Bayburt taşı, Türkiye’nin Bayburt iline özgü, tüfit yapıda, kolay işlenebilir özelliklere sahip doğal bir yapı taşıdır. 04 Temmuz 2019 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Menşe Adı” ile coğrafi işaret tescili almıştır.
Bayburt Taş İşleme (Rekabetçi Sektörler Programı)
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Bayburt taşı; beyaz, sarı ve yeşil tonlarında tüfit yapıdaki doğal bir taş olup, ince taneli ve düşük sertlikte (Mohs 2–3) olması nedeniyle kolay işlenebilmektedir. Görünüm açısından; beyaz zeminde yeşil benekli, sarı-yeşil dalgalı veya homojen sarı-beyaz renkte olabilir. Taşın gözeneklilik derecesi %29,9, basınç direnci 1605 kgf/cm², eğilme direnci ise 100 kgf/cm² olarak ölçülmüştür. Yüksek su emme oranı nedeniyle, ani ısı değişimlerinin yaşandığı dış ortamlarda kullanıma uygun değildir.
Taşın kimyasal bileşiminde yüksek oranda silis (SiO₂) bulunur (%64–69), ayrıca CaO ve Fe₂O₃ oranları taşın rengini etkileyen unsurlar arasındadır. Jeolojik olarak taş, Jura yaşlı metamorfik tabakalar üzerine gelen Eosen dönemine ait Yazyurdu Formasyonu içinde oluşmuştur. Tüfit tabakaları cam parçaları, kuvars, plajiyoklaz, biyotit ve zeolit mineralleri içermektedir.
Bayburt Taş Evi (Yapay Zekâ ile Oluşturulmuştur)
Üretim Metodu
Bayburt taşının çıkarımı, Toptepe, Sırataşlar, Gevenli, Konakdağ ve Gümüşdamla sahalarında yapılmaktadır. Taş ocaklarında bloklar; tel kesme makineleri, ispirel, elmas ağızlı testereler ve oyma araçları ile çıkarılır ve işlenir. Patlayıcı kullanılmaz çünkü taşın doğal yapısı çatlaklara duyarlıdır ve patlama sonucunda verim kaybı yaşanabilir.
Yüzeyden çıkarılan taş bloklar, el ile veya makine ile kesilerek 10–20 cm kalınlıkta ebatlanır. Kaplama taşı olarak kullanılan taşlar 10 cm kalınlık, 30–40 cm uzunluk ve 20 cm genişlikte hazırlanır. Elde edilen ürünler yapı taşı, cephe kaplaması, hediyelik eşya ve mezar taşı gibi çeşitli kullanım alanlarında değerlendirilir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Bayburt taşı yalnızca Bayburt ili sınırlarında çıkarılmaktadır. Denetim süreci; Bayburt Belediyesi koordinasyonunda, Bayburt Üniversitesi, Bayburt Ticaret ve Sanayi Odası ile İl Özel İdaresi temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından yürütülmektedir. Denetimler yılda en az bir kez gerçekleştirilir. Ürünün rengi, sertliği, işlenebilirliği, yoğunluğu, basınç direnci ve gözeneklilik oranı gibi teknik kriterlere uygunluğu kontrol edilmektedir.
