2025 Hollanda Genel Seçimleri, 29 Ekim 2025 tarihinde yapılmış erken genel seçimlerdir. Seçimler, Geert Wilders liderliğindeki Özgürlük Partisi’nin (PVV) koalisyondan çekilmesi sonucu, 3 Haziran 2025’te Schoof Hükümeti’nin düşmesinin ardından düzenlenmiştir. Seçimlerde 27 siyasi parti ve toplam 1.166 aday, Temsilciler Meclisi’ndeki (Tweede Kamer) 150 sandalye için yarışmıştır.

^{Hollanda genel seçimler için sandık başında, 29 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Seçimin Arka Planı

Hollanda'daki erken seçimin doğrudan nedeni, 3 Haziran 2025 tarihinde Schoof Kabinesi’nin düşmesi olmuştur. Hollanda Temsilciler Meclisi’nde iktidarda bulunan dört partili koalisyonun en büyük ortağı Özgürlük Partisi (Partij voor de Vrijheid – PVV), diğer koalisyon ortaklarından on maddelik bir sığınma ve göç önlemleri paketine onay vermelerini istemiştir. Bu paket, PVV’nin seçim vaatlerinin temelini oluşturan ve sığınma başvurularının ciddi biçimde kısıtlanmasını öngören sert tedbirler içermiştir.

Koalisyonun diğer ortakları, VVD (Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi), Yeni Sosyal Sözleşme (NSC) ve Çiftçi Vatandaş Hareketi (BBB), bu taleplere doğrudan onay vermeyi reddetmiştir. Diğer partiler, PVV’nin söz konusu önlemleri doğrudan dayatmak yerine, öncelikle PVV’ye bağlı Göç ve Sığınmadan Sorumlu Devlet Bakanı tarafından teknik olarak hazırlanmasını talep etmiştir

Bu anlaşmazlık kısa sürede hükümet krizine dönüşmüştür. PVV lideri Geert Wilders, diğer koalisyon üyelerini “taahhütlerini yerine getirmemekle” suçlamış; partisi 3 Haziran 2025’te koalisyondan çekilmiştir. PVV’nin çekilmesiyle birlikte kabine azınlığa düşmüş, Başbakan Dick Schoof istifasını sunmuş ve erken seçim kararı alınmıştır.

^{Hollanda seçim günü düzenlenen göçmen karşıtı protestolar, 29 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Katılan Partiler ve Liderleri

2025 Hollanda Genel Seçimleri’ne toplam 27 siyasi parti katılmıştır. Temsilciler Meclisi’ne katılmak üzere 1.166 aday yarışmıştır.

Başlıca Partiler ve Liderleri

• Demokratlar 66 (D66): Rob Jetten
• Özgürlük Partisi (PVV): Geert Wilders
• Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi (VVD): Dilan Yeşilgöz-Zegerius
• Yeşil Sol–İşçi Partisi İttifakı (GroenLinks–PvdA): Frans Timmermans
• Yeni Sosyal Sözleşme (NSC): Eddy van Hijum
• Çiftçi Vatandaş Hareketi (BoerBurgerBeweging, BBB): Caroline van der Plas
• Hristiyan Demokratlar Birliği (Christen-Democratisch Appèl, CDA): Henri Bontenbal
• Sosyalist Parti (SP): Jimmy Dijk
• DENK Partisi: Stephan van Baarle
• Hayvanlar için Parti (Partij voor de Dieren, PvdD): Esther Ouwehand
• Demokrasi için Forum (Forum voor Democratie, FvD): Lidewij de Vos
• Devlet Reformcu Parti (SGP): Chris Stoffer
• Hristiyan Birlik (ChristenUnie): Mirjam Bikker
• Volt Hollanda: Laurens Dassen
• JA21 (Het Juiste Antwoord 21): Joost Eerdmans
• Belang van Nederland (BVNL): Wybren van Haga
• BIJ1: Tofik Dibi
• 50PLUS: Jan Struijs
• Libertaire Partij (LP): Tom van Lamoen
• Vrede voor Dieren: Pascale Plusquin
• Fryske Nasjonale Partij (FNP): Aant Jelle Soepboer
• Piraten Partisi (Piratenpartij): Matthijs Pontier
• De Linie: Gerard van Hooft
• Vrij Verbond: Bart Burggraaf
• NL PLAN: Kok Chan
• ELLECT: Joana Amoah
• Partij voor de Rechtsstaat: Danielle Tulp

Lider Değişiklikleri ve Transferler

2025 seçimlerinde, önceki döneme göre bazı partiler yeni liderlerle seçime girmiştir. Yeni Sosyal Sözleşme (NSC), Sosyalist Parti (SP) ve Demokrasi için Forum (FvD) lider değişikliğine gitmiştir.

