Baykar tarafından milli ve özgün olarak geliştirilen Bayraktar TB3, kısa pistli gemiler ve sınırlı mesafelerden iniş-kalkış yapabilme kabiliyeti için özel olarak tasarlanmış silahlı insansız hava aracıdır. Yapısal ve görsel açıdan Bayraktar TB2’ye benzer özelliklere sahip olan platform katlanabilir kanat tasarımı, daha yüksek performans sağlayan TEI PD-170 turbodizel motoru ve ASELSAN üretimi ASELFLIR-500 elektro optik sistemine sahip olmasıyla farklılaşmaktadır. 

Bayraktar TB3, 19 Kasım 2023 tarihinde yapılan test uçuşunda Türk Donanması’nın en büyük gemisi olan TCG Anadolu Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi’nden otomatik iniş ve kalkış yaparak kısa pistli bir gemiden iniş-kalkış yapmayı başaran ilk insansız hava aracı olarak dünya havacılık tarihine geçmiştir. Hem deniz hem de kara görevlerinde kullanılabilecek olan platformun 2025 yılı içerisinde seri üretime geçerek Türk silahlı kuvvetlerinin envanterine katılması beklenmektedir.

Bayraktar TB3, Türk savunma sanayisinin küresel çapta öne çıkan bir ürünü olarak da dikkat çekmektedir. Bu bağlamda, 12 Şubat 2025 tarihinde imzalanan sözleşme ile Endonezya’nın Bayraktar TB3’ü ordu envanterine alacağı açıklanmıştır.  

^{Bayraktar TB3 (AA)}

Geliştirme Süreci

Bayraktar TB3’ün tasarım ve geliştirme süreci, Baykar Teknoloji tarafından 2020 yılında başlatılmıştır.^【1】  Platform’un teknik özellikleri ise 1 Nisan 2021 tarihinde kamuoyuna tanıtılmıştır.^【2】  Bayraktar TB3, 27 Nisan - 1 Mayıs 2023 tarihleri arasında İstanbul’da düzenlenen TEKNOFEST’te ilk kez halka açık olarak sergilenmiştir.^【3】  Geçen süre zarfında havada kalma süresi, elektro optik sistem tanımlama, irtifa testleri, motor dayanıklılığı ve kısa mesafelerden iniş-kalkış gibi birçok performans testine tabii tutulan platformun test geliştirme faaliyetleri devam etmektedir.

Önemli Test Uçuşları

Bayraktar TB3’ün test sürecinde kaydedilen önemli gelişmeler şu şekildedir:

• 13 Ekim 2023: Bayraktar TB3 ilk koşu testini başarıyla tamamlamıştır.^【4】 
• 23 Ekim 2023: TB3 SİHA teker kesme testini başarıyla tamamlamıştır.^【5】 
• 27 Ekim 2023: Bayraktar TB3 SİHA ilk uçuşunu gerçekleştirmiştir.^【6】 
• 20 Aralık 2023: 13. test uçuşunda 32 saat havada kalarak 5.700 km mesafe katetmiştir.^【7】 
• 27 Mart 2024: 25. test uçuşunda ASELFLIR-500 elektro optik sistem tanımlama testleri başarıyla tamamlanmıştır.^【8】 
• 1 Haziran 2024: Bayraktar TB3 ilk rampa kalkış testini başarıyla tamamlamıştır. Bu test, Türkiye’nin en büyük gemisi olan TCG Anadolu Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi’ne iniş ve kalkış gerçekleştirebilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık 12 derece eğime sahip ski-jump rampasına benzer özelliklerde Keşan’da inşa edilen pistte yapılmıştır.^【9】 
• 25 Haziran 2024: 57. test uçuşunda yerli üretim TEI PD-170 motoruyla 36 bin 310 feet irtifaya çıkarak yüksek irtifa sistem performans testini başarıyla tamamlamıştır.^【10】 
• 2 Ekim 2024: Bayraktar TB3 SİHA, halka açık ilk uçuşunu TEKNOFEST Adana’da yapmıştır.^【11】 

