Uçak seyahatlerinin güvenli bir şekilde gerçekleşmesi için pilotların kokpitte bulunan seyrüsefer göstergelerini etkin bir şekilde kullanmaları gerekmektedir.  Seyrüsefer göstergeleri, uçağın konumunu, yönünü, hızını ve diğer kritik bilgileri pilotlara sunarak doğru kararlar almalarına yardımcı olurlar.

Seyrüsefer Göstergelerinin Temel Fonksiyonları

Seyrüsefer göstergeleri, uçağın hava sahasındaki hareketini izlemek ve navigasyonu kolaylaştırmak amacıyla kullanılmaktadır.

Gösterge alt kategorileri şu şekildedir:

• Yön ve Konum Göstergeleri
• Hız ve Yükseklik Göstergeleri
• Yakıt ve Motor Performans Göstergeleri

Yön ve Konum Göstergeleri

Bu kategorideki göstergeler, uçağın Dünya üzerindeki konumunu ve yönünü belirlemede kullanılmaktadır.

Manyetik Pusula

Uçağın manyetik kuzeye göre yönünü gösteren temel göstergedir. Ancak manyetik alan dalgalanmaları nedeniyle hassasiyet düşebilmektedir. Uçuş sırasında türbülans, hız değişimleri ve manyetik sapmalar nedeniyle pusula sapmaları yaşanabilir. Bu nedenle pilotlar, manyetik pusulayı diğer göstergelerle birlikte değerlendirerek doğruluk sağlamaya çalışır.

Yatay Durum Göstergesi (Attitude Indicator)

Uçağın yatay eksene göre durumunu gösterir. Gösterge, özellikle düşük görüş şartlarında pilotların uçağın dengesini korumasına yardımcı olur. Yatay durum göstergesi, uçağın burun açısı (pitch) ve kanat eğimini (bank) belirleyerek düz ve dengeli bir uçuş sağlamak için kullanılır.

^{Yatay Durum Göstergesi}

Yönsel Gösterge (Directional Gyro)

Manyetik pusulanın hassasiyet eksikliklerini gidermek için kullanılan bir jiroskop tabanlı göstergedir. Manyetik pusuladan farklı olarak ani hızlanmalardan ve türbülanstan etkilenmez. Ancak zamanla sürtünme ve hareketler nedeniyle sapmalar yaşanabileceğinden, belirli aralıklarla manyetik pusula ile kalibre edilmesi gerekmektedir.

^{Yönsel Gösterge}

Hareketli Harita (Moving Map Display)

Modern uçaklarda kullanılan hareketli harita ekranları, uçağın gerçek zamanlı olarak harita üzerindeki konumunu gösterir. GPS tabanlı olan bu sistem, hava yolları, hava sahası sınırları, pist bilgileri ve navigasyon noktalarını içerir.

^{Hareketli Harita}

GPS Navigasyon Göstergesi

Global Konumlandırma Sistemi (GPS) tabanlı navigasyon göstergeleri, uçağın dünya üzerindeki kesin konumunu ve uçuş yönünü belirlemek için kullanılır. GPS sistemleri, uydu sinyalleri aracılığıyla çalışır ve yüksek doğrulukta yön ve konum bilgisi sağlar.

Hız ve Yükseklik Göstergeleri

Pilotların uçuş sırasında hız ve yüksekliklerini takip etmelerine yardımcı olan kritik göstergelerdir.

Hız Göstergesi (Airspeed Indicator)

Uçağın hava hızını (IAS - Indicated Airspeed) belirler. Farklı renkli bölgeler, emniyetli hız aralıklarını gösterir:

• Beyaz Bölge: Flapların güvenli kullanım aralığını gösterir.
• Yeşil Bölge: Normal operasyonel hız aralığını ifade eder.
• Sarı Bölge: Dikkat edilmesi gereken hız aralığıdır.
• Kırmızı Çizgi: Maksimum izin verilen hızı gösterir.

^{Hız Göstergesi}

Altimetre (Altimeter)

Uçağın deniz seviyesinden olan yüksekliğini belirleyen kritik bir göstergedir. Üç farklı türü bulunur:

• Barometrik Altimetre: Atmosfer basıncına göre ölçüm yapar.
• Radyo Altimetre: Yerden yüksekliği belirler.
• GPS Altimetre: Uydu verileriyle hassas yükseklik hesaplaması yapar.

^Altimetre

Tırmanış ve Alçalış Hız Göstergesi (Vertical Speed Indicator)

Uçağın dakika başına ne kadar tırmandığını veya alçaldığını gösterir. Türbülans gibi ani değişimlerin etkisini ölçerek pilotlara dengeyi sağlama konusunda yardımcı olur.

^{Tırmanış ve Alçalış Hız Göstergesi}

Yakıt ve Motor Performans Göstergeleri

Bu göstergeler, uçağın motorunun verimli çalışması için gerekli pilotlara sunar.

Yakıt Göstergesi

Yakıt seviyesini izleyerek uçuşun planlandığı gibi ilerlemesini sağlar. Çift motorlu uçaklarda her motor için ayrı yakıt göstergesi bulunur.

^{Çift motorlu bir uçak için yakıt göstergesi}

Motor Devir Göstergesi (RPM Indicator)

Pervaneli uçaklarda motorun devir sayısını belirler. Jet motorlu uçaklarad N1 ve N2 gösterge sistemleri kullanılır.

^{Motor Devir Göstergesi}

Egzoz Gazı Sıcaklığı Göstergesi (EGT Indicator)

Motor performansının izlenmesi ve verimli yanma için kullanılır. Sıcaklık değişimleri motorun sağlığı hakkında bilgi verir.

^{Egzoz Gazı Sıcaklığı Göstergesi}

Modern Aviyonik Sistemler ve Dijital Göstergeler

Gelişen teknoloji ile birlikte kokpitlerde analog göstergeler yerini dijital ekranlara bırakmıştır. "Glass Cockpit" sistemleri, pilotlara daha fazla bilgi sunarak uçuşu daha güvenli hale getirmektedir.

Elektronik Uçuş Bilgi Sistemi (EFIS)

EFIS, hız, irtifa, yön, hava durumu ve motor bilgilerini tek bir ekran üzerinden sunar.

^{Elektronik Uçuş Bilgi Sistemi}

Sentetik Görüş Sistemi (Synthetic Vision System - SVS)

Gerçek zamanlı haritalar ve arazi verilerini kullanarak düşük görüş koşullarında pilotlara destek olmaktadır.

^{Sentetik Görüş Sistemi}

Baş Üstü Gösterge (Head-Up Display - HUD)

Pilotun başını eğmeden kritik uçuş bilgilerini görmesini sağlar. Bu sistem, savaş uçaklarında ve modern yolcu uçaklarında yaygın olarak kullanılır.

^{Baş Üstü Gösterge simülasyon örneği}