Binbaşı Mahmut Sabri Bey, 1874 yılında Şam'da doğmuştur. Yahya Efendi'nin oğludur. Osmanlı ve ardından Türkiye Cumhuriyeti ordusunda görev yapmış, özellikle Çanakkale Savaşı'ndaki Seddülbahir savunmasındaki kahramanlığıyla tanınmış önemli bir subaydır.

Askerî Eğitimi ve İlk Görevleri

Mahmut Sabri Bey, 14 Mayıs 1892'de Harp Okulu'na girmiş ve 14 Mart 1895'te teğmen (mülazım-ı sani) rütbesiyle mezun olarak 5. Ordu açığına atanmıştır. 15 Aralık 1895'te 30. Alay 1. Bölüğü'nde askerlik kariyerine başlamış, 14 Eylül 1899'da aynı alayın 2. Bölüğü'ne atanmıştır. 27 Eylül 1899'da üsteğmenliğe (mülazım-ı evvel) terfi etmiş ve birliğindeki görevine devam etmiştir.

Yükselişi ve Önemli Atamaları

Aralık 1906'da yüzbaşılığa terfi ederek 2. Bölük Yüzbaşı Vekili olmuştur. 21 Temmuz 1908'de Kırkkilise'de bulunan 8. Süvari Alayı'nın 4. Bölüğü'ne, 6 Nisan 1910'da tekrar yüzbaşılığa terfi ederek görevine devam etmiştir. Nisan 1911'e kadar birliğindeki görevini sürdürdükten sonra, 12. Nizamiye Tümeni'ne bağlı 35. Alay'ın kadro taburu bölüğüne tayin edilmiştir.

Trablusgarp ve Balkan Savaşları

Trablusgarp Savaşı'nın başlamasıyla birlikte, birliğiyle Taşoz Adası'nın gözetlenmesi ve savunulmasıyla görevlendirilmiştir. Balkan Savaşı esnasında Paşmaklı-Ahi Çelebi bölgesinde 35. Alay'a bağlı 1. Tabur'un beş ay süresince komutanlığı görevini yürütmüştür. 19 Ekim 1912'de binbaşı rütbesine terfi etmiştir. Ocak 1913'te Kirmasti Redif Alayı'nın 1. Kirmasti Redif Taburu'na atanmış ve bu birlikle birlikte Çatalca Savunma Hattı'nın savunulması sırasında ileri harekât faaliyetlerinde bulunmuştur.

Çanakkale Savaşı ve Seddülbahir Savunması

Nisan 1914'te 3. Kolordu'ya mensup 9. Tümen'in 26. Alayı'nın 3. Tabur Komutanlığı'na atanmıştır. Temmuz 1914'te, birliğiyle birlikte Gelibolu Yarımadası'ndaki Seddülbahir sahillerinin gözetlenmesi ve savunulması göreviyle bu bölgeye sevk edilmiştir.

25 Nisan 1915 sabahı, İngiliz 29. Tümeni'nin Seddülbahir bölgesine beş ayrı noktadan (Pınariçi Koyu, İkiz Koyu, Tekke Koyu, Ertuğrul Koyu ve Morto Koyu) çıkarma yapmaya başlamasıyla, Binbaşı Mahmut Sabri Bey komutasındaki 26. Piyade Alayı'nın 3. Taburu kritik bir rol üstlenmiştir. Türk savunmasının ağırlık merkezi Seddülbahir bölgesindeydi ve 26. Alay'ın sorumluluğundaki sahil şeridi yaklaşık 20 kilometreden fazlaydı. 3. Tabur, 22 Nisan 1915'te Seddülbahir sahil savunmasıyla görevlendirilmişti.

^{Seddülbahir Bölgesi (AA)}

25 Nisan 1915 tarihinde başlayan Çanakkale Kara Muharebeleri'nin ilk gününde, Binbaşı Mahmut Sabri Bey, Seddülbahir köyü ve batısındaki kıyı hattında iki bölükle savunma pozisyonunda, iki bölükle de ihtiyat olarak kıyı gerisinde tertiplenmişti.

