Köken
Uyuz kelimesi, Eski Türkçe "uduz" sözcüğünden evrilmiştir. Bu Eski Türkçe sözcük, "uyuşuk, kaşıntı ve halsizliğe neden olan bulaşıcı hastalık" anlamlarını taşımaktaydı. "Uduz" kelimesi ise, Eski Türkçe "udı-" "uyumak" fiilinden "+Uz" ekiyle türetilmiştir.
Kullanım Alanları
- Tıp ve Parazitoloji: İnsanlarda ve hayvanlarda görülen, Sarcoptes scabiei adı verilen bir akarın (uyuz böceği) neden olduğu, deride şiddetli kaşıntı, kızarıklık ve döküntülerle seyreden bulaşıcı bir deri hastalığını tanımlamak için kullanılır.
- Veteriner Hekimlik: Hayvanlarda (özellikle evcil hayvanlarda ve çiftlik hayvanlarında) görülen benzer akar kaynaklı deri enfeksiyonlarını ifade eder.
- Argo ve Halk Ağzı (Düşük Nitelik/Değersizlik): Bir malın veya ürünün kalitesiz, işe yaramaz veya değersiz olduğunu belirtmek için kullanılır.
- Argo ve Halk Ağzı (Sevimsiz Kişi): Hoşlanılmayan, itici, sinir bozucu veya sevimsiz kişileri tanımlamak için kullanılır. Genellikle olumsuz bir çağrışım taşır.
- Argo ve Halk Ağzı (Parası Olmayan/Züğürt): Maddi durumu kötü olan, parası olmayan veya cimri kişileri ifade etmek için kullanılır.
- Mecazi (Uyuşukluk/Miskinlik): Fiziksel veya zihinsel olarak tembel, miskin, pısırık, cansız veya hareketli olmayan kişileri betimlemek için kullanılır.