Kısa Pistli Gemilerden İlk Uçuş

İlk rampa testinden yaklaşık 5 ay sonra 19 Kasım 2024 tarihinde Bayraktar TB3, TCG Anadolu gemisinin kısa pistli uçuş güvertesine ilk iniş ve kalkışını başarıyla gerçekleştirmiştir.^【12】  Bayraktar TB3, TCG Anadolu gemisinden gerçekleştirdiği test uçuşuyla, kısa pistli bir gemiden iniş ve kalkış yapmayı başaran ilk insansız hava aracı olarak dünya havacılık tarihine geçmiştir. Platform, 25 Kasım’da Çanakkale açıklarında seyreden TCG Anadolu gemisinde gerçekleştirdiği ikinci uçuş testinde ise 2 kez daha başarıyla kalkış iniş gerçekleştirmiştir.^【13】 

^{Bayraktar TB3'ün Kısa Pistli Gemilerden İlk İniş-Kalkışı (Baykar)}

İlk Silahlı Test Atışı

Bayraktar TB3’e mühimmat entegrasyon çalışmalarında önemli bir aşama 17 Ocak 2025’te başarıyla tamamlandı. Roketsan tarafından geliştirilen MAM-T mühimmatı ile gerçekleştirilen ilk atış testinde, ASELSAN’ın geliştirdiği ASELFLIR-500 Elektro-Optik Keşif, Gözetleme ve Hedefleme Sistemi kullanılarak belirlenen hedef tam isabetle vuruldu.^【14】 Silahlandırılan Bayraktar TB3, gelişmiş mühimmat entegrasyonu sayesinde deniz aşırı hedeflere karşı keşif, gözetleme ve taarruz görevlerini icra etme kapasitesine de fiilen sahip oldu. 

Süpersonik Füze Entegrasyonu

Bayraktar TB3, mühimmat entegrasyonu testleri kapsamında 25 Mart 2025 tarihinde bir ilki gerçekleştirmiştir. ROKETSAN tarafından geliştirilen İHA-122 süpersonik füze ile yapılan ilk atış testinde, deniz üzerinde bulunan 6x6 metrelik perdeli hedef 50 kilometreden fazla mesafeden tam isabetle vurulmuştur.^【15】  Bu test, Bayraktar TB3’ün süpersonik mühimmat taşıma ve kullanma kapasitesini ortaya koymuştur.

Test sırasında Bayraktar TB2 SİHA, hedefi havadan lazerle işaretlemiş; Bayraktar TB3 ise koordineli bir şekilde füzeyi ateşleyerek hedefi imha etmiştir. Böylece iki farklı SİHA’nın ortak görev kabiliyeti de ilk kez denenmiş ve başarıyla sonuçlanmıştır.

^{Bayraktar TB3 İHA-122 Süpersonik Füze Atış Testi (Baykar)}

TCG Anadolu Üzerindeki Çoklu İniş-Kalkış Testleri

Bayraktar TB3, Kasım 2024 tarihinde Muğla Aksaz açıklarında tamamladığı ilk gemi testlerinin ardından, 22 Nisan 2025 tarihinde TCG Anadolu gemisi üzerinde yeni bir test sürecine başlamıştır. Saros Körfezi'nde yürütülen bu çalışmalar kapsamında, Bayraktar TB3 toplam 24 sorti tam otonom kalkış ve iniş gerçekleştirmiştir.^【16】 

Test sürecinde, 25 Nisan 2025 tarihinde milli SİHA'nın 4. prototipi olan Bayraktar TB3 PT-4 ilk kez testlere katılmıştır. Keşan’daki Uçuş Eğitim ve Test Merkezi’nden kalkan Bayraktar TB3 PT-4, TCG Anadolu'ya iniş yaparak test sürecine dahil olmuştur. Böylece TCG Anadolu üzerinde ilk kez iki adet milli SİHA eşzamanlı olarak konuşlandırılmıştır.

Test faaliyetlerini yürüten Baykar Proje Ekibi'ne Baykar Yönetim Kurulu Başkanı Selçuk Bayraktar liderlik etmiştir. Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Ercüment Tatlıoğlu da testleri geminin köprü üstü ve yer kontrol istasyonlarından takip etmiştir.

