ABD-AB Ticaret Anlaşması (2025), Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa Birliği arasında 27 Temmuz 2025’te imzalanmış bir çerçeve ticaret anlaşmasıdır. Nisan 2025’te Trump yönetiminin %20 “karşılıklı tarife” uygulaması ve %30’luk ek tarife tehdidiyle artan gerginlik sonrası varılan uzlaşma, çoğu ürün için %15 sabit tarife belirlemiş, çelik ve alüminyumda %50 tarifeleri korumuştur.
Anlaşma kapsamında AB, ABD’den 750 milyar dolar enerji alımı ve 600 milyar dolar yatırım taahhüdünde bulunmuştur. Görüşme, Trump ve Ursula von der Leyen arasında Turnberry’de gerçekleştirilmiştir.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump ile İskoçya’da Bir Arada, 27 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)
Anlaşma Öncesi Süreç
2024 yılı itibarıyla ABD’nin Avrupa Birliği ile olan mal ticareti açığı 235 milyar dolara ulaşmıştır. Avrupa Birliği, hizmet ticaretindeki ABD lehine fazlayla bu açığı dengelediğini öne sürse de Trump yönetimi bu gerekçeyi yeterli bulmamıştır.
Nisan 2025’te Trump yönetimi, Avrupa Birliği ürünlerine %20 oranında “karşılıklı tarife” uygulama kararı almıştır. Bu karar kısa süre sonra askıya alınmıştır. Mayıs ayında %50’ye kadar çıkabilecek yeni bir tarife tehdidi gündeme getirilmiştir. 12 Temmuz 2025 tarihinde Başkan Trump, 1 Ağustos’tan itibaren Avrupa Birliği’nden ithal edilen tüm ürünlere sektörel tarifelerden bağımsız olarak %30 oranında gümrük vergisi uygulanacağını bildirmiştir.
Avrupa Komisyonu bu tehdide karşılık olarak 93 milyar avro değerinde ABD ürününü hedef alan karşı tarifeler hazırlamıştır. Ayrıca Almanya, Fransa ve Hollanda gibi ülkeler, ABD’nin otomotiv ve sanayi ürünlerine uyguladığı %27,5’e varan mevcut tarifelerin ihracat odaklı Avrupa ekonomileri için olumsuz etkiler doğurduğunu kamuoyuna açıklamıştır.
Tarifeler üzerindeki baskının yoğunlaştığı bu dönemde müzakereler devam etmiştir. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen görüşmeleri “zor ama gerekli” olarak tanımlamış, AB tarafı daha düşük bir tarife oranı olan %10’u savunmuştur. Öte yandan ABD tarafı %15'in altına inmeyeceğini bildirmiştir.
Tarife Düzenlemeleri
ABD ile Avrupa Birliği arasında imzalanan anlaşma kapsamında, Avrupa menşeli malların büyük çoğunluğu için %15 oranında sabit gümrük tarifesi uygulanacaktır. Bu oran, Başkan Trump tarafından daha önce duyurulan %30’luk genel tarife tehdidinin yarısı düzeyindedir. %15 oranındaki tarife otomobil, ilaç, yarı iletken ve diğer sanayi ürünlerini kapsamaktadır. Avrupa Komisyonu, bu tarife oranını sektörel fark gözetmeksizin uygulanan, istisnasız ve sabit bir üst sınır olarak tanımlamıştır.
Anlaşma çerçevesinde Avrupa Birliği, ABD menşeli sanayi ürünlerine uygulanan birçok gümrük tarifesini kaldırmayı kabul etmiştir. Bu düzenleme ile ABD otomotiv, tarım ve sanayi ürünlerine AB pazarı daha geniş biçimde açılmıştır. Öte yandan çelik, alüminyum ve bakır gibi sektörlere uygulanan %50 oranındaki ABD tarifelerinde değişiklik yapılmamıştır. Taraflar, bu ürün gruplarında ileride kota sistemine geçilmesi için müzakerelere devam etme kararı almıştır.
Anlaşma bazı ürün gruplarında “sıfır-sıfır tarife” uygulamasını da içermektedir. Bu rejim kapsamında, tüm uçak ve uçak parçaları, belirli kimyasallar, bazı jenerik ilaçlar, yarı iletken üretim ekipmanları, bazı tarım ürünleri, doğal kaynaklar ve kritik ham maddeler karşılıklı olarak gümrük vergisinden muaf tutulmuştur. Şarap ve alkollü içkiler gibi bazı ürünler üzerindeki tarife uygulamaları ise henüz karara bağlanmamıştır ve müzakere süreci devam etmektedir.
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, ilaç ve yarı iletken ürünleri için uygulanacak %15 oranındaki tarifelerin, Section 232 kapsamındaki ulusal güvenlik soruşturmalarının sonuçlarına göre kesinleşeceğini belirtmiştir. Bu ürün gruplarında tarifelerin daha sonra yeniden düzenlenebileceği ifade edilmiştir.
