Ziga Kaplıcaları, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde, Aksaray ili sınırları içerisinde yer almaktadır. Aksaray şehir merkezine yaklaşık 35 kilometre mesafede bulunan kaplıca sahası, Güzelyurt ilçesine bağlı Yaprakhisar Köyü’nün 1,5–2 kilometre doğusunda konumlanmıştır. Ziga termal kaynakları, Ihlara Vadisi'nin güneydoğusunda yer almakta ve bölgeye kara yolu ile ulaşım sağlanabilmektedir.

Sıcak Su ve Mineralli Su Kaynakları

Ziga Kaplıcaları, güneybatı-kuzeydoğu yönelimli bir normal fay hattı üzerinde yer almaktadır. Bu fay hattı boyunca yapılan ölçümlerde, farklı sıcaklık ve debi değerlerine sahip beş adet sıcak ve mineralli su kaynağı tespit edilmiştir. Kaynak sularının sıcaklığı 45°C ile 52°C arasında değişirken, 150 litre/saniyeye kadar ulaşan debi değerleri ölçülmüştür. 1999 yılında açılan bir sondajla artezyen akışla sıcak su elde edilmiştir.

Kaynaklarda CO₂ başta olmak üzere gaz çıkışları da gözlemlenmektedir. Suyun toplam çözünmüş madde miktarı yaklaşık 3450 mg/l düzeyindedir. Mineralli yapısı, romatizmal rahatsızlıklar, metabolizma bozuklukları, göz ve kadın hastalıkları gibi çeşitli sağlık sorunlarında tamamlayıcı ve destekleyici olarak kullanılabilmektedir.

^{Ziga Kaplıcaları (Türkiye Kültür Portalı)}

Yaprakhisar Kaynağı

Yaprakhisar sıcak ve mineralli su kaynağı, yerel halk tarafından “Eski Ziga” olarak adlandırılmakta ve Yaprakhisar Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. Bu kaynak, traverten oluşumlarının içinden yüzeye çıkmakta olup 36°C sıcaklığa ve yaklaşık 1 litre/saniye debiye sahiptir. Suyun toplam çözünmüş katı madde içeriği 3450 mg/l olarak ölçülmüştür. Kaynağın çevresinde kırmızımsı ve kahverengimsi çökeltiler birikmekte, bu durum suyun içerdiği mineral bileşimiyle ilişkilendirilmektedir. Bölgede diğer sıcak ve mineralli su kaynaklarında olduğu gibi gaz çıkışları yaygındır.

Jeolojik Özellikler

Ziga Kaplıcaları, Orta Anadolu Volkanik Bölgesi’nde yer almaktadır. Bölgede Neojen dönemine ait volkanik kayaçlar yaygındır. Özellikle Melendiz Dağları ile ilişkilendirilen bu kayaçlar; andezit, dasit ve tüf gibi birimlerden oluşur. Ziga Termal Alanı, genç tektonik hareketlerin etkisiyle gelişmiş fay sistemleri boyunca şekillenmiştir. Yer altı suyu sirkülasyonunu sağlayan geçirgen volkanik birimler ve kırık-çatlak sistemleri, termal suyun yüzeye ulaşmasını mümkün kılmaktadır.

Jeomorfolojik Özellikler

Ziga Kaplıcaları’nın bulunduğu alan, Ihlara Vadisi'nin doğu kenarına yakın, tüf ve volkanik çökellerin yaygın olduğu dalgalı bir topoğrafyaya sahiptir. Termal kaynakların yer aldığı alanlarda zamanla çökelmiş kalsiyum karbonat birikintileri sonucunda traverten oluşumları meydana gelmiştir. Bu oluşumlar, sıcak ve mineralli suyun yeryüzüne çıktığı noktalarda kademeli olarak birikerek farklı renk ve formlarda travertenler oluşturmuştur.

Travertenler, bölgeye sarı, kırmızı ve kahverengimsi tonlarda yüzey dokuları kazandırmaktadır. Jeotermal etkinliğin sürdüğü bölgede, gaz çıkışlarının bulunduğu yüzeylerde kabarmalar, mikroçatlaklar ve hidrotermal alterasyon izleri gözlemlenmektedir. Bu morfolojik yapılar, bölgedeki aktif tektonik süreçlerin jeomorfolojik evrimi üzerindeki etkisini göstermektedir.

Hidrojeokimyasal Özellikler

Ziga Kaplıcası’ndan çıkan termal sular, yüksek mineral içeriğine sahip olup kimyasal olarak sodyum (Na⁺), kalsiyum (Ca²⁺), bikarbonat (HCO₃⁻), klorür (Cl⁻) ve sülfat (SO₄²⁻) iyonları yönünden zengindir. Termal suyun sıcaklık aralığı 45°C ile 52°C arasında değişmektedir. Toplam çözünmüş katı madde miktarı 3450 mg/l düzeyindedir.

Su, jeokimyasal açıdan mineralli sıcak sular grubunda değerlendirilmektedir. Yüksek mineralizasyon seviyesi, suyun yer altındaki sıcak magmatik ya da metamorfik kayaçlarla uzun süreli temas sonucu kimyasal bileşim kazandığını göstermektedir. Ziga kaynakları boyunca gözlemlenen gaz çıkışları, özellikle karbondioksit (CO₂) yoğunluktadır. Bu gazların varlığı, sıcak suyun derinlerden yüzeye ulaşırken taşıdığı bileşenlerin yüzeyde çökelme ve pH değişimi gibi süreçleri tetiklediğini göstermektedir.

Kaynağın fiziko-kimyasal özellikleri, hem banyo hem de içme suyu kürü olarak kullanılabilecek nitelikte olup, bu özellikler ilgili laboratuvar analizleriyle de belgelenmiştir. Mineral içeriği ve sıcaklık aralığı açısından, Ziga Kaplıcaları orta entalpili jeotermal kaynaklar arasında yer almaktadır.

^{Ziga Kaplıca Tesisleri (Türkiye Kültür Portalı)}