Müttefik kuvvetlerinin Pınariçi Koyu, Tekke Koyu ve İkiz Koyu sahillerine yaptığı çıkarmalar sırasında çatışmalar başlamıştır. Tekke Koyu Sahili'nde 12. Bölüğün direnişiyle karşılaşılmasına rağmen, gemilerin bombardımanı ve takviyelerle düşman kıyıya tutunmuştur. İkiz Koyu Sahili'nden çıkan İngiliz birlikleri Karacaoğlan Tepe'ye doğru ilerleyerek 12. Türk Bölüğü'nün arkasından kuşatma hareketine girişmiştir.

Bu durum üzerine Binbaşı Mahmut Sabri Bey, elindeki ihtiyat bölüklerini kıyıya sevk etmiş ancak yetersiz kalması üzerine 26. Alay Komutanı Binbaşı Kadri Bey'den takviye talep etmiştir. 2. Tabur'dan Yüzbaşı Yusuf Kenan Efendi komutasındaki 7. Bölük, Kızıltoprak Mevkii'ne doğru intikal etmiş ve düşmanla temas kurmuştur. Yüzbaşı Yusuf Kenan Efendi, inisiyatif alarak düşmana karşı taarruz emri vermiş, bu taarruz Kızıltoprak Mevkii'nde ilerleyen İngiliz birliklerinin ilerlemesini durdurarak dağınık bir duruma gelmelerine neden olmuştur. Bu direniş, 3. Taburun savunmasına destek sağlamış ve 36 saat süren çatışmalar boyunca bölgedeki Türk savunmasının devamlılığında etkili olmuştur.

Mahmut Sabri Bey'in hatıratına göre, düşmanın ilk bombardımanı sabah 04:30 sıralarında başlamıştır. Türk askerleri, donanma ateşine rağmen mevzilerini korumuşlardır. Sahildeki avcı hendekleri düşman ateşiyle yerle bir olmuş ancak askerler yaralanmalarına rağmen görevlerine devam etme azmi göstermişlerdir. Düşman gemileri, Tekke Burnu'ndan Seddülbahir iskelesine kadar olan bölgeye asker çıkarmaya çalışmış ancak Türk askerinin şiddetli ateşiyle karşılaşmışlardır. Özellikle Ertuğrul Koyu'nda, deniz suyu düşman cesetlerinden akan kanla kırmızıya dönmüştür. Türk direnişi, düşmanın ilerlemesini önemli ölçüde engellemiştir.

^{Seddülbahir Kalesi (AA)}

Geri Çekilme ve İkinci Savunma Hattı Oluşturma Girişimi

26 Nisan günü düşman çıkarma yapmaya devam etmiştir. Öğleden sonra, Alay Komutanlığı'nın geri çekilme emrinin ardından, Binbaşı Mahmut Sabri Bey komutasındaki birlikler, Kanlıdere (Kirte Deresi) içinden Kirte istikametine ve ikinci savunma hattına doğru çekilmeye başlamıştır. Bu çekilme süreci, düşman ateşi ve donanma bombardımanı altında gerçekleşmiştir. Mahmut Sabri Bey'in ifadesine göre, ikinci hatta önceden gönderilen birliklerle temas kurulamamış ve erlerin yoğun ateş altında dereden çıkarak sırtlara tutunmaları güç olmuştur. Birlikler, ikinci savunma hattı olarak planlanan Yalçıtepe ve Delilesırtı'nın güney başlangıcındaki mevzilere ulaşamayarak Kirte Köyü'ne kadar gerilemek durumunda kalmıştır. 