AB’nin ABD’ye Yönelik Taahhütleri
Avrupa Birliği, anlaşma kapsamında 2028 yılına kadar ABD'den toplam 750 milyar dolar değerinde enerji ürünü satın almayı taahhüt etmiştir. Bu kapsamda sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG), petrol ve nükleer yakıt alımları yer almaktadır. Bu alımlar, Rusya’dan enerji ithalatının kademeli olarak sona erdirilmesi planına paralel şekilde yapılandırılmıştır.
AB, ABD'den büyük çaplı askerî teçhizat tedarik etmeyi de kabul etmiştir. Bu alımın kesin tutarı belirtilmemiş olmakla birlikte, "yüz milyarlarca dolar" seviyesinde olduğu ifade edilmiştir. Anlaşma çerçevesinde AB üyesi ülkeler ayrıca ABD’den yapay zekâ çipleri dahil olmak üzere stratejik teknoloji ürünleri temin edecektir. AB’nin yalnızca yapay zekâ çipleri için öngörülen satın alım miktarı 40 milyar avro olarak açıklanmıştır.
AB ülkeleri, ABD’ye toplamda 600 milyar dolar tutarında yeni doğrudan yabancı yatırım gerçekleştirecektir. Bu yatırım taahhüdü, Avrupa şirketlerinin 2025-2028 dönemi için öngörülen yatırım niyet beyanlarına dayanmaktadır. Hâlihazırda her yıl 100 milyar dolar seviyesinde ABD’ye yatırım yapan AB şirketlerinin bu yeni yatırım paketiyle birlikte toplam katkısı daha da artacaktır.
Ek olarak, AB tarafı ABD’den ithal edilen ürünler üzerindeki çeşitli gümrük tarifelerini kaldıracaktır. Özellikle sanayi ürünlerine yönelik tarifelerin tamamen kaldırılacağı, bazı diğer ürünlerde ise kota ve istisnalarla düzenlemeler yapılacağı belirtilmiştir. Tarife dışı engellerin azaltılması yönünde de mutabakata varılmıştır. Bu kapsamda AB, küçük ve orta ölçekli Amerikan ihracatçılarını etkileyen mevzuat yüklerini hafifletme sözü vermiştir.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen'in ABD Başkanı Donald Trump ile Yapacağı Ticaret Görüşmeleri Öncesinde İskoçya’daki Turnberry Golf Tesisi ve Çevresinde Yoğun Güvenlik Önlemleri Alınıyor, 27 Temmuz 2025 - (Anadolu Ajansı)
ABD’nin AB’ye Yönelik Taahhütleri
ABD, Avrupa Birliği menşeli ürünlere uygulanacak tarife oranını %15 olarak sabitlemiştir. Bu oran otomobiller, otomobil parçaları, ilaçlar ve yarı iletkenler dahil olmak üzere çoğu ürün grubunu kapsamaktadır. Bu oran, daha önce yürürlükte olan %27,5 seviyesindeki otomotiv tarifelerinin altında kalmaktadır. Avrupa Komisyonu’nun açıklamasına göre, bu oran mevcut tüm tarifelere uygulanacak yeni bir temel oran olup ilave vergi yükü oluşturmamaktadır.
Anlaşmaya göre ABD, AB’den ithal edilen uçak ve uçak parçaları, belirli kimyasallar, bazı jenerik ilaçlar, yarı iletken üretim ekipmanları, bazı tarım ürünleri, doğal kaynaklar ve kritik ham maddeler için gümrük vergisi uygulamayacaktır. Bu ürün grupları için “sıfır-sıfır tarife” uygulaması geçerli olacaktır.
ABD, çelik, alüminyum ve bakır ürünleri için mevcut %50’lik tarifeleri korumaya devam edecektir. Bu ürünlerde ileride bir kota sistemine geçilmesi hedeflenmiş olup taraflar bu konuda görüşmeleri sürdürme kararı almıştır. Kota sistemine geçilmesi durumunda, belirlenen kotalar içindeki ihracat kalemleri için Dünya Ticaret Örgütü’nün “en çok gözetilen ülke” tarifeleri uygulanacak, kota dışı ihracatlar ise %50’lik tarife ile karşılaşacaktır.
Elektronik veri iletimi konusunda ABD ve AB tarafları arasında mevcut sıfır gümrük vergisi uygulaması sürdürülecektir. Avrupa Birliği, ayrıca ağ kullanım ücretlerini yürürlüğe koymama ve bu yönde bir düzenleme getirmeme taahhüdünde bulunmuştur.
