Mim Mim Grubu, Millî Mücadele döneminde İstanbul’da faaliyet gösteren ve istihbarat, propaganda ile Anadolu’ya silah ve mühimmat sevkiyatı görevlerini üstlenen gizli bir direniş örgütü olarak Türk bağımsızlık hareketinde önemli bir rol oynamıştır. Adını Müdafaa-i Millîye Teşkilatı’nın baş harflerinden alan bu grup, Anadolu’daki millî mücadeleyi desteklemek amacıyla kurulmuş ve İstanbul işgali sonrası zor koşullarda yeniden örgütlenerek faaliyetlerine devam etmiştir.

Kuruluş ve Yapılanma

1920’nin Nisan-Mayıs aylarında İstanbul’un Topkapı semtinde kurulan Müdafaa-i Millîye Teşkilatı bünyesinden doğan Mim Mim Grubu, özellikle istihbarat ve sevkiyat alanlarında görev yapmıştır. Kuruluşunda Karakol Cemiyeti’nin Topkapı Şubesinin önde gelen isimlerinden Topkapılı Mehmet Bey önemli bir figür olarak yer almıştır. Mehmet Bey, İttihat ve Terakki dönemi istihbarat örgütü Teşkilat-ı Mahsusa ve Karakol Cemiyeti’nde görev yapmış, ancak İstanbul işgali sonrası üyelerinin tutuklanması ve şehrin baskı altına alınması nedeniyle örgüt etkinliğini kaybetmişti. Bu dönemde Ankara Hükûmeti’nin desteğiyle ve Fevzi (Çakmak) Paşa’nın yönlendirmesiyle Teşkilat-ı Mahsusa’nın son başkanı Hüsamettin (Ertürk) Bey’in Anadolu’ya çağrılması üzerine, Hüsamettin Bey ve Topkapılı Mehmet Bey’in iş birliği ile Mim Mim Grubu yeniden faaliyete geçirilmiştir.

Grubun yapısı, Topkapılı Cambaz Mehmet Bey, Yüzbaşı Emin Ali Bey, Topçu Mülazım-ı evvel Muhlis Bey, Kaymakam Kemal (Koçer) Bey gibi askerî ve sivil önemli isimlerden oluşmuş; başkanlığa ise Süvari Miralayı Esat Bey getirilmiştir. Ancak grup içinde reislik konusunda anlaşmazlıklar yaşanmış, Ankara tarafından Hüsamettin Bey’in reis olarak kabul edilmesine rağmen İstanbul’da Topkapılı Mehmet Bey “Nazım-ı Umur” yani işlerin düzenleyicisi olarak kabul görmüştür.

Faaliyetler

Mim Mim Grubu, işgal altındaki İstanbul’da çok yönlü faaliyetler yürütmüştür. Propaganda ve istihbarat faaliyetlerinin yanı sıra Anadolu’ya silah ve cephane sevkiyatını organize etmiş; İngiliz, Fransız ve İtalyan işgal güçleri hakkında kritik bilgiler toplayarak millî kuvvetlere iletmiştir. Ayrıca, İstanbul’daki işgalci devletlerin casuslarının tespit edilip Ankara’ya bildirilmesi, Hilafet yanlısı cemiyetlerin ajanları vasıtasıyla takip edilmesi ve bu yapılar arasındaki çekişmelerin millî mücadele lehine kullanılması gibi etkin çalışmalar gerçekleştirilmiştir.

Grup, çeşitli toplum kesimlerinden (gazeteci, politikacı, öğretmen gibi) ajanlar kullanarak bilgi ağı kurmuş; ajanlar bazen işçi, bazen dilenci ya da matbaacı kılığına girerek haber toplama faaliyetlerini sürdürmüştür. İstihbarat toplama faaliyetlerinde şifreli telgraflar ve alternatif şifre sistemleri kullanılmıştır. Mim Mim Grubu’nun topladığı bilgilerden biri de İstanbul İşgal Kuvvetleri Kumandanı General Harrington’un İngiltere Harbiye Nezareti’ne gönderdiği raporun ele geçirilmesi olayıdır. Bu rapor, İngilizlerin İstanbul’daki durumu ve Kuvâ-yi Milliye hareketine dair tespitler içermekteydi ve millî mücadeleye stratejik avantaj sağlamıştır.

İç Çekişmeler ve Siyasi Mücadeleler

Grubun reisliği konusunda yaşanan anlaşmazlıklar grubun iç dinamiklerinde önemli bir gerilim unsuru olmuştur. Ankara tarafından Hüsamettin Bey’in reis kabul edilmesi ve Topkapılı Mehmet Bey’in İstanbul’daki işlerin düzenleyicisi olması grubun hiyerarşisinde karmaşaya neden olmuştur. Ayrıca, Mim Mim Grubu ile İstanbul’daki diğer gizli örgütler arasında siyasi görüş farklılıkları, makam ve mevki mücadeleleri nedeniyle zaman zaman şiddetli çekişmeler yaşanmıştır. Özellikle İstanbul ara seçimlerinde bu çekişmeler somutlaşmış; Mim Mim Grubu, Nurettin Paşa’nın seçilebilmesi için destek verirken, bazı diğer müdafaa-i milliye üyeleri rakip adayları desteklemiştir. Bu seçim sürecindeki karşıtlıklar grubun içindeki ve dışındaki gerilimlerin boyutunu gözler önüne sermiştir.

General Harrington Raporu

Mim Mim Grubu’nun faaliyetleri arasında en dikkat çekici olanlardan biri, İstanbul İşgal Kuvvetleri Kumandanı General Harrington’un, İngiltere Harbiye Nezareti’ne göndermek üzere hazırladığı raporu ele geçirme olayıdır. Bu gizli raporda Harrington, işgal sürecindeki gelişmeleri ve Kuvâ-yi Milliye hareketine dair düşüncelerini aktarmıştı.

Raporda, 1920 Kışı ve 1921 Baharı’nda İngiliz kuvvetlerinin İstanbul’da duruma hâkim olmaya başladığı, ancak Türk ordusunun güçlenmesiyle birlikte Yunan ordusunu Anadolu’dan kovup, müttefikleri İstanbul’dan çıkaracak kudrete ulaştığı belirtilmektedir. Ayrıca, Yunan ordusu komutanlarının tecrübesiz olduğu ve bu nedenle İngiliz planlarının yeterince destek bulamadığı, Türk ordusunun ise disiplinli ve vatansever liderler eliyle başarıya ulaştığı vurgulanmıştır.

Bu raporun Ankara’ya ulaştırılması, İngiliz işgal kuvvetlerinin durumu ve planları hakkında millî kuvvetlere kritik avantaj sağlamış, İngiliz kamuoyunda da İstanbul’daki işgalin sürdürülebilirliği konusunda ciddi tartışmalar başlatmıştır.

Mim Mim Grubu, istihbarat toplama konusunda sistematik çalışmalar yürütmüş, Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti (EHUR) ile haberleşmede kullanılan şifreli telgraflar ve alternatif şifre sistemleri geliştirmiştir.

Dağılması

Mim Mim Grubu’nun faaliyetleri, 3 Mayıs 1921’de Ankara Hükûmeti tarafından resmen onaylanmış ve Millî Mücadele’nin önemli bir parçası haline gelmiştir. Ancak Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde, 5 Ekim 1923 tarihinde grup resmen lağvedilmiştir.