Burgaç Hatun Türbesi, Tokat il merkezinde yer alan ve Türk-İslam anıtsal mezar mimarisinin Anadolu’daki örneklerinden biri olarak değerlendirilen tarihî bir yapıdır. Adını, türbeye defnedilen Burgaç (veya Bulgac) Hatun’dan alan yapı, mimarî formu ve kent hafızasındaki yeri bakımından hem dinî hem de kültürel öneme sahiptir.

Konum ve Tarihî Bağlam

Türbe, Tokat il merkezinde yer almakta olup, çevresinde tarihî cami, medrese ve tekkelerin yoğun olarak bulunduğu bir yerleşim dokusu içerisindedir. Anadolu’da türbe yapım geleneği özellikle Selçuklu ve Beylikler döneminde gelişmiş, Osmanlı döneminde ise hem mimari hem de işlev açısından yaygınlaşarak devam etmiştir. Bu çerçevede Burgaç Hatun Türbesi, dönemin ileri gelenlerinden birine veya bölgedeki tasavvufî çevrelere mensup önemli bir kadına ait anıt mezar niteliğindedir.

Türbenin kesin yapım tarihi kaynaklarda belirtilmemekle birlikte, yapının mimarî detayları Selçuklu sonrası ve erken Osmanlı dönemine ait unsurlar taşımaktadır. Tokat Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü kayıtlarında, türbenin muhtemelen 13. ya da 14. yüzyılda inşa edildiği değerlendirilmektedir. Burgaç Hatun’un kimliğine ilişkin ayrıntılı tarihsel bilgi bulunmamakla birlikte, adının bir vakıf yapısıyla ilişkilendirilmesi mümkündür.

^{Burgaç Hatun Türbesi (Kültürportalı)}

Mimari Özellikler

Türbe, sekizgen planlı gövdesi ve üzerini örten konik külah çatısıyla Anadolu türbe mimarisinin klasik örneklerinden biridir. Yapı, taş ve tuğla malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Dış cephede kullanılan taş işçiliği, dönem mimarisine özgü sadelikle şekillendirilmiştir. Sekizgen planlı türbelerin, özellikle Orta Anadolu’daki Selçuklu ve erken Osmanlı mimarisinde tercih edilen bir form olduğu bilinmektedir.

Giriş kapısı, cephede merkezi bir konumda yer almakta; kemer ve alınlık detaylarıyla belirginleştirilmiştir. İç mekânda, türbe zeminine gömülü sanduka yer almakta olup, süsleme unsurları oldukça sınırlıdır. Bu durum, yapının daha çok işlevsel ve sade bir mimarî anlayışla inşa edildiğini göstermektedir.

Kültürel Değer ve Koruma Durumu

Burgaç Hatun Türbesi, Tokat il merkezinde yer alan diğer türbelerle birlikte, şehrin tarihî ve kültürel dokusunun ayrılmaz bir parçası durumundadır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescillenmiş kültür varlığı olarak koruma altına alınmıştır. Ziyaretçilere açık olan yapı, özellikle dinî bayramlar ve kandil geceleri gibi özel günlerde daha fazla ilgi görmektedir.

Türbenin mimarî sadeliği, döneminin taşra türbe mimarisi hakkında bilgi vermesi açısından da önem taşımaktadır. Bugün hem yerel halkın hem de Tokat’a gelen ziyaretçilerin dikkatini çeken bu tarihî yapı, kültürel turizmin önemli duraklarından biri olarak kabul edilmektedir.