Bolu dağ fındığı, küçük dane yapısı, yüksek protein (%24,3) ve yağ (%68,7) oranı ile ayırt edici özellikler taşıyan yerel bir fındık türüdür. Doğrudan tüketiminin yanı sıra yörede fındık şekeri ve çikolata üretiminde de kullanılmaktadır. Bu ürün, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında 10 Ağustos 2017 tarihinde başvurusu yapılmış, 18 Aralık 2020 tarihinde “menşe adı” olarak tescillenmiş ve Bolu ili sınırları içinde korunmaya alınmıştır. Tescil işlemi Bolu Ticaret ve Sanayi Odası tarafından gerçekleştirilmiştir.
Kilogramda yaklaşık 991 adet dane bulunur; 250 olgun ağaçtan yılda yaklaşık 20 ton ürün alınabilir. Meyve boyutları 10–20 mm arasında değişir. Kalın kabuklu yapısı ve dipteki mat kısmın fındığın yarısına kadar ulaşması, türün ayırt edici özelliklerindendir. Epigeik çimlenme gösteren Bolu dağ fındığı, kasım sonu–aralık başında çiçeklenir; hasat ise ağustos ikinci yarısında başlar.
Fındık ağaçları tek gövdeli, dip sürgünü vermeyen veya az veren yapıdadır. Yaprak dökümü erken, orta veya geç dönemde gerçekleşebilir. Taç şekli dik, dik-yayvan veya yayvan gelişir. Ağaçlar 15–35 metre boya, 1.30–1.60 metre çapa ulaşabilir. -25°C ila -30°C soğuklara dayanıklıdır. Balçıklı ve alkali topraklarda yetişebilir.
Kabukları koyu gri, yaşlı ağaçlarda kalın ve çatlaklıdır; ak meşe kabuğunu andırır. Genç sürgünler pas renginde ve tüylüdür. Yaprakları geniş yumurta biçiminde, kenarları dişli veya lobludur. Sonbaharda altın sarısı renge döner. Erkenci çiçek kurulları tilki kuyruğu görünümündedir ve kış sonu–ilkbahar başında tozlaşma başlar. Ağaçlar fırtına ve kar örtüsüne karşı dirençlidir; budama ihtiyacı düşüktür.
Üretim Metodu
İki temel üretim yöntemi uygulanır:
- Generatif Üretim: Tohumlar %80 Thiram içeren ilaçla mantar zararına karşı korunur, ardından +4°C’de 3 ay süreyle soğuk ıslak katlamaya alınır. Katlama sonrası serada 1/3 kum, 2/3 orman toprağı karışımıyla tüplere ekilir.
- Vejetatif Üretim: Aşı kalemleri ağacın üst kısımlarından alınır. Dilcikli İngiliz aşısı tercih edilir. Aşı bölgesi 18°C’ye ayarlanmış ısı bantlarıyla sarılır, turba ile kapatılır ve nemlendirilir.
Bolu dağ fındığı, kayın ve göknar türleri için uygun olmayan, rekabet gücü düşük alanlarda yetiştirilir. Toprak pH’ı 5,4–7,9 arasında değişir; genellikle hafif alkalen yapıdadır. Tuzsuz topraklarda yetişir. Ana kayanın çatlaklı ve dikey tabakalı olması, beslenme açısından avantaj sağlar. Topraklar çok kireçli (%58,4) ile kireçsiz arasında değişkenlik gösterir.
Hasat ağustos ikinci yarısında başlar, eylül sonuna kadar sürer. Fındıklar elle veya silkme yöntemiyle toplanır.
Denetim
Denetimler Bolu Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, Bolu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi temsilcilerinden oluşan üç kişilik bir mercii tarafından yürütülür. Yılda en az bir kez, ayrıca ihtiyaç ve şikâyet durumlarında yapılır. Denetimlerde dikili alanlar, ağaç ve dane özellikleri ile üretim metoduna uygunluk kontrol edilir. Gerekli hallerde kamu veya özel uzmanlardan hizmet alınabilir.
