Alaşehir Tahinli Pidesi, Manisa ili Alaşehir ilçesine özgü, coğrafi işaret tescilli bir fırıncılık ürünüdür. Pidelik buğday unu, maya, su ve tuz ile hazırlanan hamurun içine ve üzerine tahin sürülerek taş fırında pişirilmesiyle üretilir. Ürünün ayırt edici özelliklerinden biri, pişirme işleminin kademeli olarak iki aşamada tamamlanmasıdır. Pişme tamamlanmadan önce pide fırından çıkarılıp üzerine tereyağı sürülür ve yüzeyi kahverengi oluncaya kadar yeniden fırınlanır. Servis, sıcak olarak ve üzerine pudra şekeri ile isteğe bağlı ceviz içi serpilerek yapılır. Alaşehir Tahinli Pidesi, ilçenin mutfak kültüründe köklü bir yere sahip olup, coğrafi sınırla ün bağı bulunan bir üründür.

Coğrafi İşaret ve Tescil Bilgileri

Alaşehir Tahinli Pidesi, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti olarak 26 Temmuz 2023 tarihinde tescil edilmiştir. Başvuru, Alaşehir Ticaret ve Sanayi Odası tarafından 6 Haziran 2022 tarihinde yapılmıştır. Ürün, Manisa ili Alaşehir ilçesi sınırlarında üretilir ve tüm üretim aşamaları bu coğrafi bölgede gerçekleştirilir. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde “Alaşehir Tahinli Pidesi” ibaresi ve mahreç işareti amblemi yer alır. Eğer bu kullanım mümkün değilse, ibare ve amblem işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulur.

Ürünün Özellikleri

Alaşehir Tahinli Pidesi, 20-25 cm çapında daire şeklinde, 1-1,5 cm kalınlığında ve 315-325 gram ağırlığındadır. Üretimde kullanılan pidelik un, kuru maddede en fazla %65 kül oranı ve en az %7 protein oranına sahiptir. Pidenin yüzeyi, taş fırında pişirilirken tahinin tamamen kurumasıyla kahverengi bir renk alır. Kademeli pişirme yöntemi, ürüne özgü bir doku ve tat kazandırır. Sıcak tüketilmesi önerilen pide, tüketilmediği takdirde 4-6 °C’de muhafaza edilir ve ısıtılarak servis edilir. Raf ömrü en fazla 5 gündür.

Üretim Yöntemi

Alaşehir Tahinli Pidesi’nin üretimi, belirli bileşenler ve titiz bir süreç gerektirir. Aşağıda, 1 adet pide için gerekli malzemeler ve üretim aşamaları belirtilmiştir:

Hamur için Malzemeler (1350 g hamur)

• 1 kg pidelik un (kuru maddede kül oranı en çok %65, protein oranı en az %7)
• 5 g tuz
• 8-12 g yaş maya
• 300-340 ml su (kış aylarında 25-30 °C sıcaklıkta)

1 Adet Pide için Malzemeler

• 160-170 g hamur
• 150 g tahin
• 15-20 g tereyağı (isteğe bağlı)
• 8-10 g pudra şekeri
• 5-10 g ince kıyılmış ceviz içi (isteğe bağlı)

Üretim Aşamaları

1. Un, tuz, su ve yaş maya karıştırılarak yoğrulur. Hamur, 25-30 dakika dinlendirilerek mayalanmaya bırakılır.
2. Dinlenen hamur, un serpilmiş tezgâhta 5-6 dakika yoğrulur ve 160-170 g’lık bezelere ayrılır.
3. Bezeler 20 dakika dinlendirildikten sonra, 30-35 cm eninde, 55-65 cm uzunluğunda ve en fazla 1 cm kalınlığında oval şekilde el ile açılır.
4. Açılan hamurun üzerine tahinin yarısı (ve istenirse tereyağının tamamı) sürülür, hamur tahinli kısım içte kalacak şekilde rulo yapılır ve yüzeyi unlanarak yapışması önlenir.
5. Rulo hamur, daire şeklinde sarılarak 30 dakika tezgâhta dinlendirilir.
6. Dinlenen hamur, en fazla 1 cm kalınlığında daire şeklinde açılır ve 3-4 kez ters çevrilerek oval forma getirilir.
7. Hamurun üzerine kalan tahin sürülür ve 275-300 °C’lik taş fırında 6-7 dakika pişirilir. Taş fırın, pişirme öncesi 90 dakika meşe odunuyla ısıtılır.
8. Pişme sürecinde 2-3 kez kontrol yapılır. Pişirme tamamlanmadan 2 dakika önce pide fırından çıkarılır, üzerine tereyağı sürülür ve yüzeyi kahverengi oluncaya kadar yeniden fırınlanır.
9. Fırından çıkan pideye pudra şekeri ve isteğe bağlı ceviz içi serpilerek sıcak servis edilir.

Denetim Süreci

Alaşehir Tahinli Pidesi’nin üretim standartları, Alaşehir Ticaret ve Sanayi Odası’nın koordinasyonunda, Alaşehir Belediyesi ve Alaşehir Lokantacılar Pastaneciler Fırıncılar Unlu Mamulleri Esnaf Odası’ndan birer uzman üyenin yer aldığı üç kişilik bir denetim mercii tarafından yılda bir kez düzenli olarak denetlenir. Şikayet veya ihtiyaç durumunda ek denetimler yapılır. Denetimde, bileşenlerin uygunluğu, üretim metoduna uyum, ürünün fiziki özellikleri ve mahreç işareti kullanımının doğruluğu kontrol edilir. Denetim mercii, gerektiğinde kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alabilir veya hizmet satın alabilir. Tescil ettiren, hakların korunması için hukuki süreçleri yürütür.

Kültürel ve Coğrafi Önem

Alaşehir Tahinli Pidesi, Alaşehir ilçesinin mutfak kültüründe köklü bir geçmişe sahiptir. Kademeli pişirme yöntemi, ürünün coğrafi sınıra özgü niteliğini oluşturur ve bu özellik, pidenin Alaşehir ile özdeşleşmesini sağlar. Ürünün tüm üretim süreçlerinin Alaşehir ilçesi sınırlarında gerçekleşmesi, coğrafi işaretin temel bir gerekliliğidir. Bu özellikleriyle Alaşehir Tahinli Pidesi, hem yerel mutfak mirasının hem de bölgenin kültürel kimliğinin önemli bir parçasıdır.