Tarife Dışı Engeller ve Dijital Ticaret
Anlaşma, tarifelerin yanı sıra tarife dışı engellerin kaldırılmasına yönelik düzenlemeleri de içermektedir. Bu kapsamda Avrupa Birliği, ABD’li ihracatçıların Avrupa pazarına girişte karşılaştığı idari ve teknik kısıtlamaları azaltma taahhüdü vermiştir. Özellikle küçük ve orta ölçekli Amerikan şirketlerini etkileyen AB düzenlemelerinin sadeleştirilmesi hedeflenmektedir. Bu çabalar etiketleme, sertifikalandırma ve teknik mevzuat alanlarında ABD’nin uzun süredir gündeme getirdiği şikâyetleri kapsamaktadır.
Tarım ve gıda ürünleri için de benzer bir yaklaşım benimsenmiştir. Anlaşmaya göre, ABD ve AB, özellikle sağlık sertifikaları gibi teknik engellerin kaldırılması konusunda birlikte çalışacaktır. ABD menşeli domuz eti, süt ürünleri ve işlenmiş gıdalar için AB tarafı mevcut prosedürleri sadeleştirme sözü vermiştir. Belirli ürün gruplarında kota sistemi uygulanacak, bu kotalar dâhilinde ihracat yapılabilecektir.
Dijital ticaret alanında, taraflar elektronik veri iletimine gümrük vergisi uygulamama taahhüdünü sürdürmektedir. Avrupa Birliği ayrıca, “ağ kullanım ücretleri” adı altında dijital hizmet sağlayıcılarına ek maliyetler getirecek uygulamalardan kaçınacağını teyit etmiştir. Bu düzenleme, özellikle ABD merkezli dijital platformlar için AB pazarında karşılaşılan maliyetlerin düşürülmesini hedeflemektedir.
Ayrıca anlaşma yatırım kontrolleri, ihracat denetimleri ve vergi kaçakçılığı ile mücadele gibi konularda da iki tarafın iş birliğini güçlendirmeyi öngörmektedir. Özellikle üçüncü ülkelerin piyasa dışı uygulamalarına karşı ortak politika geliştirilmesi hedeflenmiştir. Bu başlık altında Çin menşeli sübvansiyonlu üretim ve dış yatırımlar özel olarak anılmıştır.
Avrupa’daki Siyasal Tepkiler
ABD ile Avrupa Birliği arasında varılan ticaret anlaşması, AB üyesi ülkelerde farklı siyasi tepkilere neden olmuştur. Almanya Başbakanı Friedrich Merz, anlaşmayı olumlu karşılamış ve olası bir transatlantik ticaret çatışmasının önlendiğini belirtmiştir. Merz, özellikle Alman otomotiv sektörünün anlaşma ile birlikte %27,5’ten %15’e indirilen ABD tarifelerinden doğrudan fayda sağlayacağını ifade etmiştir.
Fransa Başbakanı François Bayrou, anlaşmaya sert tepki göstermiştir. Bayrou, anlaşmanın imzalandığı günü “kara gün” olarak nitelendirmiş ve Avrupa’nın ABD’ye boyun eğdiğini savunmuştur. Bayrou, “ortak değerleri ve çıkarları savunmak üzere bir araya gelmiş özgür halklar ittifakının boyun eğmeye karar verdiği gün” ifadesini kullanmıştır.
Fransa’nın Avrupa’dan Sorumlu Bakanı Benjamin Haddad, anlaşmayı “geçici istikrar” sağlayan fakat “dengesiz” bir düzenleme olarak değerlendirmiştir. Fransa Bütçe ve Hazine Bakanı Laurent Saint-Martin ise anlaşmanın kısa vadede fayda sağlayabileceğini, ancak orta vadede dijital hizmetler gibi unsurlar göz önüne alınarak yeniden düzenlenmesi gerektiğini açıklamıştır.
Hollanda Dış Ticaret Bakanı Hanneke Boerma da benzer şekilde anlaşmayı “ideal değil” şeklinde tanımlamış ve Avrupa Komisyonu’nun ABD ile müzakerelere devam etmesi gerektiğini belirtmiştir. Alman Sanayi Federasyonu (BDI) yönetim kurulu üyesi Wolfgang Niedermark ise anlaşmayı “yetersiz bir uzlaşma” olarak nitelendirmiştir. Niedermark, %15'lik tarifelerin Almanya’nın ihracat odaklı sanayi yapısı üzerinde olumsuz etkiler doğuracağını ifade etmiştir.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise anlaşmanın taraflar için öngörülebilirlik sağladığını ve ticarette belirsizliği azalttığını açıklamıştır. Von der Leyen, bu anlaşmanın NATO Zirvesi sonrasında transatlantik ortaklığı yeniden yapılandıran ikinci yapı taşı olduğunu belirtmiştir.
Anlaşmanın Uygulanma Takvimi
ABD-AB ticaret anlaşması, 1 Ağustos 2025 tarihinde Başkanlık yürütme emriyle yürürlüğe girecektir. Bu tarihten itibaren, Avrupa Birliği menşeli mallara %15 oranında temel tarife uygulanmaya başlanacaktır.
