Bergama el halısı, İzmir ili Bergama ilçesi ve çevresinde, geleneksel dokuma teknikleriyle, doğal yün iplik ve bitkisel kökenli boyalar kullanılarak üretilen el dokuması halıdır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Mahreç İşareti” ile 1997 yılında tescillenmiştir.
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Bergama el halısı; Türk düğümü (çift düğüm) tekniğiyle, 32x40 kalitede, dm² başına 1.280 ilme sıklığında dokunmaktadır. Hav yüksekliği 7–10 mm arasında değişir. İlme, çözgü ve atkı ipliklerinin tamamı yündür. Kullanılan iplik numaraları sırasıyla 2/1 (ilme), 4/3 (çözgü), 4/2 (kalın ve ince atkı) şeklindedir. 1 m² halı için yaklaşık 4.600 gram yün sarf edilmektedir.
Halıda kullanılan desen ve motifler, bölge kültürünün geleneksel simgelerini yansıtmaktadır. Bunlar arasında stilize bitki ve hayvan figürleri, geometrik motifler ve simetrik kompozisyonlar yer almaktadır. Halılar genellikle yedi ana desende dokunur: Yuntdağ, Yağcıbedir, Kozak, Sarı Kız, Eski Bergama, Kız Bergama ve Yeni Bergama. Renkler doğal bitki kökenli boyalarla elde edilmektedir
Bergama El Halısı (Kültür Portalı)
Üretim Metodu
Dokuma Süreci
- İplikler yünden üretilir ve doğal kökboyalarıyla renklendirilir.
- Çözgüler tezgâha gerildikten sonra ilme iplikleri Türk düğümüyle düğümlenir.
- Her sıra ilmeden sonra atkı iplikleri atılarak sıkıştırma yapılır.
- Dokuma tamamlandığında halı traşlanır, kenarları düğümlenir ve temizlenir.
Malzeme Sarfiyatı (g/m²)
- İlme: 2.950
- Çözgü: 900
- Kalın Atkı: 350
- İnce Atkı: 400
- Toplam: 4.600
Coğrafi Sınır ve Denetim
Bergama el halısının üretimi yalnızca Bergama ve çevresinde gerçekleştirilebilmektedir. Ürünün desenleri, kullanılan teknikler ve malzemeler bölgesel bilgi birikimine dayanmaktadır. Coğrafi işaret koruması kapsamında, halının üretimi ve pazarlaması, ilgili mevzuat doğrultusunda denetlenmektedir.
