Avrupa Bizonu (Bison bonasus), Avrupa kıtasının en büyük otçuludur. Tarihsel olarak Batı, Orta ve Güneydoğu Avrupa ile Kafkasya'da geniş bir alana yayılmış büyük bir memelidir.
Tarihsel Yayılım ve Tehditler
Avrupa Bizonu, bir zamanlar geniş bir coğrafyada, Batı'dan başlayarak Kafkasya bölgesine kadar uzanan bir alanda varlık göstermiştir. Ancak, 19. yüzyılın sonlarına doğru tür, soy tükenme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır; doğada yalnızca iki yabani popülasyonu kalmıştır. Türün nüfusundaki düşüş ve soy tükenme tehlikesinin başlıca nedenleri insan kaynaklı etkenlerdir. Bunlar; tarımsal faaliyetlerin artması ve ormanların kesilmesi (ağaç kesimi), sınırsız avlanma ve kaçak avcılık gibi faktörlerdir. Bunlar popülasyonların doğrudan ve hızlı bir şekilde azalmasına neden olan tehditler arasında yer almıştır.
Avrupa Bizonu Hakkında (WildWorld)
Morfolojik Özellikler
Avrupa Bizonu, Avrupa kıtasının en büyük ve en ağır kara memelisi olarak kabul edilir ve Kuzey Amerika Bizonu'na kıyasla ince bir gövdeye ve uzun bacaklara sahiptir. Erkekler, dişilerden iri olup omuz yüksekliği 1.8 ila 2 metreye ulaşabilir ve ağırlıkları nadiren 1000 kilogramı aşabilmektedir. Vücut yapıları, omuz kasları ve hörgüç ile karakterize edilmiş olup arka kısımları incedir. Kürkleri genellikle koyu kahverengi tonlarda olup kışın kalınlaşır ve özellikle baş ile omuz bölgesinde yele benzeri uzun kıllar mevcuttur. Hem dişiler hem de erkekler, içe doğru kavisli, kısa ve kalın boynuzlara sahiptir.
Beslenme
Avrupa Bizonu, otçul (herbivor) bir tür olup beslenme rejimi yaşadığı mera ve orman ekosisteminin sunduğu bitkisel materyallere dayanır. Diyetinin ana bileşenleri otlar, sazlar, çeşitli ağaç yaprakları ve çalılıklardır; kış aylarında ise ağaç kabukları ve sürgünler de önemli bir besin kaynağı haline gelir. Beslenme tercihleri, mevsime ve yaşadıkları ormanlık habitatın türüne bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir.
Üreme
Avrupa Bizonları sosyal bir yaşam sürer ve üreme döngüleri mevsimseldir. Çiftleşme dönemi (Rut) genellikle ağustostan ekime kadar olan geç yaz ve sonbahar aylarında gerçekleşir; bu süreçte erkekler arasında dişiler için rekabet gözlemlenir. Gebelik süresi yaklaşık 264 gün olup dişiler tipik olarak ilkbahar veya yaz başında tek bir yavru dünyaya getirir. Yavrular, doğumdan kısa süre sonra annelerini takip edebilecek güce sahiptir ve yaklaşık bir yıl boyunca emzirilirler. Dişiler 3 yaş civarında, erkekler ise sosyal olgunluğa ileri yaşlarda ulaşmakla birlikte, 5 ila 6 yaşlarında cinsel olgunluğa erişirler
Koruma Durumu ve Koruma Çabaları
Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi'nde, Avrupa Bizonu (Bison bonasus) şu anda 'Hassas' (Vulnerable - VU) kategorisinde listelenmektedir. Bu listeleme, türün hala tehdit altında olduğunu, ancak uygulanan koruma programları sayesinde daha kritik kategorilerden uzaklaştığını ve toparlanma yolunda ilerlediğini göstermektedir. Kırmızı Liste değerlendirmesi, IUCN (Türlerin Hayatta Kalma Komisyonu dahil), BirdLife International, Conservation International, NatureServe ve Londra Zooloji Topluluğu gibi kuruluşların yer aldığı IUCN Kırmızı Liste Ortaklığı tarafından sağlanmaktadır.
Esaret altında yürütülen üretim programları, gen havuzunun muhafazasında ve neslin devamlılığında rol üstlenmiş, yaban hayata yeniden yerleştirme (re-introduction) projeleri için gerekli bireyleri sağlamıştır. Yoğun koruma yönetimi altında gerçekleştirilen yeniden yerleştirme çabaları, özellikle Belarus, Polonya, Rusya, Slovakya, Litvanya ve Ukrayna gibi ülkelerdeki ormanlık habitatlarda başarı göstermiştir. Bu çabaların neticesinde, serbest dolaşan bizonların toplam popülasyonu güncel durumda artış kaydetmiştir.
