Vazelon Manastırı, Trabzon ili Maçka ilçesi sınırlarında, Gümüşhane yönündeki Kiremitli ve Köprüyanı köylerinden ulaşılabilen bir vadide yer almaktadır. “Vazelon” adının, yapının konumlandığı “Zouvalon” veya “Zabulon” dağına izafeten verildiği rivayet edilir.

^{Vazelon Manastırı (AA)}

Tarihî Gelişim ve Mimari Özellikler

Manastırın inşa tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, M.S. 270 ile M.S. 317 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Bu yönüyle, Sümela Manastırı’ndan daha eski olduğu kabul edilmektedir. Kuruluş aşamasında bir mağaranın önüne inşa edilen manastırda ayazma da bulunmaktadır. Yapı 565 yılında Bizans İmparatoru Justinianus tarafından onarılmış, 644-702 yılları arasında ise genişletme ve yenileme çalışmalarıyla büyütülmüştür. Günümüzde ayakta kalan kilise ve keşiş hücrelerinin 19. yüzyıla ait olduğu bilinmektedir.

Dinî ve İdari Önemi

Kaynaklara göre Vazelon Manastırı, sadece bir ibadet mekânı değil, aynı zamanda bölgedeki diğer manastırlar üzerinde idari yetkiye sahip bir merkezdi. Bazı görüşlere göre, Sümela Manastırı’nın inşasında kullanılan maddi kaynakların bir bölümü Vazelon’dan sağlanmıştır. Bu yönüyle, bölgedeki Hristiyanlık yapılanması içerisinde önemli bir rol üstlenmiştir.

Kültürel ve Sosyal Rolü

Manastır, dinî işlevinin yanı sıra sosyal ve ekonomik faaliyetlerde de bulunmuş, bulunduğu bölgedeki kültürel gelişim üzerinde etkili olmuştur. Zaman içinde uğradığı tahribat ve özellikle define arayıcılarının neden olduğu yıkımlar sebebiyle günümüzde büyük ölçüde harabe hâlindedir.

^{Vazelon Manastırı'nda Kış (AA)}

Turizm Potansiyeli

Vazelon Manastırı, Maçka Bölgesi’nin alternatif turizm destinasyonları arasında gösterilmektedir. Yapılan bir saha araştırmasında, hem yöre halkı hem de ziyaretçilerin %16’sı manastırın turizme kazandırılması gerektiğini belirtmiştir. Sümela Manastırı kadar tanınmasa da tarihî ve kültürel değeriyle ön plana çıkmaktadır.