Tayland-Kamboçya Sınır Çatışmaları (2025), iki ülke arasında devam eden sınır ihtilafının askeri çatışmalara dönüşmesiyle oluşan askeri krizdir. 24 Temmuz 2025 tarihinde, Tayland’ın Surin eyaleti ile Kamboçya’nın Oddar Meanchey vilayeti arasındaki tartışmalı bölgede başlayan silahlı çatışmalar, iki ülkenin karşılıklı askeri müdahaleleri ve diplomatik ilişkileri en alt düzeye indirmesiyle tırmanmıştır.
Tayland-Kamboçya sınır çatışmalarının yaşandığı bölgede mevcut durum, 24 Temmuz 2025 - (Associated Press)
Çatışmanın Başlangıcı ve Tetikleyici Olaylar
Ta Muen Thom Tapınağı Yakınlarında İlk Temas
24 Temmuz 2025 sabahı Tayland ve Kamboçya askerleri arasında, Tayland’ın Surin eyaleti ile Kamboçya’nın Oddar Meanchey vilayeti arasında yer alan Ta Muen Thom Tapınağı yakınında silahlı çatışma başlamıştır. Tayland Ulusal Güvenlik Konseyi’ne (NSC) göre, sabah 07.30’da Kamboçya ordusu Tayland sınır birlikleri yakınında insansız hava aracı ile keşif faaliyeti gerçekleştirmiştir. Ardından el bombası fırlatıcılarla silahlanmış altı Kamboçya askeri bölgeye yaklaşmış, Tayland tarafının sözlü uyarılarına rağmen geri çekilmemiştir. Tayland tarafı, saat 08.20 civarında Kamboçya birliklerinin doğrudan ateş açtığını ve bu nedenle karşılık verildiğini açıklamıştır.
Kamboçya Savunma Bakanlığı ise olayın sabah 06.30’da Tayland askerlerinin bir Khmer-Hindu tapınağı çevresine dikenli tel yerleştirerek mevcut mutabakatı ihlal etmeleriyle başladığını belirtmiştir. Bakanlık açıklamasına göre Tayland askerleri saat 08.30’da havaya ateş açmış, 08.46’da ise doğrudan ateş ederek çatışmayı başlatmıştır. Kamboçya bu gelişmeler üzerine meşru müdafaa hakkı çerçevesinde karşılık verdiğini duyurmuştur.
Mayın Patlaması ve Diplomatik Krizin Tırmanışı
Çatışmanın yaşandığı günden bir gün önce, 23 Temmuz’da Tayland ordusuna mensup bir asker, sınır bölgesinde meydana gelen mayın patlaması sonucu sağ bacağını kaybetmiştir. 16 Temmuz'da aynı bölgede üç Tayland askerinin daha mayınla yaralandığı açıklanmıştır. Tayland hükümeti bu mayınların Kamboçya tarafından son dönemde sınırın Tay tarafına yerleştirildiğini iddia etmiştir. Kamboçya ise suçlamayı reddederek patlamaya neden olan mayınların uzun süredir bölgede gömülü bulunduğunu ve Tayland birliklerinin mutabakata aykırı biçimde bu eski savaş alanlarında dolaştığını savunmuştur.
Mayın olayının ardından Tayland hükümeti Kamboçya’nın Bangkok Büyükelçisi’ni sınır dışı etme kararı almış, eşzamanlı olarak kendi büyükelçisini Phnom Penh’den geri çağırmıştır. Bu adımın ardından Kamboçya Dışişleri Bakanlığı da Tayland ile diplomatik ilişkileri en alt düzeye indirdiğini duyurarak Bangkok Büyükelçiliği’ndeki tüm diplomatik personelini geri çekmiştir.
Askeri Gelişmeler ve Çatışma Bölgeleri
Tayland’ın F-16 Hava Operasyonları
Tayland Silahlı Kuvvetleri, 24 Temmuz 2025 sabahı sınır çatışmalarının tırmanması üzerine altı adet F-16 savaş uçağını konuşlandırmıştır. Tayland ordusunun açıklamasına göre bu uçaklardan biri, Kamboçya topraklarındaki bir askeri hedefe bomba atmış ve hedef imha edilmiştir. Tayland Kara Kuvvetleri Sözcüsü Richa Suksuwanon, hava gücünün planlanan şekilde kullanıldığını belirtmiştir. Tayland Hava Kuvvetleri, tüm F-16’ların görevlerini tamamladıktan sonra güvenli biçimde üslerine döndüğünü doğrulamıştır.
