Adıyaman ili ile özdeşleşmiş bir lezzettir. Çiğ köftenin tarihi, günümüz Adıyaman yöresini de kapsayan Kommagene bölgesinde yaşamış olan Kral Nemrut'a dayanmaktadır. Etli çiğ köfteye alternatif olarak ortaya çıkan etsiz çiğ köfte, Adıyaman yöresiyle özdeşleşmiştir.
Adıyaman Etsiz Çiğ Köfte - (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur)
Ayırt Edici Özellikleri
Temel Malzemeler: Çiğ köftelik ince bulgur, isot, biber ve domates salçası, maydanoz, nar ekşisi, bitkisel yağ, kuru soğan, sarımsak, ceviz, tuz ve çeşitli baharatların karışımından oluşur.
Bulgur: Ürünün ana hammaddesi olan bulgur, tercihen Triticum aestivum cinsi yarı sert kırmızı ekmeklik buğdaydan üretilen ve yörede simit olarak adlandırılan ince çiğ köftelik bulgur (%90'ı 1,6 mm'den küçük) olmalıdır. Bu boyut, bulgurun kolay yumuşamasını ve ürünün yoğrulmasının kolaylaşmasını sağlar.
Diğer Malzemeler: Güneşte doğal kurutulmuş acı biber (isot), ev yapımı domates ve biber salçası, sekiz çeşit baharat, maydanoz, ceviz, nar ekşisi, soğan ve sarımsak zeytinyağı ile özümsenerek hazırlanır. Belirtilen baharatlar arasında karanfil, zencefil, tarçın, havlıcan, kimyon, karabiber,
yenibahar ve muskat bulunur.
Malzemeler
- Çiğ köftelik ince bulgur: 1000 g
- Su: 500 ml
- Domates salçası: 200 g
- Biber salçası: 50 g
- Orta boy soğan: 100 g (Rendelenmiş, boyutları 4 mm'yi geçmeyecek şekilde parçalanmış)
- Havanda dövülmüş sarımsak: 30 g
- İsot: 200 g (Güneşte doğal kurutulmuş acı biber)
- Domates rendesi: 300 g
- Dövülmüş İç Ceviz: 100 g (Öğütülmüş, 1,6 mm den küçük)
- Tuz: 15 g5...
- Nar ekşisi: 50 g
- Limon suyu: İsteğe göre (Taze sıkılmış)
- Bitkisel yağ: 100 ml (Çoğunlukla zeytinyağı)
- Maydanoz: 60-70 g (İnce doğranmış)
- Baharatlar (Sekiz çeşit):
- Karanfil: 1 g
- Zencefil: 1 g
- Tarçın: 1 g4
- Havlıcan: 0.5 g
- Kimyon: 1 g
- Karabiber: 1 g
- Yenibahar: 1.5
- Muskat: 0,1 g
Üretim Metodu
Genel olarak, salça, isot, soğan, sarımsak, ceviz, baharatlar ve tuz bir leğende karıştırılıp macun kıvamına gelene kadar yoğurulur. Ardından özel boyutta hazırlanan bulgur eklenir ve yoğurmaya devam edilir. Yoğurma sırasında bulgurun yumuşaması için su ilave edilir. Kıvam macunumsu ve tanelerinin belirgin olmadığı bir aşamaya geldiğinde nar ekşisi, bitkisel yağ (çoğunlukla zeytinyağı), isteğe bağlı olarak limon suyu ve rendelenmiş domates eklenir. Son olarak ince doğranmış maydanoz karıştırılır. Geleneksel olarak yoğurma için tabanı çekiçle dövülmüş kalaylı bakır leğen kullanılır. Yaz aylarında buzla, kış aylarında ise bir miktar limon suyu ile yoğurulabilir.
Çoğu yerde atıştırmalık olarak görülmesine rağmen, Adıyaman'da başlı başına öğünün tamamını oluşturur. Çocukluktan itibaren tadılan bir gıda olduğundan, çiğ köfte mekanları yoğun müşteriye sahiptir. Ekonomik olması, lezzeti ve zengin bileşenli servisi (yeşillik ve soslar) nedeniyle her yaş grubunca tercih edilir.
Çiğ köfte sadece beslenme dışında sosyal birlikteliğe de katkı sağlar. Ev davetlerinde ve çeşitli sosyal etkinliklerde misafirlerin gözü önünde hazırlanması adeta bir eğlenceye dönüşebilir. Aynı zamanda Adıyaman kültürünün önemli geleneklerinden Harfane gecesinin vazgeçilmezidir. Ortalama 100 gram etsiz çiğ köfte tüketildiğinde 155 kcal enerji verdiği belirlenmiştir. Servis genellikle 200 gram porsiyonlar halinde yapılır ve lavaş dürüm, marul arası veya servis tabaklarına küçük köfte sıkımları şeklinde sunulur. Çoğunlukla ayran/şalgam, çeşitli yeşillikler ve turşu ile servis edilir.
Denetimi
Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetiminin belirlediği konuda uzman 5 kişilik bir denetim merci tarafından yapılır. Bu denetim merci yılda bir kez düzenli olarak, ihtiyaç duyulduğunda ve şikayet üzerine ise her zaman denetim yapacaktır. Denetim merci, paketli ürün ambalajlarında bulunan logo kullanımını ve ürün içeriğini denetler.
