Yevgeni Zamyatin, 1920 yılında “Biz” adlı distopik romanını yazmıştır. “Biz”, 26. yüzyılda geçen, totaliter bir toplumda bireyselliğin yok edildiği distopik bir geleceği anlatır.

Konu

Romanda insanlar bir şehirde camdan evlerde yaşar, numaralarla anılır ve sıkı gözetim altındadır. Tüm hayat, devletin belirlediği kurallar çerçevesinde kontrol edilir; bireysel duygu ve düşünceler yasaktır. Ana karakter D-503, toplumun sadık bir üyesi olan yetenekli bir mühendistir. Ancak, I-330 adlı bir kadınla tanışması ve ona aşık olmasıyla yaşamı ve dünya görüşü tamamen değişir. I-330, direniş hareketinin lideridir ve özgürlük için mücadele eder. D-503, bu aşk ve isyan duyguları arasında kalır; sonunda sistem tarafından baskı altına alınır ve içsel çatışmalar yaşar.

Tema

Roman, özgürlük ve mutluluk, birey ve devlet, insan doğası ve mekanizasyon gibi temalar etrafında şekillenir. Toplumdaki mutlak kontrol, gözetim ve baskı, bireysel özgürlüklerin yok edilmesi eleştirilir. İnsan ruhunun baskılanamayacağı ve içgüdülerin, hayal gücünün varlığını sürdürdüğü vurgulanır. Ayrıca totaliter rejimlerin irrasyonel ve zalim doğası ile insanların özgürlük arzusu arasındaki çatışma işlenir.

Karakterler

D-503: Toplumun düzenli ve kurallara bağlı bir üyesi, yetenekli mühendis. Başlangıçta totaliter sisteme tam uyum sağlamış, mantıklı ve disiplinli biridir. I-330 ile tanışınca içindeki insanî duygular uyanır ve kendisiyle çatışmaya başlar. İsyan hareketine katılır, ancak sonunda sistem tarafından “tedavi” edilerek eski sadakatine döner. İçsel mücadeleleriyle romanın merkezinde yer alır.

I-330: Özgür ruhlu, çekici ve gizemli bir kadın. Yeraltı direnişinin lideridir ve D-503’ün hayatına isyan duygularını sokar. Toplumsal kurallara meydan okuyan, bireyselliğin sembolü olarak roman boyunca güçlü bir figür olarak yer alır. İşkenceye karşı dirençlidir ve özgürlük için savaşır.

Hayırsever: Utopia’nın mutlak lideri ve totaliter rejimin temsilcisi. Görünüşte halkın mutluluğunu sağlamak için çalışır; ancak özgürlükleri tamamen ortadan kaldırarak bu mutluluğu sağladığını savunur. Yönetim anlayışı mutlak kontrol, düzen ve baskı üzerine kuruludur.

Gardiyanlar: Devletin siyasi polisi, toplumun gözetim ve disiplininden sorumludur. Soğuk ve acımasızdırlar, ihlalleri sert biçimde cezalandırırlar.

Anlatım ve Kurgu

Roman, D-503’ün günlüğü biçiminde yazılmıştır. D-503, yaşadıklarını kişisel ve samimi bir dille aktarır. Anlatım, bireyin iç dünyasını ve toplumla olan çatışmasını derinlemesine yansıtır. Romanın dili teknik ve duygusal unsurları dengeler. Anlatımda distopik dünyanın baskısı ve bireysel isyanın karmaşası başarıyla verilir.