Avustralya Federal Seçimleri (2025), ülkenin Temsilciler Meclisi’nin üyelerini belirlemek üzere 3 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirilmiş bir genel seçimdir. Seçim sonucunda Anthony Albanese liderliğindeki Avustralya İşçi Partisi (Labor), ikinci dönem için iktidarda kalmış ve parlamentodaki çoğunluğunu genişletmiştir. Ana muhalefet bloğunu oluşturan Liberal-Ulusal koalisyonunun lideri Peter Dutton, yalnızca genel seçimleri kaybetmekle kalmamış, aynı zamanda 24 yıl boyunca temsil ettiği Dickson seçim bölgesinde de sandalyesini yitirmiştir.

^{Avustralya Federal Seçimleri Temsili Görseli (Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Seçimin Hukuki ve Kurumsal Çerçevesi

Avustralya’da federal seçimler, anayasal hükümlere göre üç yılda bir yapılmaktadır. 2025 seçimleri, bir önceki seçimden üç yıl sonra ve anayasal takvime uygun olarak 3 Mayıs 2025 Cumartesi günü düzenlenmiştir. Seçmenler, Avustralya Parlamentosu’nun alt kanadı olan Temsilciler Meclisi’ndeki 151 sandalye için oy kullanmıştır. Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu elde edebilmek için bir partinin veya koalisyonun en az 76 sandalye kazanması gerekmektedir. Seçimler, zorunlu oy kullanımı ilkesine dayalı olarak gerçekleştirilmiştir.

2025 Seçim Kampanyasında Öne Çıkan Başlıklar

2025 federal seçim kampanyası beş hafta sürmüş ve yaşam maliyeti, sağlık hizmetleri, konut sorunu, çevre ve enerji politikaları, göçmenlik düzenlemeleri ile Yerli halkların temsili gibi başlıklar öne çıkmıştır.

Yaşam maliyeti kapsamında artan gıda, enerji ve ulaşım fiyatları gündeme gelmiştir. Sağlık hizmetleri çerçevesinde pratisyen hekim muayene ücretleri ve erişim sorunları tartışılmıştır. Konut politikalarında kira artışları ve ev sahibi olma koşulları kampanya açıklamalarında yer bulmuştur. Enerji ve çevre alanında yenilenebilir kaynaklara geçiş ile maden faaliyetleri üzerine değerlendirmeler yapılmıştır.

Göçmenlik konusu; sınır güvenliği, iş gücü göçü ve vatandaşlık uygulamaları üzerinden işlenmiştir. 2023 yılında reddedilen “Voice to Parliament” referandumunun ardından Yerli Avustralyalıların anayasal temsiline ilişkin öneriler kampanya sürecine dahil edilmiştir.

Seçim Sonuçları ve Temsilciler Meclisi Dağılımı

3 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirilen federal seçimlerde, oy sayımının %70,8’i tamamlandığında elde edilen sonuçlara göre İşçi Partisi (Labor) 85 sandalye kazanarak Temsilciler Meclisi’nde tek başına çoğunluğu sağlamıştır. Seçim öncesinde 77 sandalyeye sahip olan parti, bu sayıyı 8 sandalye artırmıştır. Liberal-Ulusal koalisyonu 36 sandalye ile ikinci sırada yer almış; bağımsız adaylar 10 sandalye, Yeşiller Partisi ise 2 sandalye kazanmıştır.

İlk tercih oylarının yüzdesel dağılımında İşçi Partisi %34,8 oranında oy almıştır. Liberal-Ulusal koalisyonunun oy oranı %32,1 olarak kaydedilmiştir. Yeşiller Partisi %11.8, One Nation %6,2, Trumpet of Patriots ise %1,9 oranında oy elde etmiştir. “Diğer” başlığı altında yer alan küçük partilerin ve bağımsız adayların toplam oyu %13,2 olmuştur.

Başbakan Anthony Albanese, İşçi Partisi lideri olarak ikinci dönem için seçimi kazanmış ve partisini parlamentoda çoğunluğa ulaştırmıştır. Albanese’nin seçim kampanyasında ekonomik reformlar, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve çevre politikaları öncelikli vaatler arasında yer almıştır. Seçim sonrası yaptığı konuşmada seçmenlerin sağlık, konut ve çevre konularındaki beklentilerine dikkat çekmiştir.

Liberal Parti lideri Peter Dutton, Queensland eyaletinde yer alan Dickson seçim bölgesinde İşçi Partisi adayı Ali France’a karşı yenilmiştir. Dutton, 24 yıldır temsil ettiği bu bölgede sandalyesini kaybetmiştir. Seçim gecesi yaptığı konuşmada, seçim yenilgisinin sorumluluğunu üstlendiğini ve parti içinde yeniden yapılanma sürecinin başlatılacağını belirtmiştir.

Seçmen Katılımı ve Oy Verme Süreci

Avustralya’da federal seçimlerde oy kullanmak yasal bir zorunluluktur. 2025 seçimlerinde seçmen katılım oranı %90’ın üzerinde gerçekleşmiştir. Avustralya Seçim Komisyonu (AEC), seçim günü ve öncesinde kayıtlı seçmenlerin büyük bölümünün oy kullandığını açıklamıştır. Erken oy kullanma ve posta yoluyla oy verme uygulamaları da seçim sürecinde yoğun biçimde kullanılmıştır.

Oy verme işlemi sırasında elektronik sistem kullanılmamış, tüm oylar fiziksel pusulalarla sandıklarda toplanmıştır. Oy sayımı resmi olarak AEC tarafından yürütülmüş ve sonuçların büyük bölümü 5 Mayıs 2025 itibarıyla açıklanmıştır. Nihai kesin sonuçların tamamlanması, tercihli oy sistemi nedeniyle birkaç gün sürmüştür.

Eyalet Bazında Sonuçlar

Seçim sonuçları eyaletler düzeyinde farklılık göstermiştir. Yeni Güney Galler (New South Wales) ve Victoria eyaletlerinde İşçi Partisi önemli sayıda sandalye kazanmıştır. Queensland eyaletinde ise Koalisyon, bazı bölgelerde oy kaybına uğramıştır. Güney Avustralya ve Tazmanya’da ise küçük farklarla İşçi Partisi öne çıkmıştır. Batı Avustralya’da İşçi Partisi, önceki seçimde elde ettiği üstünlüğü korumuştur.

Kentsel bölgelerde İşçi Partisi ve bağımsız adaylar yüksek oy oranlarına ulaşmıştır. Bölgesel ve kırsal alanlarda ise Koalisyonun ve One Nation gibi partilerin etkisi sürmüştür. Kent merkezlerindeki bazı geleneksel Liberal Parti bölgelerinde "teal" bağımsızlar yeniden seçilmiştir.