Uluborlu kuyruğu sulu böreği, Isparta ilinin Uluborlu ilçesi ile özdeşleşen bir üründür. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş mahreç işaretli bir üründür. Ürünün tescil tarihi 28 Ekim 2022, tescil numarası ise 1247'dir. Başvuruyu yapan ve tescil ettiren kurum Uluborlu Belediyesi’dir.

Ürünün Özellikleri

Uluborlu kuyruğu sulu böreği, buğday unu, su ve tuz ile yoğrulan sert bir hamurdan açılan yufkaların arasına iç harç konularak sacda pişirilen yarım daire şeklindeki bir hamur işidir. İç harcı, satırla kıyılmış orta yağlı koyun eti, kuru soğan, su ve tuz içerir; isteğe bağlı olarak karabiber ve pul kırmızıbiber de eklenebilir. Pişirme esnasında harcın nemli yapısı nedeniyle oluşan suyun böreğin dışına sızması, coğrafi sınırda ürüne "kuyruğu sulu" nitelemesini kazandırmıştır. Böreğin yapımında kullanılan koyun eti, geleneksel olarak çıtlık ağacından yapılmış et tahtasında satırla kıyılır.

Üretim Metodu

Üretim süreci, iç harcın ve hamurun hazırlanması ile başlar. Tüm aşamalar, ürünün eskiye dayanan ün bağı nedeniyle Uluborlu coğrafi sınırı içerisinde gerçekleştirilir.

İç Harcın Hazırlanması

• Orta yağlı koyun eti, tercihen çıtlık ağacından yapılmış tahtada satırla iri olacak şekilde kıyılır.
• Kıyılmış ete halka şeklinde kesilmiş kuru soğanlar eklenerek kıyma işlemi tamamlanır.
• Elde edilen harç, genellikle bakır kaba alınır ve üzerine su eklenir. Eklenen su miktarı, pişirme sırasında harcı yumuşak tutacak ve dışarı çıkacak kadar fazladır.
• Tuz ve isteğe bağlı baharatlar (karabiber ve/veya pul kırmızıbiber) ilave edilerek tahta kaşıkla karıştırılır.

Hamurun Hazırlanması ve Şekillendirme

• Ekmeklik buğday unu ve tuz karıştırılır, su ilave edilerek sert bir hamur elde edilinceye kadar yoğrulur.
• Hamurdan 20-25 gramlık bezeler alınır ve oklava yardımıyla 15-20 santimetre çapında ince yufkalar açılır.
• Açılan yufkaların yarım kenarına 25-30 gram kadar iç harç yayılır, diğer yarım üzerine kapatılır.
• Böreklerin kenarları elle bastırılarak kapatılır.

Pişirme ve Servis

• Kapatılan börekler, sıcaklığı 250 ∘C olan sacda yaklaşık üç dakika veya 300 ∘C’de yaklaşık iki dakika boyunca her iki yüzü hafifçe kızarana kadar pişirilir.
• Pişirme sırasında iç harcın fazla suyu böreğin kenarından sızar.
• Uluborlu kuyruğu sulu böreği, pişer pişmez sıcak olarak servis edilir.

Coğrafi Sınır ve Denetim

Uluborlu kuyruğu sulu böreğinin coğrafi sınırı Isparta ili Uluborlu ilçesi olarak belirlenmiştir. Ürünün Selçuklu dönemine dayanan geçmişi ve bölge mutfağındaki önemi nedeniyle oluşan ün bağı sebebiyle, üretiminin tüm aşamaları bu coğrafi sınır içerisinde gerçekleşmek zorundadır.

Ürünün tescil özelliklerine uygunluğunu kontrol etmek amacıyla denetimler, Uluborlu Belediyesinin koordinasyonunda gerçekleştirilir. Denetim mercii, Uluborlu Belediyesi, Uluborlu İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Uluborlu Esnaf Odasından ürün konusunda uzman birer kişinin katılımıyla toplam üç kişiden oluşur.

Denetimler, düzenli olarak yılda bir kez yapılır; gerekli görüldüğünde veya şikâyet durumunda ise ek denetimler gerçekleştirilebilir. Denetime esas olan temel kriterler şunlardır:

• Üretimde kullanılan bileşenlerin, özellikle kıymanın uygunluğu.
• Ürün özelliklerinin tescilde belirtilenlere uygunluğu.
• Uluborlu kuyruğu sulu böreği ibaresi ve mahreç işareti ambleminin kullanımının uygunluğu.

Denetim mercii, denetim süreçlerinde kamu veya özel kuruluşlardan uzmanlardan destek alabilir. Tescil ettiren kurum, yasal hakların korunması sürecini yürütmekle yükümlüdür.