logologo
ÜMMÜ KÜLSÛM bint UKBE
(أمّ كلثوم بنت عقبة)
fav gif
Kaydet
viki star outline
Avatar
Ana YazarHURİYE MARTI20 Kasım 2024 08:06
Kadın sahâbî.
badge borderhover badge border
avatar
İslam Ansiklopedisi Kategorisi
Kurulları tarafından
onaylanmıştır.

ÜMMÜ KÜLSÛM bint UKBE

Board Main İcon

Annesi ilk müslümanlardan Ervâ bint Küreyz’dir. Ervâ, Hz. Osman’ın da annesi olduğu için Ümmü Külsûm onunla anne bir kardeştir. Babası Mekkeli müşriklerin liderlerinden, müslümanlara yaptığı eziyetlerle tanınan Ukbe b. Ebû Muayt’tır. Ümmü Külsûm, Mekke’de hicretten önce Resûl-i Ekrem’e biat ettikten sonra ailesinin muhalefetine rağmen 7 (628) yılında Mekkeliler’le yapılan Hudeybiye Antlaşması’nın ardından bir gece Medine’ye doğru yaya olarak yola çıktı. Bu cesareti sebebiyle ailesi yanında bulunmadan hicret eden tek Kureyşli kadın ve Resûlullah’tan sonra ilk hicret eden hanım diye tanındı. Hicretinin ardından kardeşleri Velîd ile Umâre onu Mekke’ye götürmek üzere Medine’ye geldilerse de Hz. Peygamber Ümmü Külsûm’ü onlara vermedi. Kardeşleri kendisini Hudeybiye Antlaşması’nda yer alan, Medine’ye sığınan Mekkeliler’in iade edileceği maddesine göre istemekteydi. Resûl-i Ekrem ise onlara kadınların antlaşma kapsamına girmediğini söyledi ve Ümmü Külsûm hakkında o sırada nâzil olan (İbn Sa‘d, VIII, 230-231) Mümtehine sûresinin 10 ve 11. âyetleri dolayısıyla samimiyetle hicret ettiği tesbit edilen mümin bir kadının kendilerine verilemeyeceğini bildirdi.


Ümmü Külsûm, Medine’ye yerleşince Resûlullah’ın âzatlısı Zeyd b. Hârise ile evlendi. Bu evlilik Zeyd’in Mûte Savaşı’nda şehid düşmesine kadar devam etti. Ümmü Külsûm, eşinin vefatından sonra Zübeyr b. Avvâm’dan gelen evlenme teklifini kabul etti. Bu evlilikten Zeyneb adlı kızı dünyaya geldi. Fakat bu ikinci evliliği anlaşmazlık yüzünden boşanma ile sonuçlandı. Ardından Abdurrahman b. Avf ile evlendi. Bu evlilikten de tanınmış birer muhaddis olan İbrâhim ve Humeyd doğdu. Abdurrahman b. Avf’ın vefatı üzerine (32/652) dördüncü evliliğini Amr b. Âs ile yaptıysa da evlendikten bir ay sonra vefat etti. Ümmü Külsûm’ün ölüm tarihi bilinmemekte, ancak Hz. Ali’nin halifeliği döneminde (656-661) öldüğü kaydedilmektedir.


Ümmü Külsûm’ün Resûl-i Ekrem’den rivayet ettiği on hadisin Bakī b. Mahled’in el-Müsned’inde bulunduğu kaydedilmiş, bu hadisler Nesâî’nin es-Sünen’i dışında Kütüb-i Sitte’de, ayrıca toplu halde Ahmed b. Hanbel’in el-Müsned’iyle (VI, 403-404) diğer hadis kitaplarında da yer almıştır. “İnsanların arasını düzeltmek amacıyla birinden ötekine uygun sözler taşıyıp hayırlı konuşan kimse yalancı sayılmaz” hadisini o rivayet etmiştir (Buhârî, “Ṣulḥ”, 2; Müslim, “Birr”, 101; Ebû Dâvûd, “Edeb”, 50; Tirmizî, “Birr”, 26). Kendisinden oğulları İbrâhim ve Humeyd b. Abdurrahman ile Büsre bint Safvân rivayette bulunmuştur.

Kaynakça

, VI, 403-404.

, VIII, 230-231.

, IV, 488-489.

, II, 276-277.

, IV, 491.

a.mlf., , XII, 477-478.

, s. 499.

Abdurrahman Umeyre, Nisâʾ enzelallāhü fîhinne Ḳurʾânen, Riyad 1403/1983, s. 209-217.

Ahmed Halîl Cum‘a, Nisâʾ min ʿaṣri’n-nübüvve, Dımaşk 1412/1992, II, 197-208.

https://islamansiklopedisi.org.tr/ummu-kulsum-bint-ukbe

Sen de Değerlendir!

0 Değerlendirme
KÜRE'ye Sor