Tuz Gölü, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, Ankara, Konya ve Aksaray illerinin sınırları içinde yer alan kapalı bir havzada bulunan büyük bir göldür. Göl, doğuda Kızılırmak Masifi, güneyde Obruk, batıda Cihanbeyli ve kuzeyde Haymana platolarıyla çevrilidir. Tuz Gölü, Türkiye'nin en büyük ikinci gölü olmakla birlikte, Van Gölü'nden sonra en büyük yüzeye sahip olan göldür. Gölün alanı 7.414 km² olup, derinliği çoğu yerde 0,5 metreyi geçmemektedir. Suyun bol olduğu ilkbahar aylarında göl alanı 164.200 hektara ulaşırken, yaz aylarında aşırı buharlaşma nedeniyle gölün büyük bir kısmı kurur ve yerini 30 cm'ye kadar tuz tabakaları alır.
Tuz Gölü (Kaynak: T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı)
Jeolojik ve Hidrografik Özellikler
Tuz Gölü, tektonik kökenli bir çukurlukta yer alır ve jeolojik olarak Neojen dönemine ait göllerin kalıntısıdır. Göl, dışarıya akıntısı olmayan kapalı bir havza içinde yer almakta olup, suların çoğunluğu yer altı suları ve birkaç küçük akarsu ile besler. Ancak yaz aylarında su seviyesinin düşmesi ve aşırı buharlaşma nedeniyle gölde büyük oranda tuz birikimi gerçekleşir. Gölün suyun tuzluluğu, %32,4 gibi yüksek bir oranda olup, su yoğunluğu 1-22,5 cm³/gr arasında değişir.
Flora ve Fauna
Tuz Gölü, biyolojik çeşitlilik açısından önemli bir sulak alan olup, 85 kuş türüne, 4 endemik böcek türüne ve 38 endemik bitki türüne ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca göl çevresindeki tuzcul bozkırlarda, tuza dayanıklı bitkiler ve endemik türler bulunmaktadır. Göl, su kuşları için önemli bir kışlama alanı olup, özellikle flamingoların, kılıçgagaların, angıtların ve diğer göçmen kuşların barınma, beslenme ve kuluçka ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Göl çevresinde kuraklığa dayanıklı bitkiler ve tuza dayanıklı halofit bitkiler zengin bir çeşitlilik göstermektedir. Tuz Gölü, flamingoların ülkemizdeki en önemli üreme alanı olup, büyük kuluçka kolonilerine sahiptir.
Ekonomik Önemi
Tuz Gölü, Türkiye'nin tuz ihtiyacının büyük bir kısmını karşılayan bir kaynaktır. Tuz üretimi, buharlaştırma yöntemiyle yapılmaktadır. Göl suyunun güneş altında buharlaştırılması sonucu, tuz kristalleşir ve bu süreçte havuzlama sistemi kullanılır. Tekel Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Kaldırım, Kayacık ve Yavşan Tuzlaları, Tuz Gölü'nden tuz üretimi gerçekleştiren başlıca işletmelerdir. Ayrıca, göl çevresinde sulu tarım yapılmakta olup, özellikle şeker pancarı üretimi yapılmaktadır.
Koruma ve Tehditler
Tuz Gölü, 2000 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile "Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi" olarak ilan edilmiştir ve bu bölge, biyolojik çeşitliliğin korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Göl, aynı zamanda I. Derece Doğal Sit alanı olarak tescillenmiştir. Ancak, su seviyesindeki düşüş ve aşırı yeraltı suyu kullanımı nedeniyle gölün ekosistemi tehdit altındadır. Ayrıca, bölgede yapılan tarımsal faaliyetler, atıklar ve planlanan projeler, çevresel baskılar oluşturmaktadır. WWF Türkiye ve diğer çevre kuruluşları, bu tehditlere karşı çeşitli koruma projeleri yürütmektedir.