Seçim öncesinde parti geçişleri de yaşanmıştır:

• PVV Devlet Sekreteri Ingrid Coenradie ve NSC milletvekili Diederik Boomsma, JA21’e geçmiştir.
• NSC milletvekili Agnes Joseph, 50PLUS ile görüşmeler yürüttükten sonra Çiftçi Vatandaş Hareketi’ne (BBB) katılmıştır.
• NSC’li Aant Jelle Soepboer, FNP’nin yeni liste başı olmuştur.
• Eski GroenLinks milletvekili Tofik Dibi, BIJ1’in liste başı olarak seçime girmiştir.

^{Hollanda genel seçimler için sandık başında, 29 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Seçim Kampanyası ve Gündem Konuları

2025 Hollanda Genel Seçimleri kampanya dönemi, ülke gündeminde öne çıkan göçmen politikaları, konut krizi, sağlık hizmetlerinin maliyeti ve ekonomik istikrar gibi başlıklar etrafında şekillenmiştir. Kampanya süreci, bir önceki hükümetin dağılmasına neden olan sığınma politikaları üzerindeki tartışmaların devam ettiği bir dönemde yürütülmüştür.

Göçmen politikaları seçim kampanyasının merkezinde yer almıştır. Seçim öncesinde yapılan kamuoyu araştırmaları, seçmenlerin göç konusunu ülkenin önemli bir sorunu olarak gördüğünü ortaya koymuştur.

Aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) lideri Geert Wilders, kampanyasında sığınma ve göç karşıtı sert önlemler önermiştir. Wilders, tüm sığınma başvurularının reddedilmesini, Ukraynalı erkek mültecilerin geri gönderilmesini ve kalkınma yardımlarının enerji ve sağlık harcamalarına yönlendirilmesini teklif etmiştir. Wilders’ın bu politikaları, Avrupa Birliği anlaşmalarına aykırı bulunmuş ve diğer partiler tarafından eleştirilmiştir.

Ayrıca konut sorunu seçim kampanyasında öne çıkan bir başlık olmuştur. Demokratlar 66 (D66) lideri Rob Jetten, kampanyasında ülke genelinde yeni şehirlerin inşa edilmesini ve konut arzının artırılmasını vaat etmiştir. D66 ayrıca eğitime yatırım ve sağlık hizmetlerine erişimin iyileştirilmesi gibi sosyal politikaları ön plana çıkarmıştır.

^{Hollanda parlamento seçimleri öncesinde Wilders, Volendam'da seçim kampanyası etkinliği düzenliyor, 25 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Oylama Süreci ve Katılım

2025 Hollanda Genel Seçimleri’nde oy verme işlemi 29 Ekim 2025 Çarşamba günü yerel saatle sabah 07.30’da başlamış ve 21.00’de sona ermiştir. Seçmenlerin toplam sayısı yaklaşık 13,5 milyon olarak açıklanmıştır. Ülke genelinde 27 parti ve 1.166 aday, Temsilciler Meclisi’ndeki 150 sandalye için yarışmıştır.

Oy verme işlemi, ülke genelinde yerel yönetimlerin denetiminde yürütülmüştür. Büyük şehirler başta olmak üzere birçok kentte seçmenler sabahın erken saatlerinden itibaren oy kullanmaya başlamıştır.

Oy verme işleminin tamamlanmasının ardından yapılan açıklamalara göre ülke genelindeki katılım oranı %78,4 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran, 2023 seçimlerindeki %77,8 düzeyine kıyasla hafif bir artış göstermiştir. Amsterdam özelinde katılım oranı %70,8 olarak ölçülmüştür.

Sandık Çıkış Anketleri ve Oy Sayım Süreci

Oy verme işleminin bitiminden kısa süre sonra ilk sandık çıkışı anketleri (exit poll) açıklanmıştır. Ipsos I&O tarafından kamu yayıncısı NOS ve RTL için gerçekleştirilen ankete göre, Demokratlar 66 (D66) partisi 27 sandalye ile ilk sırada yer almıştır.