Kamboçya Savunma Bakanlığı ise Tayland savaş uçaklarının ülke topraklarına izinsiz giriş yaparak Preah Vihear vilayetinde bir karayoluna iki bomba bıraktığını duyurmuş ve bu saldırıyı “ağır ve pervasız bir askeri saldırı” olarak nitelendirmiştir. Bakanlık, Tayland’ın hava operasyonlarını egemenlik ihlali ve uluslararası hukuka aykırı saldırı olarak tanımlamış ve misilleme hakkının saklı tutulduğunu açıklamıştır.
Kamboçya'nın Karşı Taarruzu ve Roket Atışları
Kamboçya Silahlı Kuvvetleri, Tayland saldırılarına karşılık olarak sınır hattındaki çeşitli Tayland askeri mevzilerine karşılık vermiştir. Phnom Penh yönetimi, Tayland’ın ilk saldırıyı gerçekleştirdiğini savunarak bu müdahalelerin “karşı taarruz” niteliği taşıdığını belirtmiştir. Kamboçya tarafından kullanılan silahlar arasında ağır makineli tüfekler, topçu sistemleri ve BM-21 Grad çok namlulu roketatar sistemleri yer almıştır.
Tayland tarafı, Kamboçya'nın sivilleri hedef aldığına dair açıklamalarda bulunmuş; Phanom Dong Rak Hastanesi’ne, sivil yerleşim bölgelerine ve bir akaryakıt istasyonuna yönelik saldırıların gerçekleştiğini duyurmuştur. Özellikle Sisaket, Surin ve Ubon Ratchathani illerinde bombardıman sonucu can kayıpları yaşanmıştır. Kabcheeng bölge yetkililerine göre 86 köyden 40.000’e yakın sivil tahliye edilmiştir.
Çatışma Alanları: Sisaket, Surin ve Ubon Ratchathani
24 Temmuz sabahından itibaren çatışmalar en yoğun biçimde Tayland’ın doğusunda yer alan üç sınır vilayetinde etkili olmuştur. Tayland Sağlık Bakanlığı verilerine göre Sisaket vilayetinde biri asker olmak üzere sekiz kişi, Surin vilayetinde iki kişi ve Ubon Ratchathani vilayetinde bir kişi hayatını kaybetmiştir. Ölenler arasında sekiz yaşında bir çocuk ve 15 yaşında bir genç de bulunmaktadır. Yaralı sayısı 14 olarak açıklanmıştır.
Tayland Sisaket sınır eyaletinde, Kamboçya tarafından saldırı düzenlenen bir akaryakıt istasyonu, 24 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)
Bu çatışmalar sonucunda Sisaket’teki Ban Phue kasabasında yer alan bir akaryakıt istasyonu bombalanmış, büyük çaplı yangın meydana gelmiştir. Surin eyaletindeki Phanom Dong Rak Hastanesi’nin de saldırıya uğradığı, burada sivillerin yaralandığı bildirilmiştir. Kap Choeng ilçesine isabet eden BM-21 roketleri neticesinde siviller arasında can kayıpları yaşanmıştır.
Toplam Kayıplar ve Yaralılar
Tayland tarafından yapılan açıklamalarda çatışmalarda en az 12 kişinin yaşamını yitirdiği, bunların 11’inin sivil, birinin ise asker olduğu belirtilmiştir. Yaralananlar arasında çocuklar ve yaşlılar da yer almıştır. Tayland halkı, olayların şiddeti nedeniyle sığınaklara yönlendirilmiş, bazı yerleşim alanlarında halkın okul binalarına tahliye edildiği açıklanmıştır.
Kamboçya tarafı kendi kayıpları hakkında herhangi bir resmi açıklama yapmamıştır. Taraflar arasında sivillerin hedef alındığı iddiaları karşılıklı olarak sürmektedir.
Siviller Üzerindeki Etkiler ve Tahliyeler
Okulların Kapatılması ve Geçici Sığınaklar
Çatışmaların yoğunlaştığı sabah saatlerinde Tayland Eğitim Bakanlığı, sınır bölgelerinde bulunan okulların kapatılması yönünde talimat vermiştir. Bangkok merkezli Thai Enquirer haber ajansına göre Surin, Sisaket ve Buriram illerinde toplam 582 okul, güvenlik gerekçesiyle kapatılmıştır. Bu okulların bir kısmı geçici tahliye merkezi olarak yeniden yapılandırılmıştır.
