Urfa Lebenisi, Şanlıurfa yöresine özgü soğuk servis edilen, yoğurt bazlı bir çorbadır. Adını Arapçada süt anlamına gelen leben kelimesinden türetilen Lebeni ifadesinden alır. Özellikle yaz aylarında tercih edilen bu çorba, hem serinletici hem de kolay sindirilebilir özelliğiyle öne çıkar. Yapımında temel olarak yoğurt, dövme (aşurelik buğday), nohut ve tuz kullanılır. Şanlıurfa'da geleneksel olarak İvesi ırkı koyunların sütünden yapılan tam yağlı yoğurt tercih edilir.
Lebeni Çorbası (Yapay zeka ile oluşturulmuştur)
Hazırlık ve Yapım Süreci
Malzemeler
Tarife göre malzemelerde bazı farklılıklar görülebilmekle birlikte temel içerikler şunlardır:
- Yarım su bardağı nohut (yaklaşık 100 g)
- 1 su bardağı dövme (yaklaşık 250 g)
- 5 su bardağı su
- 1–2 kg yoğurt
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1 yumurta (isteğe bağlı)
- 1 çay kaşığı nane
- 1 çay kaşığı pul biber
Pişirme Aşamaları
Nohut ve dövme bir gece önceden ıslatılarak yumuşatılır. Ertesi gün düdüklü tencerede veya normal tencerede iyice haşlanarak pişirilir. Ayrı bir kapta yoğurt, tuz ve isteğe bağlı olarak yumurta birlikte çırpılır. Bu karışımın kesilmemesi için sürekli karıştırılması önemlidir. Kaynamakta olan nohut ve dövme karışımına yoğurt yavaşça ilave edilir. Karışım birkaç dakika daha kaynatıldıktan sonra ocaktan alınır.
Yörede geleneksel olarak soğuk servis edilmesine rağmen, bazı uygulamalarda sıcak servis edilerek üzerine yağda kızdırılmış pul biber ve nane dökülebilir. Soğuk sunumlarda ise yemek öncesi başlangıç çorbası olarak tüketilir.
Kültürel ve Coğrafi Bağlam
Urfa Lebenisi, Şanlıurfa’nın mutfak kültürü içinde köklü bir geçmişe sahiptir. Yüzyıllardır bölgede yapılan bu çorba hem kırsal hem de kentsel mutfaklarda varlığını korumuştur. İçeriğinde yer alan dövme ve nohut, bölgedeki tarımsal üretimin temel unsurları arasındadır. Ayrıca yoğurdun yöresel üretimi, yemeğin lezzetinde belirleyici rol oynar.
Yöresel Özellikler
Şanlıurfa'da lebeni çorbası genellikle yerli ırk olan İvesi koyunlarının sütünden yapılan yoğurtla hazırlanır. Bu süt, yağ oranı yüksek ve aromatik bir yapıya sahiptir. Urfa mutfağındaki birçok yemekte olduğu gibi lebenide de doğal ve yerel ürünlerin kullanımı dikkat çeker.
