Üniversitelerarası Kurul (ÜAK), 18 Haziran 1946 tarihli ve 6336 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4936 sayılı Üniversiteler Kanunu'nun 13. maddesi kapsamınca kuruldu. 28 Ekim 1960 tarihli ve 10641 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "13 Haziran 1946 tarih ve 4936 sayılı Üniversiteler Kanunu'nun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Madde Eklenmesi" Hakkında Kanun'un 13. maddesi kapsamınca Üniversitelerarası Kurul'un, üniversitelerin rektörleri ve dekanları, ayrıca üniversite senatolarının üyeleri arasından iki yıllığına seçilen birer temsilciden kurulacağı ifade edildi.
7 Temmuz 1973 tarih ve 14587 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1750 sayılı Üniversiteler Kanunu'nun 9. maddesi uyarınca Üniversitelerarası Kurul, yükseköğretim plan ve programı kapsamında, üniversiteler arasında akademik açıdan koordinasyonun sağlanması, üniversitelerin öğretim üyesi ihtiyaçlarını karşılamayı hedefleyen tedbir ve önlemlerin alınması, üniversitelerin tamamını ilgilendiren kanun ve tüzük tasarıları ile birlikte ve benzer nitelikteki yönetmeliklerin hazırlanması ve ilgili kanunda belirtilen diğer işlerin yapılmasını üstlenen bir kuruluş haline gelerek, 6 Kasım 1981 tarihli ve 17506 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11. maddesi uyarınca ise bir akademik organa dönüştürüldü. Son olarak 22 Şubat 2018 tarihli ve 7100 sayılı kanunun 3. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu'nun 11. maddesinde değişiklikler yapıldı.
Üniversitelerarası Kurul, mevcut haliyle üniversite rektörleri ve her üniversite senatosunca ilgili üniversiteden dört yıllığına seçilmiş olan birer profesörden oluşmaktadır. Kurula Cumhuriyet dönemindeki kuruluş tarihleri sırasına göre üniversitelerin rektörleri bir yıl süreliğine başkanlık etmektedir.
Kurul yapısında Yönetim Kurulu kurulmaktadır. Yönetim Kurulu, Üniversitelerarası Kurul başkanıyla birlikte toplam on bir üyeden (fen-mühendislik, sağlık ve sosyal bilimler alanlarının her birinden üç üye, güzel sanatlar alanından bir üye) oluşmaktadır. Yönetim Kurulu'ndaki üyeler, farklı yükseköğretim kurumlarında çalışan profesör öğretim üyeleri arasından Üniversitelerarası Kurul tarafından bir yıllığına seçilmektedir.
Kurul, çalışmalarının kolaylaştırılması, ülkedeki bütün üniversitelerle ve uluslararası diğer yükseköğretim kurumlarıyla olan çalışma ortaklıklarının düzenlenmesi amacıyla sürekli ve geçici birim ve komisyonlar kurabilmektedir. İlgili birim ve komisyonların örgütlenme ve çalışma yöntemleri Üniversitelerarası Kurul tarafından belirlenmektedir.
Kurul, yılda en az iki defa olmak üzere ve aksi karar alınmadıkça başkanın tâbi bulunduğu üniversitenin olduğu ilde toplanmaktadır. Ayrıca kurul gündeminin önceden Millî Eğitim Bakanlığı'na, Yükseköğretim Kurulu'na ve kurul üyelerine gönderilmesi gerekmektedir. Millî Eğitim bakanı ve Yükseköğretim Kurulu başkanı istedikleri zaman kurulun toplantılarına da katılabilmektedirler.
Akademik bir organ olan Üniversitelerarası Kurul'un görevleri şunlardır:
1. Yükseköğretim plan ve programı kapsamında, üniversitelerin eğitim öğretim, bilimsel araştırma ve yayım çalışmalarının koordinasyonunu yapmak, uygulamalarını değerlendirmek, Yükseköğretim Kurulu'na ve üniversitelere öneri ve görüş bildirmek,
2. Teşkilat ve kadro açısından ve Yükseköğretim Kurulu kararları kapsamında üniversitelerin öğretim üyesi ihtiyacını gideren önlem ve tedbirleri bildirmek,
3. Üniversitelerin tamamını ilgilendiren eğitim öğretim, bilimsel araştırma ve yayım çalışmalarıyla ilgili yönetmelikleri hazırlamak veya görüş bildirmek,
4. Aynı/benzer özellikteki fakültelerin ya da üniversitelere/fakültelere bağlı olan diğer yükseköğretim kurumlarının eğitim öğretimlerine ait ilke ve süre bakımından entegrasyonlarını sağlamak,
5. Doktora ile ilgili esasları saptamak ve yurt dışında alınan doktora, doçentlik ve profesörlük unvanlarını değerlendirmek,
6. Doçentlik başvurularıyla ilgili bilim veya sanat alanında jürilerin kurularak adayların yayın ve çalışmalarını Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen esaslara ve usullere göre değerlendirmek, yeterli yayın ve çalışması olan doçent adaylarına doçentlik unvanını vermek,
7. Bu kanunla kendisine verilen diğer görevleri yapmaktır.