Mahmut Sabri Bey'in anılarına göre, bu geri çekilme saat 15:00'da Kanlıdere (Kirte Deresi) içinden gerçekleşmiştir. Düşman piyadesi takip etmemiş ancak donanma ateşiyle geri hatları taramıştır. Mahmut Sabri Bey, ikinci savunma hattına ulaşmaya çalışırken şiddetli ateş altında kalmış ve bölükleriyle temas kurmakta zorlanmıştır. Anılarında bu çekilmeyi şöyle anlatmıştır: "Düşmanla mesafe 500-600 metre arasındaydı. O esnada düşmana şiddetli bir ateş açılarak ateşten sonra Kanlıdere içinden Kirte istikametine ve ikinci mevzilere çekilme emri verildi. Kuvvetimiz dereye doğru çekilmiş ve dereye inmişti."

Delilesırtı Savunması ve Sonraki Muharebeler

Binbaşı Mahmut Sabri Bey'in Seddülbahir'deki birlikleriyle geri çekildiği Delilesırtı, Zığındere ile Kirte Deresi arasındaki yaklaşık 4,5 km²'lik sırt bölgesidir. İngilizler tarafından Fir Tree Spur (Çamağacısırtı) olarak bilinen bu bölge, kara muharebelerinin ilerleyen aşamalarında da kritik bir savunma hattı olmuştur.

26 Nisan öğleden sonra, 3. Tabur Komutanı Binbaşı Mahmut Sabri Bey'in belirtmesiyle, birlikler Kanlıdere içinden ikinci savunma hattına doğru çekilmiştir. 9. Tümen Komutanı Albay Halil Sami Bey, çekilen birlikleri bulundukları hatta yeni bir savunma düzeni oluşturmak üzere Harapkilise (Papazın Çiftliği)-Domuzderesi (Kerevizdere) hattını tutması için emir vermiştir.

27 Nisan günü düşman hattı yavaş yavaş ilerlemeye başlamış, şiddetli çatışmalar yaşanmıştır. Donanma ateşi devam etmiştir. Akşama doğru, taraflar arasındaki mesafe 600-700 metreye kadar düşmüştür.

Kirte Muharebelerindeki Katılımı

28 Nisan 1915 tarihinde icra edilen Birinci Kirte Muharebesi'nde, doğu kanatta direnen 26. Alayın muharebelerden dolayı yorgun düşmesi ve cephenin çözüldüğü bir anda, Binbaşı Mahmut Sabri Bey ihtiyat grubunu ve çevresindeki diğer askerleri de emrine alarak karşı siperlere taarruz gerçekleştirmiştir. Bu ileri hareket, diğer birlikleri de harekete geçirmiş ve kaybedilen bazı mevzilerin yeniden kazanılmasına katkı sağlamıştır. Fransız birliklerinde çözülmelerin başladığı bu anlar, Türk savunmasının toparlanmasında etkili olmuştur.

Mayıs ayı başlarında, Seddülbahir cephesindeki birlik düzenlemeleri kapsamında 9. Tümen'in sorumluluk alanında bulunmuştur. Delilesırtı bölgesi, bu dönemde 25. ve 20. Alaylar arasında paylaşılmıştır. İkinci Kirte Muharebesi (6-8 Mayıs 1915) ve Üçüncü Kirte Muharebesi (4 Haziran 1915) gibi sonraki büyük çaplı muharebelerde de cephede görev almıştır. Bu muharebeler, düşmanın yoğun topçu ateşi ve sayısal üstünlüğüne rağmen Türk birliklerinin mevzilerini koruma çabasıyla karakterize olmuştur. Özellikle Üçüncü Kirte Muharebesi'nde, yoğun bombardımanın ardından başlatılan düşman taarruzları, Türk mevzilerinden açılan makineli tüfek ve piyade ateşiyle durdurulmuş, ele geçirilen mevziler gece yapılan süngü hücumlarıyla geri alınmıştır.

I. Kirte Muharebesi (28 Nisan 1915): General Hunter Weston komutasındaki İngiliz ve Fransız kuvvetlerinin taarruzuna karşı 9. Türk Tümeni'ne takviye olarak 19. ve 20. Alaylar savunma yapmıştır. Özellikle doğu kanatta yorgun düşen 26. Alay cephesinde yaşanan çözülmelerde, Binbaşı Mahmut Sabri Bey ihtiyat grubunu öne sürerek karşı taarruza geçmiş ve kaybedilen mevzilerin yeniden kazanılmasında etkili olmuştur. Bu muharebe sonucunda İngilizlerin ağır kayıplar verdiği rapor edilmiştir.

