Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası Türkiye’de ilköğretim okullarında her yıl 12–18 Aralık tarihleri arasında kutlanan belirli gün ve haftalardan biridir. Haftanın temel amacı tutumlu olma alışkanlığı kazandırmak, yatırım bilincini geliştirmek ve yerli malı kullanımını yaygınlaştırmaktır. İnsanların parasını, malını, eşyasını, zamanını ve sağlığını gerektirdiği gibi korumaları, ihtiyaçlar önceliklendirildikten sonra arta kalan kaynakları yatırıma yönlendirmeleri vurgulanır. Tüketilecek ürünlerin ülkede üretilen ürünlerden seçilmesinin gerekliliği ve ülkenin zenginliklerinin artırılması hedeflenir.
Hafta kapsamında yapılan etkinlikler, öğrencilerin bilinçli üretici ve bilinçli tüketici olarak yetişmesine katkı sağlar. Dersler ve sosyal etkinlikler bir bütünlük içinde öğrencilerin toplumsal ve ekonomik sorunlara karşı duyarlılığını artırır.
Okullarda Yapılan Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası Etkinliği (Anadolu Ajansı)
Tarihçe
Haftanın kökeni, 1929 Dünya Ekonomik Krizi ile ilişkilidir. Ekonomik kriz, uluslararası düzeyde tasarruf bilincinin önemini ortaya koymuş, Avusturya, İsviçre, Almanya, Fransa, Hollanda, Macaristan, Yunanistan ve Bulgaristan gibi ülkelerde ilkokullarda “Tasarruf ve Yerli Malı Haftası” uygulamalarına yol açmıştır. Avrupa ülkeleri bu uygulamadan vazgeçmiş olsa da, Türkiye’de bu hafta değişik isimlerle günümüze kadar sürdürülmüştür.
Türkiye’de Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin 12 Aralık 1930 tarihinde kuruluşu, Yerli Malı Haftası’nın başlangıcı olarak kabul edilmiştir. İlk kutlamalar, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere çeşitli şehirlerde gerçekleştirilmiştir. Hafta boyunca okullarda, orduda, camilerde, sinemalarda, gazetelerde ve sokaklarda yerli malı propagandası yapılmıştır.
1946 yılında resmi olarak “Yerli Malı Haftası” adıyla kutlanmaya başlanmıştır. 1983 yılında ise hafta adı “Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası” olarak değiştirilmiştir. Özellikle 1931–1938 döneminde, Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin etkinlikleri ve kutlama organizasyonları ile hafta önemle gündemde tutulmuştur.
Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti
Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti, Türkiye’de halkı tasarruf etmeye ve yerli malı kullanmaya yönlendirmek amacıyla kurulmuştur. Cemiyetin kuruluş tarihi 12 Aralık 1930 olarak belirlenmiş ve bu tarih Yerli Malı Haftası’nın başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Kuruluşun temel amacı halkın ekonomik planda devletten ayrılmaz bir güç olarak kalkınmaya katkıda bulunmasını sağlamak ve milli ekonomiyi güçlendirmektir.
Cemiyetin kurulması, dönemin ekonomik koşullarıyla yakından ilişkilidir. Hükümet, büyük buhranın etkilerini ve Türk parasının değer kaybını göz önünde bulundurarak, alınacak önlemlerin sistemli ve uzun vadeli olmasını öngörmüştür. Bu çerçevede Cemiyet, halkı aydınlatma ve ekonomik bilinci yerleştirme görevini üstlenmiş, sanayi ve ziraat kongreleri düzenleyerek üretici ve tüketici arasında bir köprü kurmuştur.
Kuruluşun ardından Cemiyet, halkı yerli malı kullanmaya özendirmek amacıyla propaganda ve eğitim faaliyetleri başlatmıştır. Açılışta yapılan konuşmalar, radyo ve gazeteler aracılığıyla halk bilgilendirilmiş, Tasarruf ve Yerli Malı Haftası boyunca çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir. Cemiyet Başkanı Kazım Özalp’in radyo konuşmaları, halkın tasarruf ve yerli malı kullanımını günlük hayata dahil etmesi için rehberlik işlevi görmüştür.
Kadınların toplum içindeki konumu Cemiyetin faaliyetlerinin planlanmasında dikkate alınmıştır. Kadınların ailenin temel yapı taşlarından biri olması, yerli malı kullanımında ve tasarrufun günlük hayata geçirilmesinde etkin bir rol oynamalarını sağlamıştır. Türk Kadınlar Birliği ve Hanımlar Encümeni tarafından yapılan yerli malı propagandası, Cemiyetin kuruluşuyla daha sistemli ve geniş çaplı bir hâle gelmiştir.
