Uluslararası Erkekler Günü (International Men’s Day, IMD), her yıl 19 Kasım tarihinde kutlanan uluslararası bir etkinliktir. Günün amacı, erkeklerin ve erkek çocukların toplumdaki konumları, karşılaştıkları sorunlar ve toplumsal katkıları hakkında farkındalık oluşturmak, olumlu erkek rol modellerini görünür kılmak ve toplumsal cinsiyet ilişkilerini iyileştirmeye yönelik ortak hedefler çerçevesinde çeşitli etkinlikler düzenlemektir.

Uluslararası Erkekler Günü, Birleşmiş Milletler tarafından resmen tanınmamaktadır. Bu tarih, aynı zamanda BM tarafından tanınan “Dünya Tuvalet Günü” ile aynı gündür.

Tarihçe

Uluslararası Erkekler Günü fikri, ilk kez 8 Şubat 1991 tarihinde Thomas Oaster tarafından önerilmiş; etkinlik ise 7 Şubat 1992’de başlatılmıştır. Etkinlik Malta’da 7 Şubat 1994’ten itibaren kutlanmış, ardından 1999’da Trinidad ve Tobago’da yeniden canlandırılmıştır.

Bu yeniden başlatma girişimi, Trinidad ve Tobago Üniversitesi Tarih Profesörü Dr. Jerome Teelucksingh tarafından gerçekleştirilmiştir. Dr. Teelucksingh, günün 19 Kasım’da kutlanmasını babasının doğum gününe atfen önermiş ve Uluslararası Erkekler Günü’nü erkekler ve erkek çocukları etkileyen tüm konuların ele alındığı bir platform olarak tanımlamıştır.

2008–2009 döneminde oluşturulan bir uluslararası komite, günün küresel ölçekte yaygınlaşmasına ve altı temel ilkenin belirlenmesine katkı sağlamıştır. 2010’da Uluslararası Erkekler Günü Koordinatörleri Ağı kurulmuş ve kutlamalar daha geniş bir küresel tabana yayılmıştır.

Amaçlar ve İlkeler

Uluslararası Erkekler Günü'nün küresel düzeyde kabul edilen altı temel amacı aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:

1. Olumlu erkek rol modellerini teşvik etmek: Yalnızca ünlüler ve sporcular değil, aynı zamanda günlük yaşamda dürüst ve yapıcı biçimde yaşayan erkekler.
2. Erkeklerin topluma, aileye, ev içi yaşama ve çevreye yaptıkları olumlu katkıları tanımak.
3. Erkeklerin ruhsal, duygusal, sosyal, fiziksel ve manevi sağlık ve iyilik hâline odaklanmak.
4. Toplumsal hizmetler, toplumsal beklentiler ve hukuk alanında erkeklere yönelik ayrımcılığa dikkat çekmek.
5. Toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve toplumsal cinsiyet ilişkilerini iyileştirmek.
6. Bireylerin zarar görmeden yaşayabileceği daha güvenli bir toplum oluşturulmasına katkı sağlamak.

Temalar

Uluslararası Erkekler Günü için yıllara göre tematik odaklar belirlenmiştir. Bu temalar yerel ihtiyaca göre değişebilmekte olup zorunlu değildir. Yıllara göre belirlenen temalar şunlardır:

• 2002 – Barış
• 2003 – Erkek sağlığı
• 2007 – İyileşme ve affetme
• 2009 – Olumlu erkek rol modelleri
• 2010 – Çocuklarımızın geleceği
• 2011 – Erkek çocuklarına en iyi başlangıcı sağlamak
• 2012 – Erkeklerin ve erkek çocuklarının daha uzun, mutlu ve sağlıklı yaşamalarına yardımcı olmak
• 2013 – Erkekleri ve erkek çocuklarını güvende tutmak
• 2014 – Erkekler ve erkek çocukları için birlikte çalışmak
• 2015 – Erkeklere yönelik üreme seçeneklerini genişletmek
• 2016 – Erkek intiharlarını durdurmak
• 2017 – Erkekleri ve erkek çocuklarını tüm çeşitlilikleriyle kutlamak
• 2018 – Olumlu erkek rol modelleri
• 2019 – Erkekler ve erkek çocukları için fark yaratmak
• 2020 – Erkekler ve erkek çocukları için daha iyi sağlık
• 2021 – Erkekler ve kadınlar arasında daha iyi ilişkiler
• 2024 – Olumlu erkek rol modelleri

Kapsam ve Kutlamalar

Uluslararası Erkekler Günü; okullarda sınıf etkinlikleri, kamu seminerleri, forumlar, yürüyüşler, konferanslar, sanat etkinlikleri, bağış kampanyaları, parlamento oturumları, medya çalışmaları, kilise programları ve çeşitli topluluk faaliyetleri aracılığıyla kutlanmaktadır.

