Aziziye Camii, Ordu ili, Altınordu ilçesinde yer almaktadır. Yapı, Osmanlı Padişahlarından Sultan Abdülaziz döneminde ahşap malzeme ile inşa ettirilmiştir. İsmini de Sultan Abdülaziz'den almaktadır. Aziziye Camii olarak adlandırılmasının yanı sıra Yalı Camii olarakta bilinmektedir. Zamanla oldukça yıpranan ve yıkılma tehlikesi gösteren cami, Hicri 1310 (Miladi 1892/1893) yılında Kadızade Hasan Efendi tarafından kesme taş ve moloz taş kullanılarak yeniden inşa ettirilmiştir.
Aziziye (Yalı) Camii (Ordu İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü)
Mimari Plan ve Yapım Malzemesi
Cami, yığma yapım sistemiyle inşa edilmiştir. Yapımda kesme taş ve moloz taş malzeme kullanılmıştır. Yapı; harim, kadınlar mahfili ve alt kotta yer alan namaz mekânından oluşmaktadır. Harimin alt kotu da namaz kılma amacıyla kullanılmaktadır. Bu alt mekâna doğu ve batı cephelerinden giriş sağlanmaktadır. Aynı kotta, kuzey cephesinde dört adet tek kanatlı, basık kemerli giriş açıklığı bulunmaktadır. Bu alan, harim giriş verandasının altında yer almakta olup günümüzde çay ocağı olarak kullanılmaktadır.
Aziziye (Yalı) Camii Yapı Planı (Karadeniz Kültür Envanteri)
Girişler ve Cephe Düzeni
Caminin harimine giriş, kuzey ve batı cephelerde yer alan açıklıklar aracılığıyla sağlanmaktadır. Kuzey cephedeki ana giriş basık kemerlidir. Kapı çerçevesinde dikdörtgen ve bitkisel motifli süslemeler yer almaktadır. Giriş açıklığının üzerinde caminin adı ve inşa tarihinin yer aldığı alınlık bölümü bulunmakta, bunun üstünde ise Arapça kitabe yer almaktadır.
Aziziye (Yalı) Camii (Kültür Portalı)
Giriş kapısı çift kanatlı ve ahşaptır. Kapı önünde, iki adet taş dikme ile taşınan bir sundurma bulunmaktadır. Bu sundurmaya doğu ve batı yönlerinden uzanan tek kollu iki merdivenle ulaşılmaktadır.
Aziziye (Yalı) Camii (Karadeniz Kültür Envanteri)
Batı cephesindeki giriş yuvarlak kemerlidir. Kapı açıklığının her iki yanında birer sütunçe yer almakta, açıklığın üzerinde ise üçgen alınlık bulunmaktadır. Bu girişe tek kollu bir merdivenle ulaşılmaktadır.
Aziziye (Yalı) Camii (Karadeniz Kültür Envanteri)
Pencereler dikdörtgen formlu ve basık kemerlidir. Doğu ve batı cephelerde çift sıra, güney cephede tek sıra, kuzey cephede ise üç sıra pencere düzeni bulunmaktadır. Ayrıca pencereler ahşap ve tek kanatlıdır.
Aziziye (Yalı) Camii (Karadeniz Kültür Envanteri)
Minare
Caminin minaresi, kuzeybatı köşesinde yer almakta olup kesme taş malzeme ile inşa edilmiştir. Minare tek şerefeli olarak tasarlanmıştır. Minarenin kuzey yönünde yuvarlak kemerli bir giriş kapısı bulunmaktadır.
Aziziye (Yalı) Camii (Karadeniz Kültür Envanteri)
İç Mekân Düzeni ve Süsleme
İç mekânda tüm duvarlar günümüzde sıvalıdır ve duvar yüzeylerinde süsleme bulunmamaktadır. Yapının içten üst örtüsü düz tavan şeklinde olup ahşap malzemeden yapılmıştır.
Aziziye (Yalı) Camii (Karadeniz Kültür Envanteri)
Mihrap taş malzemeden yapılmış olup kademeli bir yapıya sahiptir. Minber ve vaaz kürsüsü ahşap malzemeden yapılmış olup özgün değildir.
Aziziye (Yalı) Camii (Karadeniz Kültür Envanteri)
Üst Örtü ve Yapısal Özellikler
Yapının dıştan üst örtüsü dört yönde kırma çatı şeklindedir. Cami üç katlı olarak tanımlanmakta olup pencere ve kapı kenarlarının oval formlu olduğu belirtilmektedir.