• PVV (Özgürlük Partisi): 25 sandalye
• VVD (Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi): 23 sandalye
• GL–PvdA (Yeşil Sol–İşçi Partisi): 20 sandalye
• CDA (Hristiyan Demokratlar): 19 sandalye

Bu anket sonuçları, seçim akşamının ilk verileri olarak açıklanmış ve resmi sonuçların açıklanmasına kadar kamuoyunda referans olarak kullanılmıştır. Sandık çıkış anketlerinin hata payı 2–3 sandalye olarak bildirilmiş, bu nedenle D66 ile PVV arasındaki farkın resmi sonuçlarda değişebileceği vurgulanmıştır.

Oy sayımı gece boyunca sürmüş, ilk sonuçlar sabah saatlerinde açıklanmaya başlanmıştır. “De Morgen” gazetesine göre 30 Ekim sabahı itibarıyla oyların %98,6’sı sayılmıştır. Resmî sonuçların ise 7 Kasım 2025 tarihinde açıklanacağı duyurulmuştur.

Sandık sonuçlarının açıklanmasından sonra yeni Temsilciler Meclisi’nin 12 Kasım 2025 tarihinde toplanarak göreve başlaması planlanmıştır.

^{Hollanda genel seçimler için sandık başında, 29 Ekim 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Seçim Sonuçları

2025 Hollanda Genel Seçimleri’nin resmi olmayan sonuçları 30 Ekim 2025 sabahı itibarıyla açıklanmıştır. Oyların yüzde 98’den fazlasının sayıldığı aşamada tablonun, ülkede uzun süredir görülmeyen bir baş başa yarış ortaya koyduğu değerlendirmesi yapılmıştır. Liberal eğilimli Demokratlar 66 (D66) ve aşırı sağcı Özgürlük Partisi (PVV) 26’şar sandalye kazanmıştır. İki parti arasındaki farkın 3 binin altında oy olduğu bildirilmiştir.

Genel Sandalye Dağılımı (98,6% Oy Sayımıyla)

Resmi olmayan seçim sonuçlarının parti bazında dağılımı şu şekilde olmuştur:

• Demokratlar 66 (D66): 26 sandalye
• Özgürlük Partisi (PVV): 26 sandalye
• Özgürlük ve Demokrasi İçin Halk Partisi (VVD): 23 sandalye
• Yeşil Sol – İşçi Partisi İttifakı (GL–PvdA): 20 sandalye
• Hristiyan Demokratlar Birliği (CDA): 18–19 sandalye
• JA21: 9 sandalye
• Demokrasi için Forum (FvD): 6–7 sandalye
• Çiftçi Vatandaş Hareketi (BBB): 4 sandalye
• Sosyalist Parti (SP): 3 sandalye
• DENK Partisi: 3 sandalye
• Hayvanlar için Parti (PvdD): 3 sandalye
• Devlet Reformcu Parti (SGP): 3 sandalye
• Hristiyan Birlik (CU): 2 sandalye
• 50PLUS: 2 sandalye
• Volt: 1 sandalye
• Yeni Sosyal Sözleşme (NSC): 0 sandalye (meclis dışında kalmıştır).

Bu tablo, Hollanda’da hiçbir partinin tek başına hükûmet kurma çoğunluğuna ulaşamadığını göstermiştir.

Oy Oranları

Resmi olmayan verilere göre partilerin oy oranları aşağıdaki şekilde olmuştur:

• D66: %16,7
• PVV: %16,7
• VVD: %14,1
• GL–PvdA: %12,5
• CDA: %11,7
• JA21: %5,9
• FvD: %4,5
• BBB: %2,6
• DENK: %2,4

Bu sonuçlara göre D66 ve PVV oy oranında eşit görünse de, D66 çok az bir farkla önde yer almıştır.

2025 Hollanda Genel Seçimleri - Resmi Olmayan Seçim Sonuçları

Sandalye Değişimleri

2023 seçimleriyle karşılaştırıldığında bazı değişimler kaydedilmiştir:

• D66, bir önceki seçimde kazandığı 9 sandalyeyi neredeyse üç katına çıkararak 26’ya yükseltmiştir.
• PVV, 2023’te kazandığı 37 sandalyeden 11’ini kaybederek 26’ya düşmüştür.
• VVD, iki sandalye kaybederek 25’ten 23’e gerilemiştir.
• GL–PvdA, 5 sandalye kaybederek 20 sandalyede kalmıştır.
• CDA, bir önceki seçimde 5 olan sandalye sayısını 18–19’a çıkararak dikkat çekici bir yükseliş elde etmiştir.
• JA21 ve FvD, sırasıyla 8 ve 4 sandalye artışıyla sağ kanattaki temsilini genişletmiştir.
• DENK, 3 sandalyesini korumuştur.