Tanım

İsim

1. Köy ve kasaba gibi yerleşim birimlerinde, genellikle zenginliği ve nüfuzu ile tanınan, sözünün geçtiği kişiler.

2. Halk arasında saygı gören, cömert ve itibarlı kişiler için kullanılan bir sıfat.

3. Bey veya beyefendi yerine, daha samimi ve halk arasında kullanılan bir hitap sözü; özellikle isimlerin sonuna eklenir.

4. Halk Ağzı: Büyük erkek kardeşi ifade etmek için kullanılan bir kelime.

5. Halk Ağzı: Koca ya da eş anlamında kullanılan bir terim.

6. Eski konaklarda hizmetkârların başında bulunan kişi.

7. Tarih: Osmanlı idari ve askeri teşkilatında belirli mevki veya rütbe sahiplerine verilen unvan.

Köken

(Moğ. ākā “ağabey”)

Kelime Arapça ve Farsça’ya āġā formunda geçmiş, aynı zamanda batı dillerine de aktarılmıştır.

Kullanım Alanları

1. Sosyal ve Toplumsal Kullanım: Kırsal kesimde sözü geçen kişiler için yaygın olarak kullanılır.
2. Hitap: Halk arasında, resmi olmayan durumlarda, saygı veya samimiyet göstergesi olarak isimlerin sonuna eklenir.
3. Tarihsel Kullanım: Osmanlı döneminde askerî ve idari görevlerdeki rütbeli kişileri tanımlamak için.
4. Halk Dili: Büyük erkek kardeş veya eş anlamında halk arasında günlük dilde kullanılır.

Örnek Cümleler

1. Köyde herkes ağanın kararlarına uyardı.
2. Recep Ağa, mahallede yardımseverliğiyle tanınıyordu.
3. Ağam, bugün sizinle konuşmam gereken bir mesele var.