boyunca bağımsızlık iradesinin, dayanışma ruhunun ve güçlü bir gelecek inancının bu kavramda vücut bulduğuna inanmıştır.


Mustafa Yıldızdoğan'ın Kızılelmam Şarkısı (MYD MÜZİK FİLM YAPIM)

Bayraktar Kızılelma: Türk Savunma Sanayisinde Bir Adım

Bayraktar Kızılelma, Baykar'ın insansız hava araçları (İHA) ve mühimmat sistemleriyle birlikte geliştirdiği, Türk milletinin teknolojik ve askerî gücünü pekiştirmeyi amaçlayan bir projedir. Kızılelma, Türk milletinin geçmişten gelen dünya hâkimiyeti ve güçlü bir devlet kurma ideallerinin modern bir yansıması olarak yorumlanmaktadır.


Bayraktar Kızılelma ile Türk savunma sanayisi, yerli ve millî üretimle, dünya çapında bağımsız bir güç oluşturmayı hedeflemektedir. Hava aracı teknolojisinin geldiği noktayı gösteren önemli bir adım olmasının yanı sıra Türk milletinin savunma alanındaki bağımsızlık ve güçlenme hedeflerinin de somut bir örneğidir. Türk milletinin geçmişteki büyük zaferlerinin, fetih ruhunun modern çağda bir yansıması olmuştur.


Bayraktar Kızılelma (Anadolu Ajansı)

Modern Çağda Kızılelma Olgusu

Selçuk Bayraktar, Baykar Teknoloji'nin yöneticisi ve Bayraktar Kızılelma projesinin öncüsü olarak Kızılelma kavramını yorumlamıştır. Bayraktar, Kızılelma’yı Türk milletinin millî savunma sanayisindeki bağımsızlık ve güçlenme arzusuyla bağdaştırır ve Türk milletinin küresel alanda söz sahibi olma hedefini vurgular. Bayraktar’ın söylemleri şu şekilde özetlenebilir: "Kızılelma, sadece bir hedef değil, Türk milletinin azimle peşinden gittiği, sonunda kendi bağımsızlığını ve gücünü pekiştireceği bir idealdir. Bugün Kızılelma, bir yanda Türk milletinin teknolojik bağımsızlık yolundaki adımlarını, diğer yanda ise ulusal savunma alanında güçlenme hedefini simgeliyor. Bayraktar Kızılelma, bu hedefin bir parçası olarak, geleceğin savunma teknolojilerini şekillendirmeyi amaçlıyor."


Kızılelma'nın Önünde Selçuk Bayraktar (Baykar Resmî Web Sitesi)


Kızılelma Belgeseli (Baykar Technologies)

Türk Kültüründe Kızılelma

Kızılelma, yalnızca tarihî bir ideal ve kültürel bir kavram değildir. Türk kültüründe simgesel değerini koruyarak yaşatılmaya devam etmektedir. Bu bağlamda edebiyattan müziğe, belgesellerden ödül törenlerine kadar farklı türlerde yeniden yorumlanarak halkın kolektif hafızasında yer almaya devam etmektedir. Ayrıca Türk dünyasını birleştiren bir ideal olarak da anılmakta ve yorumlanmaktadır.


TASAM tarafından 2014’ten itibaren yapılan Türk Dünyası Kızılelma Ödül Töreni, Türk dünyasına bilim, kültür‑sanat, diplomasi, devlet, iş, teknoloji, spor vb. alanlarda “mükemmeli arama” vizyonuyla kalıcı katkı sağlayan kişi ve kurumları onurlandıran bir programdır. İlk tören 29 Mayıs 2014’te 3. Dünya Türk Forumu sırasında Edirne’de yapılmış, 10 ana kategoride ödüller verilmiştir. Bu program, Türk dilli topluluklar arasında iş birliğini ve ortak vizyonu teşvik eden, sürekliliği sağlanmış bir tanıma ve ödüllendirme niteliği taşımaktadır.


Türk Dünyası Kızılelma Ödül Töreni (BHS Group)

Kaynakça

Aktaş, Bekir. “Kızılelma Ülküsünün Tarihî ve Kültürel Temelleri.” Türkoloji Dergisi 33, no. 1 (2023): 83–106. https://dergipark.org.tr/en/pub/turkoloji/article/1313541.


Aydın, Kenan. “Türklerde Kızılelma Düşüncesi ve Tarihî Süreçteki Dönüşümü.” Korkut Ata Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi 6, no. 1 (2023): 37–57. https://dergipark.org.tr/en/pub/korkutataturkiyat/issue/72388/1102402.


Baykar Teknoloji. Bayraktar Kızılelma Projesi Tanıtımı. Baykar Teknoloji Web Sitesi. Son Erişim 25.4.2025. https://baykartech.com/tr/uav/bayraktar-kizilelma/


Coşkun, Recai. “Kızılelma’dan Türk İslam Ülküsüne: Türklerin Küresel Düşleri.” Türkiz, no. 41 (2023): 2526–2539. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3173415


Habertürk TV. “Kızılelma” Neler Yapabilecek? Selçuk Bayraktar Yanıtladı." Habertürk TV YouTube Kanalı. Son Erişim 25.4.2025. https://www.youtube.com/watch?v=B3vtmpoyWZI


MYD MÜZİK FİLM YAPIM. "Mustafa Yıldızdoğan. “Kızılelma.” MYD MÜZİK FİLM YAPIM YouTube Kanalı. Son Erişim 25.4.2025. https://www.youtube.com/watch?v=GksO59-kgoc.


TRT Avaz. "Kızılelma'nın Türkler İçin Önemi Nedir? - Türk Töresi - Kültürden Medeniyete." TRT Avaz YouTube Kanalı. Son Erişim 25.4.2025. https://www.youtube.com/watch?v=hzYP_BvMzoQ&lc=UgzedyMgxWHpsauqE9R4AaABAg


Şentürk, Oğuz. Hakimiyetin Sembolü Kızılelma. Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi. (2019): 131-140.

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme

Yazar Bilgileri

Avatar
Ana YazarHümeyra Yılmaz29 Nisan 2025 07:42
KÜRE'ye Sor