Beçin Kalesi ve Ören Yeri, Muğla ili Milas ilçesinin yaklaşık 5 kilometre güneyinde yer alan Beçin Mahallesi sınırları içerisindedir. Milas-Ören karayolu üzerinden ulaşılabilen Beçin, Milas Ovası’na hâkim, ovadan yaklaşık 200 metre yüksekteki düz bir plato üzerinde konumlanmıştır. Kalenin kuzeyinde yer alan dik yamacın eteklerinde ve kalenin çevresinde farklı dönemlere ait arkeolojik kalıntılar bulunmaktadır.

^{Beçin Kalesi.(AA)}

Tarihçesi

Beçin yerleşiminin tarihi, Geometrik Dönem’e (MÖ 8. yüzyıl) kadar uzanmakta olup, Arkaik, Klasik, Helenistik, Roma, Bizans, Menteşeoğulları ve Osmanlı dönemlerinde kullanılmış bir yerleşim alanıdır. Yapılan arkeolojik kazılarda, Eski Tunç Çağı’na ait (yaklaşık MÖ 3000) çocuk mezarı da dahil olmak üzere çeşitli dönemlere ait mezarlar ve mimari kalıntılar tespit edilmiştir. Kent, 13. yüzyıl sonlarında Menteşe Beyliği’nin eline geçmiş ve bir süre bu beyliğin başkenti olmuştur. Ahmet Gazi döneminde Beçin en parlak dönemini yaşamış; daha sonra, 1391 yılında Ahmet Gazi’nin ölümünün ardından beyliğin merkezi Balat’a (antik Miletos) taşınmıştır. 1424 yılında ise Beçin kesin olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir. 17. yüzyılın başlarında Celali isyanları sırasında şehir halkı iç kaleye çekilmiş ve 1950’li yıllarda kale içindeki son yerleşimler de terk edilmiştir.

Adlandırma

Beçin, tarih boyunca farklı kaynaklarda çeşitli adlarla anılmıştır. Orta Çağ İtalyan kaynaklarında "Pezona", Türk-İslam kaynaklarında ise "Barçın", "Berçin", "Peçin" olarak geçmektedir. Bugünkü adı olan “Beçin” zamanla bu biçimlerden türemiştir.

Kültürel ve Dini Yapılar

Beçin Ören Yeri, bir iç kale ile surlarla çevrili bir dış şehirden oluşmaktadır. İç Kale’de Hellenistik Döneme ait mezar anıtları, Türk döneminden kalma hamam ve sarnıçlar yer almaktadır. Dış şehirde ise Ortaçağ Türk-İslam mimarisine ait çok sayıda yapı bulunmaktadır. Bu yapılar arasında şunlar yer alır:

Ahmet Gazi Medresesi (Beçin’de kitabesi günümüze ulaşan tek yapıdır.), Orhan Bey Camii,Kızılhan, Kubbeli Çeşme,Karapaşa Medresesi, Yelli (Kepez) Camii, Medresesi ve Hamamı, Bey Konağı ve Bey Hamamı, Orman Tekkesi, Bazilikal planlı “Yeni Kilise” (19. yüzyıl, Rumlar tarafından inşa edilmiştir) Ayrıca kentte işlevi ve dönemi tam olarak belirlenememiş birçok yapıya ait kalıntı da bulunmaktadır.

Arkeolojik Bulgular

Kale ve çevresindeki arkeolojik kazılar, farklı dönemlere ait kültürel katmanları ortaya koymaktadır. Milas Müzesi tarafından yürütülen kurtarma kazılarında Geometrik Dönem’e ait mezarlar, Helenistik Dönem temel kalıntıları, Roma ve Bizans dönemlerine ait buluntular, Eski Tunç Çağı mezarı gibi arkeolojik veriler elde edilmiştir.

^{Beçin Kalesi Restorasyon Çalışmaları.(AA)}

Beçin’in Kentsel Yapısı

Beçin şehri; İç Kale, sur içi şehir ve sur dışındaki dini ve eğitim yapılarından oluşur. Kent meydanı, Ahmet Gazi Medresesi, Orhan Camii, türbeler, Kızılhan ve çeşme gibi yapılarla çevrilidir. Kentin mimari dokusu, Ortaçağ Türk kentleşme anlayışını yansıtmaktadır.

UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi

Beçin Ortaçağ Kenti, 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir. Bu listeye alınması, bölgenin kültürel miras değeri açısından uluslararası ölçekte tanınmasını sağlamıştır.

Modern Dönem ve Tanıtım Çalışmaları

Beçin Kalesi ve Ören Yeri'nde halen Ege Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü tarafından, Prof. Dr. Hüseyin Rahmi Ünal başkanlığında kazı çalışmaları sürdürülmektedir. Aynı zamanda bölgenin tanıtımı için çeşitli projeler yürütülmektedir. Bu kapsamda hazırlanan “Bir Tarih Hazinesi: Beçin Kalesi” adlı belgesel ve kitap, Beçin’in tarihi, kültürel ve mimari özelliklerini belgeleyen ilk kapsamlı çalışmalar arasında yer almaktadır.