Uşak ilinin mutfak kültürüne özgü, genellikle özel günlerde hazırlanan, fırıncılık ve pastacılık mamulleri grubunda yer alan bir tatlı çeşididir. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işareti olarak 09.09.2025 tarihinde tescil edilmiştir. Bu ürün, ince açılmış yufkaların arasına siyah ve sarı haşhaş ile beyaz toz şekerden oluşan iç harcın sürülüp, baklava dilimi şeklinde kesilerek pişirilmesi yöntemiyle üretilir. Ürünün ayırt edici niteliği, haşhaşın yoğun kullanımıyla oluşan kendine özgü tadı ve renginden gelmektedir. Bölgenin uzun yıllardır süregelen kültürel ritüellerinde, özellikle düğün hazırlıklarının bir parçası olarak önemli bir geleneksel konuma sahiptir.

Ürün Özellikleri

Uşak Ulubey zini hamursuzu, ana karakterini yufka katmanları arasına yayılan siyah ve sarı haşhaş karışımından alır. Ürün, ortalama 13 kat yufkadan oluşur ve katmanların arasına bol miktarda siyah ve sarı haşhaş, üzerine ise beyaz toz şeker serpilir. En üst katmana ise diğer katlara kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla iç malzeme ve şeker eklenir. Pişmiş bir dilim hamursuzun yaklaşık ağırlığı 80 gramdır. Ürünün yüksekliği pişirme sonrasında 5-7 cm arasında, bir kenar uzunluğu ise 4-6 cm arasında değişir. Haşhaş içeriği nedeniyle koyu bir renge sahiptir.

Üretim Metodu

Üretim süreci; hamurun hazırlanması, iç harcın oluşturulması, yufkaların açılıp tepsiye dizilmesi ve pişirme aşamalarını içerir:

• Hamurun Hazırlanması ve Yufka Haline Getirilmesi: Böreklik özel amaçlı un, su, maya, tuz, sirke ve yoğurt kullanılarak orta yumuşaklıkta bir hamur elde edilir. Hamur, dinlenme süresinin ardından eşit parçalara ayrılarak, bir tepsi için 13 adet beze oluşturulur. Her beze, oklava yardımıyla yaklaşık 60 cm çapında ve 2-3 mm kalınlığında olacak şekilde açılır.
• İç Harcın Hazırlanması: Siyah ve sarı haşhaşlar, su ile karıştırılarak mikser yardımıyla sürülebilir bir kıvama getirilir. İsteğe bağlı olarak sarı haşhaş yerine tahin de kullanılabilir.
• Yufkaların Tepsiye Dizilmesi ve İç Harcın İlavesi: Yağlanmış tepsiye ilk yufka serilir. Her yufkanın üzerine sırasıyla haşhaş karışımı ve beyaz toz şeker eşit olarak yayılarak bu işlem on bir kez tekrarlanır. On ikinci yufkanın serilmesinin ardından kalan haşhaş karışımı ve toz şeker kullanılarak on üçüncü yufka ile üzeri kapatılır. Son olarak yağı sürülür ve baklava dilimi şeklinde kesilir.
• Pişirme İşlemi: Ürün, taş taban fırın olarak adlandırılan pişiricilerde 180 °C’de yaklaşık 45 dakika veya davul fırınlarda 170 °C’de 65-70 dakika pişirilir. Pişirme sırasında ürünün eşit pişmesi amacıyla tepsi belirli aralıklarla (8-10 dakikada bir) çevrilir. Pişmiş ürün, serin ve kuru ortamda, genellikle pişirildiği tepside muhafaza edilir.

Coğrafi Sınır

Uşak Ulubey zini hamursuzunun coğrafi sınırı Uşak ili olarak belirlenmiştir. Ürünün üretim aşamalarının tamamı, coğrafi sınır ile uzun bir geçmişe dayanan ün bağının korunması amacıyla bu sınırlar içerisinde gerçekleşmek zorundadır.

Denetim

Ürünün tescil özelliklerine uygunluğunu kontrol etmek amacıyla kurulan denetim mercii, Uşak Ticaret ve Sanayi Odası koordinatörlüğünde faaliyet gösterir. Denetim mercii, Uşak Ticaret ve Sanayi Odası, Uşak Üniversitesi'nden (Mühendislik veya Doğa Bilimleri Fakültesi) ve Uşak Tarım İl Müdürlüğü'nden birer üye olmak üzere en az üç kişiden oluşur. Denetimler yılda en az bir kez, şikayet durumlarında veya gerekli görüldüğünde ek denetimler şeklinde gerçekleştirilebilir. Kontrol edilen unsurlar; kullanılan bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna uyum ve "Uşak Ulubey Zini Hamursuzu" ibaresi ile mahreç işareti ambleminin doğru kullanımıdır.