Ağın Leblebisi, Türkiye’nin Elazığ iline bağlı Ağın ilçesinde yetiştirilen özel tür nohutların, geleneksel üretim yöntemleriyle işlenmesiyle elde edilen, uzun süre bayatlamayan bir leblebi türüdür. Ürün, 05 Aralık 2017 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Menşe Adı” ile tescillenmiştir.
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Ağın Leblebisi, Ağın ilçesinde yetiştirilen tüylü nohutlardan yapılmakta olup, yöreye özgü üretim süreciyle ayırt edilmektedir. Kullanılan nohut, Cicer arietinum türünün damla tipi çeşididir. 1000 g leblebi bazında yapılan kimyasal analizlerde protein oranı %15–22, selüloz oranı %1–9 arasında tespit edilmiştir. Renklendirici katkı maddesi içermez.
Nohutların yüz dane ağırlığı 40–50 g, kabuk oranı %9,8–12,3, pişme süresi 60–90 dakika, su emme kapasitesi ise 104–117 g arasında olup yaklaşık %100 hacim artışı göstermektedir. Bu özellikler, ürünün işlemeye ve tüketime uygunluğunu artırmaktadır.
Ağın Leblebisi, kızıl kahverengi renkte, tuzlu tada ve mat görünüme sahiptir. Bademli Köyü’nden temin edilen ince partiküllü kum ve meşe küllü su kullanılması, ürünün yalnızca tek kavurma işlemiyle hazırlanmasını mümkün kılmakta, gevrek yapısını ve tazeliğini uzun süre korumasını sağlamaktadır.
Ağın Leblebisi (AA)
Üretim Metodu
Hazırlık ve Haşlama
Leblebi yapımına uygun boyuttaki nohutlar ayıklanarak hazırlanır. 15 litre suya 1 kg meşe külü eklenerek dinlendirilir; üst kısmındaki su kaynatılarak haşlama işleminde kullanılır. 6 kg nohut, 2 litre meşe küllü suda haşlanır.
Ağın Leblebisi (AA)
Kumda Kavurma (Elle Üretim)
Büyük ocakta ısıtılan Bademli Köyü kumuna haşlanmış nohutlar dökülür. Nohutlar, 4–5 dakika boyunca kızgın kumla karıştırılır. Kabuğu kızarıncaya kadar yapılan bu işlem sırasında ateşin sıcaklığı dikkatle kontrol edilir. Kavrulan nohutlar elenerek kumdan ayrılır ve soğutulur. Ardından elle ovularak kabukları ayrılır.
Makineyle Üretim
Makineyle üretimde haşlama tankı ve kavurma silindiri kullanılır. 100 kg nohut meşe küllü suda haşlanarak 60 kg leblebi elde edilir. Kavrulmuş nohutlar dinlendirildikten sonra kabukları makinede ayrılır ve paketlenerek muhafaza edilir.
Ağın Leblebi Üretimi (AA)
Coğrafi Sınır ve Denetim
Ağın Leblebisi’nin coğrafi üretim alanı Elazığ ili, Ağın ilçesi merkez ve köyleriyle sınırlıdır. Denetim süreci, Ağın Kaymakamlığı Köylere Hizmet Götürme Birliği koordinasyonunda yürütülmektedir. Elazığ Ticaret ve Sanayi Odası, Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü, Ağın Belediyesi ve Ağın Sağlık Grup Başkanlığı’ndan uzmanlar tarafından yılda en az bir kez denetim yapılır.