Denizkurdu Tatbikatı

Bayraktar TB3 SİHA, DENİZKURDU 2025 Tatbikatı’nın Seçkin Gözlemci Günü faaliyetlerinde kendilerine verilen görevleri yerine getirdi. Akdeniz’de seyreden TCG Anadolu’dan art arda havalanan Bayraktar TB3 SİHA’lar kara hedeflerine yönelik 2 salvo atışını tam isabetle gerçekleştirdi.^【17】  

Bayraktar TB3, TCG Anadolu Üzerindeki Testlerde 100 Sortiyi Tamamladı

Bayraktar TB3 SİHA, Türk Deniz Kuvvetleri’ne ait TCG Anadolu gemisinde yürütülen test faaliyetlerinde önemli bir eşiği geride bıraktı. 28 Mayıs – 2 Haziran 2025 tarihleri arasında gerçekleştirilen test sürecinde, Bayraktar TB3 toplam 100 sorti gemi kalkış ve inişini başarıyla tamamladı.^【18】 Testler kapsamında, görüntü tabanlı yapay zekâ destekli otomatik kalkış ve iniş kabiliyeti de denendi. Bu çerçevede, görsel hat takibi, uçak gemisi tespiti, pist tespiti ve yerden görüş ile iniş açısı tahmini gibi teknik kabiliyetlerin doğrulaması yapıldı.

Bayraktar TB3’ün 2023 yılında başlayan test uçuşları günümüzde (Temmuz 2025) devam etmektedir. 

Teknik Özellikleri

Bayraktar TB3’ün teknik özellikleri; 1.600 kg azami kalkış ağırlığı, katlanabilir 14 metre kanat açıklığı, TEI PD-170 motoru, 21+ saat havada kalış süresi ve 25.000 feet servis tavanı ile tanımlanır. SATCOM desteğiyle görüş hattı ötesi görev yapabilen Bayraktar TB3, 280 kg faydalı yük kapasitesi ve entegre sensör sistemleriyle keşif, istihbarat ve taarruz görevlerinde kullanılmaktadır.^【19】 

Haberleşme Sistemi ve Uçuş Menzili

Bayraktar TB3, klasik görüş hattı (LOS) haberleşmesinin yanı sıra uydu tabanlı haberleşme (SATCOM) modülü ile donatılmıştır. Bu teknoloji sayesinde Bayraktar TB3, yer kontrol istasyonlarının kapsama alanı ile sınırlı kalmadan, görüş hattı ötesinde (BLOS) küresel ölçekte operasyon gerçekleştirme yeteneğine sahiptir. TB3 SİHA, 13. test uçuşunda 5.700 km mesafe katetmesi bu kabiliyetin pratikteki başarısını göstermektedir.

Uçuş Hızı ve Havada Kalış Süresi

Bayraktar TB3’ün seyir hızı 110-130 KTAS (yaklaşık 200-240 km/s) aralığındadır. Hava aracı için planlanan 21+ saatlik havada kalış süresi, 13. test uçuşunda 32 saate kadar çıkarak beklentilerin üzerine çıkmıştır. Bu değer, deniz platformları üzerinden yürütülecek uzun süreli keşif, gözetleme ve istihbarat görevleri için kritik bir operasyonel üstünlük sağlamaktadır.

Servis Tavanı Operasyonel İrtifa

Bayraktar TB3’ün operasyonel irtifası 20.000 feet, servis tavanı ise 25.000 feet olarak belirlenmiştir. Ancak 55. test uçuşunda 36.000 feet’in üzerine çıkarak planlanan limitlerin ötesinde irtifa performansı sergilemiştir. Bu irtifa kabiliyeti, hem radar ve hava savunma sistemlerinden korunma hem de daha geniş alanlarda etkin gözetleme imkânı sunmaktadır.

Güç Sistemi

Bayraktar TB3, TEI PD-170 turbo dizel havacılık motoru ile donatılmıştır. Bu motor, 170 beygir güç üretmektedir. Turbo dizel yapısı sayesinde, yüksek irtifa ve uzun menzil gerektiren görevlerde yakıt verimliliği sağlamaktadır.