Bakan Narumon Pinyosinwat, sınır bölgelerindeki tüm eğitim kurumlarına sistemli bir acil durum müdahale planı hazırlamaları talimatını vermiştir. Bu kapsamda, öğrenciler ve öğretmenler için betonarme sığınaklar, kum torbaları ve lastiklerle güçlendirilmiş yapılar oluşturulmuştur.
Nüfusun Tahliyesi
Tayland İçişleri Bakanlığı’na bağlı yerel yönetimler tarafından yapılan açıklamalara göre, Surin vilayetinin Kap Choeng ve Phanom Dong Rak bölgelerinden 30.000 ila 40.000 arasında sivil tahliye edilmiştir. Tahliye edilen siviller arasında çocuklar, yaşlılar ve engelliler öncelikli gruplar olarak belirlenmiş; halk, güvenli bölgelere ve tahliye merkezlerine yönlendirilmiştir.
Tahliye edilen halkın çoğunluğu okul binalarına ve belediye yapıları içine yerleştirilmiş, gıda ve ilaç desteği sağlanmıştır. Sisaket’te bombalanan akaryakıt istasyonu çevresindeki yerleşim alanları tamamen boşaltılmış; bölgeye giriş-çıkışlar yasaklanmıştır. Ubon Ratchathani’de de kırsal köylerde yaşayan halka tahliye çağrısı yapılmıştır.
Kamboçya tarafında da bazı bölgelerde okulların boşaltıldığı ve öğrencilerin tahliye edildiği bilgisi yerel basın kaynakları tarafından aktarılmıştır. Çin ve Malezya başta olmak üzere birçok ülkenin vatandaşları, çatışma bölgesinden uzak durmaları konusunda uyarılmıştır. Tayland, Phnom Penh Büyükelçiliği aracılığıyla kendi vatandaşlarına Kamboçya’yı terk etme çağrısında bulunmuştur.
Uluslararası Tepkiler
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne Çağrı
Kamboçya Başbakanı Hun Manet, yaşanan askeri gelişmeler üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ni olağanüstü toplantıya çağırmıştır. Pakistan’ın BM Daimi Temsilcisi Asım İftikhar Ahmed’e hitaben yazdığı mektupta, Tayland’ın eylemlerinin bölgesel barışı ve istikrarı tehdit ettiğini belirterek Güvenlik Konseyi’nin derhal müdahale etmesini istemiştir. Hun Manet, Tayland’ın Preah Vihear ve Ta Krabey bölgelerine yönelik hava saldırılarını, ağır topçu bombardımanlarını ve kara harekâtlarını “sistematik saldırganlık” olarak tanımlamıştır.
Kamboçya Dışişleri Bakanlığı da resmi bir açıklama yayımlayarak Tayland’ın askeri müdahalelerinin tek taraflı, kışkırtıcı ve planlı olduğunu, bu eylemlerin uluslararası hukuka ve BM Şartı’na aykırı olduğunu ifade etmiştir. Açıklamada, Tayland’ın sınır boyunca konuşlandırdığı ağır silahlar ve savaş uçaklarının bölgesel güvenlik açısından büyük bir tehdit oluşturduğu vurgulanmıştır.
Çin, Malezya ve ASEAN Tepkileri
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Guo Jiakun, çatışmalara ilişkin yaptığı açıklamada, Tayland ve Kamboçya arasındaki gerilimden “derin endişe” duyduklarını ifade etmiştir. Taraflara, anlaşmazlıklarını diyalog ve istişare yoluyla çözmeleri çağrısında bulunmuştur. Çin, ASEAN üyesi olan her iki ülkenin de dostane ilişkiler geliştirmesinin bölge istikrarı açısından önemli olduğunu belirtmiştir. Pekin yönetimi ayrıca, taraflar arasında yapıcı bir rol oynayarak gerginliğin azaltılmasına katkı sunma niyetini dile getirmiştir.
