Türkiye'de bulunan Göreme Açık Hava Müzesi’nde, Karanlık Kilise ile Çarıklı Kilise arasında yer alan Azize Catherine Şapeli, 11. yüzyılda inşa edilmiştir. Kaya içine oyularak yapılan şapel, dışarıdan sade bir görünüme sahiptir. Mimari yapısı ve konumuyla, bölgedeki Bizans dönemine ait önemli dinî yapılar arasında sayılır.
Azize Catherine Şapeli (Türkiye Kültür Portalı)
Mimari Plan ve Yapı Özellikleri
Şapel, hem narteks hem de naos bölümleriyle serbest haç planına sahiptir. Merkezî kubbesi, yapıya dengeli ve simetrik bir görünüm kazandırır. Haç kolları beşik tonozlarla örtülmüş olup apsis kısmı templon (ikonostas) ile ayrılmıştır. Bu mimari özellikler, döneminin tipik kilise anlayışını yansıtır.
Narteks ve Mezar
Şapelin narteks bölümünde, zemin seviyesinde mezar bulunmaktadır. Bu mezar, muhtemelen kiliseye bağlı önemli bir kişiye aittir ve yapının dinsel işlevinin yanı sıra anma amaçlı da kullanıldığını gösterir.
İç Mekân Süslemeleri ve Pandantifler
Şapelin süslemeleri yalnızca naos bölümünde yoğunlaşmıştır. Buradaki pandantifler, kabartma geometrik motiflerle dekore edilmiştir. Bu süslemeler hem estetik hem de dinî sembolizm açısından büyük önem taşır.
Duvar Resimleri
Duvarlardaki freskler, Anna adında bir kişi tarafından yaptırılmıştır. Bu durum, kilisenin bağışçısının kimliğini ve yerel toplumdaki dinî bağlılıklarını göstermesi açısından dikkat çekicidir.
Deesis ve Kilise Babaları Tasvirleri
Apsiste Deesis sahnesi yer alır; Hz. İsa’nın kutsal kişilerce kuşatıldığı bu sahne, Orta Çağ kiliselerinde sıkça görülen bir tema olup, kurtuluş ve şefaatin simgesidir. Deesis’in hemen altında, madalyon içinde kilise babaları olan Gregory, Basil ve John Chrysostom tasvir edilmiştir.
Aziz Figürleri ve Anlatımı
Kuzey haç kolunun güney duvarında at üzerinde savaşçı aziz Aziz George yer alır. Onun karşısında ise Aziz Theodore, Azize Catherine ve diğer azizler tasvir edilmiştir. Bu figürler, hem dinî kahramanlığı hem de inananlara örnek olmayı amaçlar. Azize Catherine’nin varlığı şapelin adının da kaynağını oluşturur.
