Yeraltı orkidesi, olağan bitki yaşam döngüsünden farklı olarak tüm gelişimini toprak altında sürdüren ve fotosentez yapmaksızın mikorizal mantarlardan beslenen nadir bir orkide türünü ifade eder.

Tanım ve Genel Özellikler

Yeraltı orkidesi, toprak yüzeyine çıkmaksızın yaşayan ve tamamen mikotrofik beslenme stratejisi benimseyen bir bitkidir. Yaprak, klorofil ya da fotosentetik doku geliştirmeyen bu tür, yaşamını mikorizal mantarlarla simbiyotik ilişki kurarak sürdürür. Bitkinin bilinen örneklerinden Rhizanthella gardneri, Batı Avustralya’ya özgüdür ve 1928 yılında keşfedilmiştir.

Yaşam Döngüsü ve Ekolojik Özellikleri

Yeraltı orkidesi, yaşam döngüsünün tamamını yer altında geçirir. Yaklaşık 10–15 cm derinlikte çiçek açar ve döllenme süreci de yer altında gerçekleşir. Tozlaşma genellikle toprağın içinde yaşayan küçük böcekler tarafından sağlanır. Fotosentez yapmaması nedeniyle, yalnızca belirli mikorizal mantarlar aracılığıyla gerekli organik bileşenleri alabilir. Bu durum, onu sadece belirli habitatlarda var olabilecek bir tür hâline getirir.

Korunma Durumu

Yeraltı orkidesi, dar habitat gereksinimleri ve yaşam alanlarının bozulması nedeniyle nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Özellikle Avustralya’daki bazı popülasyonlar yalnızca birkaç bireyle sınırlıdır. Koruma çalışmaları, mikorizal mantarlarla simbiyoz ilişkilerin anlaşılması ve doğal habitatların korunması üzerine odaklanmaktadır.