1999’dan bu yana etkinlikler arasında:

• Çalıştaylar ve paneller,
• Eğitim kurumlarında farkındalık etkinlikleri,
• Medya yayınları,
• Sivil toplum kuruluşları ve devlet kurumlarınca düzenlenen programlar,
• Yürüyüşler, sempozyumlar, sanat sergileri,

gibi faaliyetler yer almaktadır.

Uluslararası Yayılım

Uluslararası Erkekler Günü, yıllar içinde 80’den fazla ülkede kutlanmaktadır.

Bunlar arasında:

• Trinidad ve Tobago
• Malta
• Avustralya
• Hindistan
• Birleşik Krallık
• Amerika Birleşik Devletleri
• Güney Afrika
• Kanada
• Brezilya
• Çin
• Pakistan
• Danimarka
• İsveç
• Norveç
• İrlanda
• Peru
• Şili
• Arjantin

yer almaktadır.

Kurumsal Yapı ve Örgütlenme

Uluslararası Erkekler Günü, merkezi bir yönetim yapısına sahip değildir; küresel ölçekte taban hareketi olarak tanımlanmaktadır. 2010’da kurulan Uluslararası Erkekler Günü Koordinatörler Ağı, ülkelerdeki gönüllü katılımcıların birbirleriyle iletişimini sağlayan geniş bir ağdır.

Uluslararası Erkekler Günü'nde Dikkat Çekilen Konular

Erkek Sağlığı: Uluslararası Erkekler Günü, erkek sağlığının çeşitli boyutlarına vurgu yapmaktadır.

Bu alanlar; fiziksel sağlık (ör. erkeklere özgü hastalıklar, yaşam beklentisi), ruhsal ve duygusal sağlık, sosyal ve manevi iyi oluş olarak sıralanabilir.

Erkek İntiharları ve Ruh Sağlığı Riskleri: İngiltere verilerinin yer aldığı bir raporda,^【1】  erkek intihar oranlarının kadınlara göre daha yüksek olduğu, özellikle 40–54 yaş aralığında yoğunlaştığı ve bu durumun Uluslararası Erkekler Günü kapsamında ele alındığı gösterilmiştir. Ayrıca erkeklerde yardım arama davranışlarının düşük olduğu belirtilmiştir.

Eğitimde Farklılıklar: Çalışmalarda, erkek çocuklarının bazı eğitim düzeylerinde kızlara göre daha düşük akademik performans gösterdiği istatistiklerle sunulmuş ve bu konunun Uluslararası Erkekler Günü çerçevesinde ele alındığı ifade edilmiştir.^【2】 

Evsizlik ve Sosyal Kırılganlık: Sokakta yaşayanların büyük bir kısmının erkek olduğuna dair veriler bulunmaktadır.^【3】  Bu durum Uluslararası Erkekler Günü kapsamında vurgulanan sosyal kırılganlık alanlarından biridir.

Erkeklere Yönelik Şiddet ve İstismar: Erkekler de aile içi şiddet, cinsel şiddet, istismar, zorla evlendirilme, onur temelli suçlar gibi alanlarda mağduriyet yaşayabilmektedir. Uluslararası Erkekler Günü'nde bu konular, farkındalıkla ele alınmaktadır.

Paylaşımlı Ebeveynlik ve Babalık Rolü: Uluslararası Erkekler Günü kapsamında ele alınan başlıklardan biri de erkeklerin ebeveynlik sürecinde karşılaştığı güçlüklerdir. Özellikle ayrılmış babalar, çocukla görüşme ve bakım düzenlemeleri, babalık rolünün toplumsal görünürlüğü gibi alanlar vurgulanmaktadır.

Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Erkeklere Yönelik Önyargılar: Uluslararası Erkekler Günü'nün hedeflerinden biri, erkeklere yönelik toplumsal önyargılar, kalıp yargılar ve ayrımcılık konularına dikkat çekmektir. Bu kapsamda sosyal hizmetlerde, toplumsal beklentilerde, hukuki süreçlerde erkeklerin karşılaşabildiği eşitsizliklerin görünür kılınması amaçlanmaktadır.

Pozitif Erkek Rol Modelleri: Uluslararası Erkekler Günü’nün temel odaklarından biri, toplumda olumlu erkek rol modellerini görünür kılmaktır. Bu başlık, erkeklerin topluma yaptığı katkıların tanınması bağlamında işlenmektedir.

Erkeklerin Toplumsal ve Ekonomik Katkıları: Uluslararası Erkekler Günü, erkeklerin toplumsal, ekonomik, kültürel, ailevi katkılarının tanınmasını sağlayan bir gün olarak tanımlanmaktadır.

Erkeklerin Karşılaştığı Sosyal Beklentiler ve Baskılar: Erkeklerin toplumsal rollerle ilgili karşılaştığı yapısal sorunlar ve beklentiler de Uluslararası Erkekler Günü'nün odaklarından biri olarak yer almaktadır.