Köken
Zecrî sözcüğü, Arapça zecr (زَجْر) kökünden türetilmiştir. Bu köke nispet eki -ī (ـِيّ) eklenerek oluşturulmuş sıfat biçimidir: zecr + ī = zecrī (زَجْرِيّ) “Zecr” kökü Arapçada “yasaklamak, engellemek, susturmak, men etmek” anlamlarına gelir. Sözcük Türkçeye sıfat olarak geçmiştir.
Kullanım Alanları
- Hukuk ve bürokrasi: “Zecrî tedbir”, “zecrî işlem”, “zecrî karar” gibi kalıplarla yasal, idarî ve zorlayıcı düzenlemeleri tanımlar.
- Askerî ve siyasal dil: “Zecrî harekât” gibi terkiplerle baskı ve müdahaleye dayalı eylemleri ifade eder.
- Klasik ve resmî yazı dili: Osmanlı son dönemi ve erken Cumhuriyet dönemi metinlerinde kullanılır.
- Müennes biçimi: Sözcüğün dişil şekli olan “zecriyye”, tamlamalarda yer alır. Örnek: “Muâmele-i zecriyye”, “Tedbîrât-ı zecriyye”