Bağdatlı Ruhi, eski zamanlarda yaşamış bir Osmanlı şairiydi. İnsanların iyiliklerini, kötülüklerini ve hayatın zorluklarını şiirlerinde anlattı. Şiirleri, hem eleştirel hem de ders verici bir nitelik taşır.
Bağdatlı Ruhi’nin gerçek adı Osman’dı. Bağdat’ta doğdu. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Babası bir Osmanlı askeriydi ve Ruhi de bir süre babası gibi askerlik yaptı. Ama asıl tutkusu şiir yazmaktı, bu yüzden hayatını şiire adadı.
Ruhi, Bağdat’ta doğdu ve çocukluğunda babasının görevleri nedeniyle farklı yerlerde bulundu. Babasının yanında askerlik mesleğini tanıdı. Ancak Ruhi, şiire olan ilgisini daha küçük yaşlarda fark etti ve kendini bu alanda geliştirmeye başladı. Bağdatlı Ruhi, önce asker olarak çalıştı ve Osmanlı yönetiminde bir kasabanın sorumluluğunu aldı. Ama askerlik ruhuna uygun değildi. Zamanla görevlerinden ayrıldı ve kendini şiir yazmaya adadı.
Şiirlerinde hayatın zorluklarını, insanların açgözlülüğünü ve adaletsizlikleri anlattı. En ünlü eseri, Terkib-Bend adlı şiiridir. İnsanların günlük sorunlarını, toplumun aksayan yönlerini anlatan şiirleriyle tanınır. Ruhi, şiirleriyle insanların hem güzel hem de yanlış taraflarını anlatarak dersler verdi. Onun şiirlerinde samimiyet ve doğallık ön plandadır. Arapça ve Farsça’yı bilmesine rağmen, şiirlerinde sade bir Türkçe kullanmayı tercih etti.
Bağdatlı Ruhi, askerlikten ayrıldıktan sonra birçok şehri dolaştı. İstanbul, Konya ve Şam gibi Osmanlı şehirlerinde bulundu. Mevlânâ’nın türbesini ziyaret etti ve Hicaz’a kadar gitti. Ancak hiçbir yerde uzun süre kalmadı. Ruhunda hep bir özgürlük isteği vardı. Derviş ruhluydu ve tasavvufla da ilgilenmişti.
Bağdatlı Ruhi, hayatının son yıllarını Şam’da geçirdi ve orada vefat etti. Ölüm tarihi 1604 yılı civarındadır.
Bağdatlı Ruhi, şiirleriyle insanlara önemli mesajlar vermiştir. Onun yazdığı Terkib-Bend, Osmanlı şiirinin en değerli eserlerinden biri kabul edilir. Bu eser, insanlara paranın ve şöhretin aslında ne kadar değersiz olduğunu anlatır. Şiirleri, günümüze kadar okunmuş ve öğretilmiştir.
Bağdatlı Ruhi, sadece bir şair değil, aynı zamanda toplumun sorunlarını dile getiren bir yol göstericiydi.
