Aziz Basil Şapeli, Nevşehir’in Göreme ilçesinde, Göreme Açık Hava Müzesi’nin girişinde yer almakta olup 11. yüzyıla tarihlenen yapıdır. Bölgenin en önemli Bizans dönemi kaya kiliselerinden biridir.

Mimari Özellikler

Yapı dikdörtgen planlıdır, nef kısmı enine beşik tonozla örtülmüş ve üç apsislidir. Narteks kısmı sütunlarla bölünmüş olup, burada şapelin bağışçısına ve yakınlarına ait olduğu düşünülen mezar çukurları bulunmaktadır.

Mezar Nişi ve Semboller

Nef içerisindeki mezar nişinde, tonozda yer alan üç adet Malta Haçı bulunmaktadır. Bu sembollerin Tanrı (Baba), İsa (Oğul) ve Kutsal Ruh’u temsil ettiği kabul edilmektedir.

Freskler ve Boyama Teknikleri

Şapelde kırmızı aşı boyasıyla ana kayaya işlenen geometrik süslemeler ile secco tekniğiyle yapılmış dini sahneler bir arada kullanılmıştır. Ana apsiste İsa, Meryem ve Çocuk İsa figürleri; kuzey duvarda at üzerindeki Aziz Theodore; güney duvarda ise ejderhayla savaşan Aziz George, Aziz Demetrius ve iki azize tasvirleri yer almaktadır.

Koruma ve Sağlamlaştırma Çalışmaları

Şapelin kaya kütlesindeki doğal aşınmalarını önlemek için taş kaplama ve hidrolik kireç harcı ile sıva uygulaması yapılmıştır. Bu yöntem Azize Barbara Şapeli ve Elmalı Kilise’deki koruma çalışmalarına benzerlik göstermektedir.

Aziz Basil’in Hayatı ve Dini Önemi

Şapel, 4. yüzyılda yaşamış ve Kapadokya bölgesinde manastır sistemini düzenleyen piskopos Aziz Basil’e adanmıştır. Aziz Basil, Hristiyan teolojisine katkıları, manastır kuralları ve Kutsal Teslis (Baba, Oğul, Kutsal Ruh) inancının şekillenmesindeki rolüyle tanınır.

Manastır Hayatına Katkıları

Aziz Basil, keşişlerin toplu ibadet, çalışma, yardımseverlik ve sosyal dayanışma esaslarına dayanan manastır yaşamını düzenlemiş; manastırları toplum yararına hizmet veren sosyal merkezlere dönüştürmüştür. Onun kuralları, eremitik ve cenobitik manastırcılık arasında bir model oluşturmuştur.