II. Kirte Muharebesi (6-8 Mayıs 1915): General Hamilton'ın emriyle başlayan bu taarruzda, İngiliz ve Fransızlar sayıca üstün kuvvetlerle saldırmıştır. Ancak 7. ve 9. Türk Tümenleri, süngü taarruzları ve manevralarla düşmana büyük zayiatlar verdirmiş, İngilizlerin ana kuvvetle temasa geçmesini engellemiştir. 3 gün süren muharebede Türkler 2000, düşman ise 6500 zayiat vermiştir. General Hamilton, hedefine varamadan harekâtın başarısız olduğunu rapor etmiştir.

III. Kirte Muharebesi (4-6 Haziran 1915): Hamilton'ın moral bozukluğuna rağmen başlattığı bu muharebede, İngiliz ve Fransız Kolorduları yoğun topçu ateşiyle taarruza geçmiştir. 12. Türk Tümeni ve diğer birlikler, makineli tüfek ve piyade ateşiyle düşmana ağır kayıplar verdirmiş, ele geçirdikleri mevzileri gece süngü hücumlarıyla geri almıştır. Bu muharebede İngilizler 4500, Fransızlar 2031, Türkler ise 9000 zayiat vermiştir.

Zığındere Muharebesi (28 Haziran 1915): Delilesırtı üzerinden yapılan bu taarruzda, İngiliz 156. Tugayı'nın hücum dalgaları, yetersiz topçu desteğine rağmen Türk siperlerinden çıkan askerler tarafından geri püskürtülmüş, ağır kayıplarla ilerleme sağlanamamıştır.

1 Mayıs 1915'te, Seddülbahir bölgesinde yoğun çarpışmalar yaşanırken Binbaşı Mahmut Sabri Bey, İtilaf makineli tüfek ateşi altında kalmış ve sağ omzundan yaralanmıştır. Tedavisi için İstanbul'a sevk edilmiştir. Çanakkale Savaşı'ndaki bu kahramanlığından dolayı kendisine Muharebe Gümüş Liyakat Madalyası verilmiştir.

Doğu Cephesi ve Sonraki Görevleri

Çanakkale Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte, Binbaşı Mahmut Sabri Bey mensup olduğu 9. Tümenle birlikte 27. Alay'ın komutasını üstlenerek Lazistan, Bayburt ve Erzurum çevrelerinde gerçekleşen çarpışmalara katılmıştır. Temmuz 1916'da Pulur'daki çarpışmalar esnasında sol kasığından yaralanmış ve Sivas Hastanesi'ne sevk edilmiştir.

Nisan 1917'de Galiçya'da bulunan 15. Kolordu'ya bağlı 20. Tümen'in 62. Alay'ın 1. Tabur Komutanlığı'na atanmıştır. 26 Ekim 1917'de vekaleten 20. Tümen'e bağlı 61. Alay'ın Komutanlığı'na atanmış ve bu birlikle beraber Filistin Cephesi'nde, Kudüs ve Yafa civarında yaşanan çarpışmalara katılmıştır.

1 Eylül 1918'de Kafkas Teşkilatı Ahz-ı Asker Şubesi'ne tayin edilmiştir. 24 Kasım 1923'te, 8 Ekim 1923 tarihli kanunun 5. maddesi uyarınca emekliye sevk edilmiştir.

Madalyaları

Binbaşı Mahmut Sabri Bey, askerlik hayatı boyunca göstermiş olduğu üstün hizmetlerden dolayı 2. Rütbeden Demir Salip Madalyası, Harp Madalyası, İmtiyaz Madalyası ve Gümüş Liyakat Madalyası sahibidir.

Binbaşı Mahmut Sabri Bey'in emeklilik sonrasındaki yaşamı ve vefatı ile ilgili henüz net bilgilere ulaşılamamıştır.