Malezya Başbakanı Anwar İbrahim, ASEAN Dönem Başkanı sıfatıyla Tayland ve Kamboçya liderleriyle doğrudan görüşeceğini açıklamıştır. İbrahim, iki tarafın derhal çatışmalara son vermesi gerektiğini belirtmiş ve “en azından silahların susması” çağrısında bulunmuştur. Malezya’nın ASEAN’ın birliği ve bölgesel barış ilkeleri doğrultusunda sorunun çözümü için girişimlerde bulunacağı bildirilmiştir.
Karşılıklı Suçlamalar
Tayland Savunma Bakanlığı, Kamboçya ordusunun sınır ötesine ağır silahlarla saldırdığını ve sivil bölgeleri hedef aldığını açıklamıştır. Dışişleri Bakanlığı, Phanom Dong Rak Hastanesi’ne yönelik saldırının uluslararası hukukun ihlali olduğunu belirterek, Tayland’ın meşru müdafaa hakkını kullandığını duyurmuştur.
Kamboçya Savunma Bakanlığı, çatışmanın Tayland’ın sınırı ihlal etmesiyle başladığını ve askerlerinin meşru müdafaa kapsamında karşılık verdiğini açıklamıştır. Dışişleri Bakanlığı, Tayland’ın hava saldırılarını “kontrolsüz askeri saldırganlık” olarak tanımlamış ve uluslararası hukuka aykırı olduğunu ifade etmiştir.
Tayland, Kamboçya’nın hastane, akaryakıt istasyonu ve yerleşim alanlarına saldırdığını ve bu eylemlerin savaş suçu teşkil ettiğini belirtmiştir. Kamboçya ise Tayland’ın bombalarının Preah Vihear ve Oddar Meanchey vilayetlerindeki sivil yolları hedef aldığını duyurmuştur.
Tayland ordusu sosyal medya hesapları üzerinden çatışma bölgelerindeki yıkımı ve sivil tahliyeleri paylaşmıştır. Kamboçya basınında ise Tayland’ın hava saldırıları ve sınır ihlalleri ön plana çıkarılmıştır. Her iki taraf, resmi ve yerel medyada karşılıklı suçlamalarla kamuoyunu bilgilendirmeyi sürdürmektedir.
Tarihsel Arka Plan ve Sınır İhtilafının Kökeni
Tayland ile Kamboçya arasındaki sınır sorununun kökeni, 19. yüzyılda Fransız sömürge dönemine dayanmaktadır. Kamboçya, 1863 yılında Fransız sömürgesi haline geldikten sonra, Fransa ile Tayland (o dönemde Siyam Krallığı) arasında 1904 yılında imzalanan anlaşmayla sınırlar yeniden çizilmiştir. Bu sınır düzenlemesi sonucunda, Tayland sınırları içinde yer alan 11. yüzyıldan kalma Preah Vihear Tapınağı, Kamboçya toprağına dahil edilmiştir. Öte yandan Tayland, sınır çiziminde Fransa’nın tek taraflı davrandığını ve tapınağın bulunduğu alanın egemenlik hakkının ihlal edildiğini ileri sürerek itirazda bulunmuştur.
Preah Vihear Tapınağı çevresindeki bu ihtilaf, iki ülke arasındaki 817 kilometrelik kara sınırının en tartışmalı bölgesi haline gelmiştir. Uluslararası Adalet Divanı, 1962 yılında tapınağın Kamboçya’ya ait olduğuna karar vermiştir ancak karar, çevresindeki topraklara ilişkin sınır belirsizliklerini ortadan kaldırmamıştır. Tapınağın 2008’de UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne alınması Tayland’da protestolara ve askeri gerilime neden olmuştur. Kamboçya’nın başvurusu üzerine UAD, 2013 yılında verdiği karar ile Preah Vihear Tapınağı ve çevresindeki arazilerin Kamboçya egemenliğinde olduğunu kesinleştirmiştir. Bu ihtilaf, 2025 yılına gelindiğinde sınırda silahlı çatışmalara yol açan gerilimlerin tarihsel zeminini oluşturmuştur.
28 Mayıs 2025 tarihinde Tayland-Kamboçya sınırında meydana gelen kısa süreli silahlı çatışmada bir Kamboçya askeri hayatını kaybetmiştir. Olayın ardından taraflar geçici bir uzlaşı sağladığını duyurmuş; ancak sınır hattındaki gerginlik azalmamış, askeri hareketlilik sürmüştür.
