Öncelikle, ikisinin de aynı temel sürecin sonucu olduğunu bilmek önemlidir. Atmosferdeki elektrik boşalması bunun temel sebebidir. Fırtına bulutları (kümülonimbus) içindeki şiddetli hava hareketleri, buz kristalleri ve su damlacıkları birbirine sürtünerek muazzam miktarda elektrik yükü biriktirir. Bulutun üst kısımları genellikle pozitif (+), alt kısımları ise negatif (-) yükle yüklenir. Bu dengesizlik, bir noktada kendini boşaltmak ister. İşte bu boşalmanın farklı tezahürleri bize şimşeği ve yıldırımı verir.

^{Meteoroloji Genel Müdürlüğü. “Şimşek ve Yıldırım Hakkında SSS.” Erişim 16 Temmuz 2025. https://www.mgm.gov.tr/genel/sss.aspx?s=simsekyildirim.}

Şimşek:

Şimşek, iki bulut arasında veya bir bulutun farklı bölgeleri arasında meydana gelen elektrik boşalmasıdır. Yani şimşek çaktığında, elektrik akımı yer yüzeyine ulaşmaz. Genellikle gökyüzünde çatallı, düz çizgiler veya yaygın bir flaş şeklinde görünür. Bulutların arkasında veya içinde gerçekleştiği için ışığı genellikle dağınık olur ve bulutların şeklini aydınlatır. Şimşeğin kendisi görsel bir olaydır. Duymuş olduğumuz gök gürültüsü, şimşeğin veya yıldırımın yarattığı ani ısınma sonucu genişleyen havanın oluşturduğu ses dalgasıdır. Şimşekten sonra gök gürültüsü duyulabilir. Şimşek, doğrudan yer seviyesine ulaşmadığı için yıldırıma göre insanlara ve yapılara doğrudan çarpma riski çok daha düşüktür. Ancak, yine de yakın bir şimşek boşalması dolaylı etkiler (örneğin elektrik hatlarına indüklenen akım) veya çok yakın mesafedeki gök gürültüsünün şok etkisi nedeniyle tehlikeli olabilir.

^{TÜBİTAK Bilim Genç. “Yıldırımlar: Nasıl Oluşur ve Türleri.” Erişim 16 Temmuz 2025. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/yildirimlar.}

Yıldırım:

Yıldırım, bir bulut ile yeryüzü arasında veya bir bulut ile havadaki yüksek bir nesne arasında gerçekleşen elektrik boşalmasıdır. Elektrik akımı doğrudan yeryüzüne ulaşır. Yıldırım genellikle buluttan aşağıya doğru inen, daha keskin ve bazen tek bir ana kanal şeklinde görünen yoğun bir ışık çakmasıdır. Bazen çatallanmalar da gözlemlenebilir. Yere değdiği noktada çok parlak bir ışık patlaması olur. Yıldırım da gök gürültüsüne neden olur. Yere çok yakın çaktığında, gök gürültüsü genellikle ani, keskin ve çok şiddetli bir patlama veya çatırtı şeklinde duyulur. Yıldırım son derece tehlikelidir. Doğrudan insanlara, ağaçlara, binalara, enerji hatlarına çarpabilir. Yüksek voltajı ve aşırı ısısıyla ölümcül yaralanmalara, yangınlara ve büyük hasarlara neden olabilir. Açık alanlarda, özellikle yüksek noktalarda bulunmak büyük risk taşır.

^{TÜBİTAK Bilim Genç. “Yıldırımlar: Nasıl Oluşur ve Türleri.” Erişim 16 Temmuz 2025. https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/yildirimlar.}

Sonuç

Şimşek ve Yıldırımı ayırt edebilmenin en temel yollarından biri yere ulaşıp ulaşmadığıdır. Eğer yere ulaşıyorsa bu bize bu olayın yıldırım olduğunu ulaşmıyorsa şimşek olduğunu söyler. Bundan dolayı yıldırımın riski yere ulaşması sebebiyle şimşekten daha fazladır. Yıldırım yere düştüğü için mesafe azalır ve sesi de şimşeğe göre daha fazla gelir.