Azami Kalkış Ağırlığı, Uzunluk, Yükseklik ve Kanat Açıklığı

Bayraktar TB3’ün azami kalkış ağırlığı 1.600 kilogramdır. Bu değer, hava aracının tam yüklü ve tam yakıt dolu şekilde kalkış yapabileceği en yüksek ağırlığı ifade etmektedir. Platformun gövde uzunluğu 8,35 metre, yerden yüksekliği ise 2,6 metredir. Bayraktar TB3’ün kanat açıklığı ise 14 metredir. Ancak bu kanatlar, gemi tabanlı operasyonlara uyum sağlamak amacıyla katlanabilir şekilde tasarlanmıştır. Bu boyutsal özellikler, Bayraktar TB3’ün hem açık deniz görevleri hem de sınırlı alanlarda, özellikle TCG Anadolu gibi kısa pistli deniz platformlarında etkin şekilde kullanılabilmesine imkân tanımaktadır.

Faydalı Yükler ve Görevleri

Bayraktar TB3, taşıdığı faydalı yüklere göre keşif, gözetleme, istihbarat ve imha görevleri üstlenebilmektedir. 280 kilogramlık faydalı yük kapasitesi ile donatılan bu SİHA, hem gelişmiş elektro-optik sistemleri hem de mühimmat taşıma kabiliyetiyle, çok yönlü ve etkili bir platform olarak dikkat çekmektedir

Faydalı Yük – İstihbarat, Gözetleme ve Keşif (İGK)

Bayraktar TB3’ün muadillerinden ayrılan en önemli özelliklerinden biri, ASELSAN tarafından geliştirilen ASELFLIR 500 elektro-optik sistemi ile donatılmış olmasıdır. Bu ileri teknoloji sistem, hassas görüntüleme kabiliyeti ve geniş spektrumlu optik sensörleriyle özellikle gece ve kötü hava koşullarında bile yüksek performans sağlayabilmektedir.

• ASELFLIR 500 Elektro-Optik/İnfrared (EO/IR) Sistemleri: Görüntüleme ve hedefleme görevlerinde yüksek hassasiyet sağlar. Özellikle ASELFIR 500, gelişmiş sensörleri ve lazer işaretleyici kabiliyetiyle ve özellikle gece ve kötü hava koşullarında bile yüksek performans sağlamasıyla TB3’ün keşif ve gözetleme kabiliyetini artırır.^【20】 
• Aselsan CATS EO: Bayraktar TB3, yerli elektro-optik hedefleme sistemi ASELSAN CATS ile entegre çalışabilme yeteneğine sahiptir. CATS, gündüz ve gece şartlarında yüksek çözünürlüklü görüntüleme, hedef tespiti, takip ve lazer işaretleme kabiliyeti sunan elektro-optik bir keşif ve hedefleme sistemidir.
• Lazer Mesafe Bulucu/İşaretleyici (LD): Bayraktar TB3, entegre lazer mesafe bulucu ve işaretleyici sistemi sayesinde hedeflerin hassas mesafe ölçümünü yapabilir ve lazer güdümlü mühimmatlar için hedef işaretlemesi gerçekleştirebilir.
• Çok Amaçlı AESA Radarı: AESA radar entegrasyonu, Bayraktar TB3’ün hava, kara ve deniz yüzeyindeki hedefleri her hava koşulunda tespit, takip ve görüntüleme kabiliyetini artırmaktadır.
• ELINT Sistemleri: Bayraktar TB3, elektronik istihbarat (ELINT) sistemleri ile düşman radar, haberleşme ve elektronik yayınlarını tespit edip konumlandırarak elektronik harp ve istihbarat görevlerinde kullanılabilir.
• Sonobuoy: Denizaltı savunma harbi (DSH) yeteneği kapsamında sonobuoy taşıma ve bırakma kabiliyeti, Bayraktar TB3’e denizaltı tespiti ve takibi gibi önemli görevlerde destek sağlamaktadır.

