Yakın, Oruç Aruoba’nın 1997 yılında Metis Yayınları tarafından yayımlanan felsefi-şiirsel bir eseridir. 168 sayfalık bu kitap, Aruoba’nın düşünce ve duyum arasında kurduğu geçişlerin yoğunlaştığı bir metin olarak öne çıkar. Kitap, Ateş Yakana Kılavuz ve Kut Arayana Kılavuz olmak üzere iki bölümden oluşur.
Konu
Eser, bireyin varlıkla, düşünceyle, zamanla ve kendilikle kurduğu ilişkiyi, ateş ve kut metaforları etrafında ele alır. Ateş Yakana Kılavuz bölümünde ateş, kişinin içsel süreci, üretimi ve sorumluluğu bağlamında aktarılır. Kut Arayana Kılavuz bölümünde ise “kut” kavramı üzerinden uğur, anlam, bilgelik ve tinsel arayış gibi yapılar sorgulanır. Kitap boyunca bireyin yaşantısıyla düşüncesi, yazıyla deneyimi arasındaki geçişler vurgulanır.
Temalar
- Yakınlık ve uzaklık: Bireyin kendine, ötekine ve varoluşa olan mesafesi kavramsal olarak işlenir.
- Ateş ve dönüşüm: Ateş, hem değişim hem de süreklilik metaforu olarak kullanılır; yanma ve sönme süreçleri yaşamla ilişkilendirilir.
- Sorumluluk ve özne: Ateşin yakılması, sürdürülmesi ve söndürülmesi bireyin kendi eylemleriyle doğrudan ilişkilendirilir.
- İnanç, bilgi ve kuşku: Kitapta bu üç kavram felsefi temelleriyle birlikte ele alınır; temalar yer yer Spinoza, Wittgenstein, Hölderlin gibi düşünürlerin metinleriyle desteklenir.
- Tinsel arayış ve “kut” kavramı: İkinci bölümde, “kut” yalnızca geleneksel anlamlarıyla değil, sezgisel bir bütünlüğün ve görme biçiminin işareti olarak da ele alınır.
Üslup ve Biçim
Aruoba’nın dili, düzyazı ile şiir arasında salınan yoğun bir anlatımdır. Paragraflar kısa, katmanlı ve çağrışıma dayalıdır. Anlatı, bir tür fragman tekniğiyle işlenmiştir; her bölüm kendi içinde bir bütün gibi görünse de, anlamlar metnin tamamı boyunca birbirine dolanır. Kitap, okuyucusuna doğrudan bir bilgi aktarımı yapmaz; daha çok bir “kılavuz” gibi davranır: yön gösterir ama yol tarif etmez. Nietzsche, Herakleitos, Spinoza, Wittgenstein, Hölderlin gibi düşünürlerin alıntıları metne epigraf ya da eşlikçi katmanlar olarak dahil edilir. Bu, kitabın felsefi derinliğini artırırken okuyucuyu metinlerarası bir bilinç düzeyine de davet eder.