Cemiyet, kuruluşunun ilk yılında gerçekleştirdiği faaliyetlerle başarı elde etmiş, halkı tasarruf ve yerli malı kullanımı konusunda bilinçlendirmiştir. Düzenlenen sanayi kongreleri ve planlanan ziraat kongreleri hem üretici hem de tüketiciye ekonomik bilinç kazandırma işlevi görmüştür. Hükümet, Cemiyet’in tüm faaliyetlerini desteklemiş ve halkın kalkınmadaki rolünü güçlendirmek amacıyla iş birliği içinde olmuştur.
Geçmiş Dönemdeki Kutlamalar ve Toplumsal Etkinlikler
Mitingler ve Yürüyüşler
Haftanın kutlamaları kapsamında Ankara ve İstanbul’da yapılan etkinlikler, Cemiyet programlarında öncelikli bir yer tutmuştur. Konuşmaların ardından tezahüratlar eşliğinde Taksim ve Hâkimiyet-i Milliye Meydanı’na yürüyüşler düzenlenmiş ve anıtlara çelenkler konmuştur. Geçmişteki bu yürüyüşler ve mitingler öğrencilerin ve halkın katılımıyla gerçekleşmiş; dönemin siyasileri, akademisyenleri ve kadın temsilciler etkinliklerde konuşmalar yapmıştır.
Basın ve Yayın Faaliyetleri
Cemiyet ve diğer yayın organları haftanın önemi, yerli malı kullanımı ve tasarruf bilinci konularında yazılar yayımlayarak halkı bilinçlendirmiştir. 1928 yılı temel tüketim malları ithalat rakamları örnek gösterilerek, yerli malı kullanımının ekonomik önemi vurgulanmıştır. Ayrıca “Niçin Yerli Malı Kullanmalıyız?” sorusu, çeşitli mecmualar ve gazetelerde ele alınarak toplumun bilinçlendirilmesi sağlanmıştır.
Kadınların Rolü
Cumhuriyet Dönemi’nde kadınların toplumsal ve ekonomik hayattaki rolü, Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası’nın etkinliklerinde ön planda yer almıştır. Cemiyet kurulmadan önce Türk Kadınlar Birliği ve Hanımlar Encümeni, yerli malı kullanımını kadınlar arasında yaymak amacıyla çeşitli propaganda faaliyetleri yürütmüştür. Kadınlar, aile içinde tasarrufu öğreterek ve yerli malı kullanımını teşvik ederek toplumdaki ekonomik farkındalığın artırılmasına katkı sağlamıştır. Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti’nin kurulmasıyla birlikte kadınların yerli malı kullanımını yaygınlaştırmadaki etkinliği artmıştır. Haftanın açılış ve etkinliklerinde kadın konuşmacılar da yer almış, ekonomik hayatta kadının rolüne vurgu yapılmıştır. Örneğin Zahide Özveren, çocuklara tutumlu davranmayı öğretmenin önemine dikkat çekmiştir.
Eğitim ve Toplumsal Alandaki Önemi
Öğrencilerin bilinçli üretici ve tüketici olarak yetişmesi hedeflenir. Tutumlu olma, yatırım yapma ve yerli malı kullanma bilinci, dersler ve sosyal etkinlikler ile pekiştirilir. Eğitim programlarında yer alan zorunlu dersler, seçmeli dersler, rehberlik hizmetleri ve sosyal kulüp faaliyetleri ile öğrencilerin çok yönlü gelişimi desteklenir. Belirli gün ve haftalar, öğrencilerin toplumsal yaşamı, kurumları ve olayları fark etmelerini sağlar. Öğrenciler, güncel ekonomik olaylarla ilgilenir, toplumsal yaşamda önemli rol oynayan kurumları, olayları ve sorunları fark eder ve önemini kavrar.
Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası Animasyonu (Ordu İl Milli Eğitim Müdürlüğü)【1】
Milli Eğitim Bakanlığı İlköğretim ve Ortaöğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği’nin 5. maddesinde “savurganlığı önleme ve tutumlu olabilme” amacı söz konusu hafta ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca Yönetmeliğin 32. maddesinin Ek-2 çizelgesinde haftanın 12-18 Aralık tarihleri arasında kutlanması kararlaştırılmıştır.
Tutum, Yatırım ve Türk Malları Haftası Etkinliği (Anadolu Ajansı)