Mühimmat Yükleri ve Görevleri

• Lazer Güdümlü Mühimmatlar: Hedeflere hassas vuruş yapma kabiliyeti sunar, özellikle dinamik hedeflerde etkilidir.
• INS/GPS Güdümlü Mühimmatlar: Ataletsel ve GPS güdümlü sistemlerle her türlü hava koşulunda etkili saldırı imkânı sağlar.
• Kızılötesi (IR) Güdümlü Mühimmatlar: Isı izine dayalı hedefleme yaparak yüksek hassasiyetle hedefleri etkisiz hale getirir.
• Havadan Havaya Mühimmatlar: Hava hedeflerine karşı savunma ve saldırı kabiliyeti sunar, özellikle TB3’ün hava üstünlüğü sağlamasında önemli bir rol oynar.

İhracat ve Kullanıcı Ülkeler

Bayraktar TB3’ün 2025 yılı içerisinde seri üretime geçerek Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) envanterine girmesi planlanmaktadır. Bunula birlikte, Bayraktar TB3’ün ilk ihracatı, Şubat 2025’te Endonezya’ya gerçekleştirilmiştir. 12 Şubat 2025’te, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Endonezya ziyareti sırasında Baykar ile Endonezyalı savunma şirketi Republikorp arasında Bayraktar TB3 ve Bayraktar AKINCI İhracatına Yönelik Ortak Üretim Anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma, Bayraktar TB3’ün ilk ihracatı olarak tarihe geçmiştir. Anlaşma kapsamında, Endonezya’ya 60 Bayraktar TB3 ve 9 Bayraktar AKINCI ihraç edilecektir.^【21】 

^{BAYKAR Genel Müdürü Haluk Bayraktar ile Republikorp Kurucusu Norman Joesoef'in anlaşma imzanırken çekilen bir görüntüsü, 12 Şubat 2025 (Anadolu Ajansı)}

Uluslararası Bağlam ve Karşılaştırma

Bayraktar TB3, dünyada kısa pistli amfibi hücum gemilerine iniş ve kalkış yapabilen ilk insansız hava aracı (SİHA) olma özelliğine sahiptir. Bu durum, Bayraktar TB3’ü muadillerinden ayıran en önemli fark olarak öne çıkmaktadır. Daha önce, İHA’ların uçak gemilerinden kalkış ve inişleri başarıyla gerçekleştirilmiş olsa da kısa pistli amfibi hücum gemilerinden iniş ve kalkış yapan bir insansız hava aracı olmamıştır. Bu bağlamda, Bayraktar TB3, uluslararası alanda benzer SİHA sistemleriyle karşılaştırıldığında, gemi konuşlu operasyon yeteneği, katlanabilir kanat yapısı ve SATCOM ile görüş hattı ötesi haberleşme gibi özellikleriyle farklılaşmaktadır. Bu özellikler, TB3’ü daha esnek, çok yönlü ve deniz operasyonları için ideal bir platform haline getirmektedir.

• Mojave İHA (ABD): General Atomics tarafından üretilen Mojave İHA, 2023 yılında, Birleşik Krallık Kraliyet Donanması’na ait HMS Prince of Wales uçak gemisinden başarılı bir şekilde iniş ve kalkış yapmıştır. Bu test, Mojave’nin gemilerden operasyon yapabilme yeteneğini sergileyen önemli bir adım olmuştur. 13 Kasım 2024 tarihinde ise Güney Kore Donanması’na ait Dokdo Çok Maksatlı Amfibi Hücum Gemisi (LHD)’nden havalanmıştır, ancak test esnasında iniş yapılmamıştır.^【22】 Mojave, kalkışın ardından bir hava üssüne iniş gerçekleştirmiştir.^【23】 

• MQ-9 Reaper (ABD): Daha yüksek yük kapasitesine sahip olsa da kısa pistli gemilere uygun değildir.

• Wing Loong II (Çin): TB3’e benzer yük kapasitesine sahip olmakla birlikte katlanabilir kanat yapısı ve gemi operasyon yeteneği sunmamaktadır.