Köken
Eski Türkçeden "bitig/bitik" kelimesi günümüze kadar ulaşmış bir kelimedir.
Kullanım Alanları
Fiziksel & sağlık durumu (1. ve 4. anlamlar):
- Aşırı yorgunluk, hastalık veya güçsüzlük durumlarını anlatır.
- Aynı zamanda yaşlılık veya ölüm öncesi hâli betimlemek için de kullanılır.
- Gündelik dilde "bitik durumdayım", "adam bitik olmuş" gibi kullanılır.
Psikolojik & toplumsal durum (2., 5. ve 8. anlamlar):
- Tükenmişlik, yıkılmışlık, umutsuzluk gibi hâller için yaygın biçimde kullanılır.
- Toplumdan kopmuş, düzeni bozulmuş, boşvermiş kişiler için de "bitik" denir.
- Genellikle eleştirel veya acıma içeren bir tondadır.
Mekanik, fiziksel bağlam (3. anlam):
- Kabloların, iplerin ya da saç gibi unsurların birbirine karıştığı, dolaştığı durumları tanımlar.
- Teknik veya fiziksel tasvirlerde kullanılır.
Argo – kumar & kayıplar (6. anlam):
- Tüm parasını kaybetmiş, elinde hiçbir şey kalmamış kişiler için kullanılır.
- “Kumarhane çıkışı bitik oldu”, “masadan bitik kalktı” gibi kalıplarla yer alır.
Duygusal durum & aşk (7. anlam):
- Aşk acısı çeken ya da aşk yüzünden kendini kaybetmiş kişiler için esprili ya da dramatik biçimde kullanılır.
- “O çocuk kıza fena bitik” gibi gençlik jargonunda sık duyulur.