Canik Oyuncak Müzesi, Türkiye'nin Samsun ilinin Canik ilçesinde, Mevlana Eğitim, Kültür ve Yaşam Kampüsü içerisinde 2017 yılında faaliyete geçmiştir. Yaklaşık 800 metrekarelik bir alanı kaplamaktadır.
Canik Belediyesi tarafından yürütülen bir proje kapsamında hayata geçirilen bu müzenin konsept danışmanlığını, Türkiye'deki ilk oyuncak müzesini kuran Sunay Akın üstlenmiştir. Müzede, ziyaretçiler karekod uygulaması aracılığıyla Sunay Akın'ın sesinden oyuncakların tarihsel ve kültürel bağlamdaki hikâyelerine erişim imkânına sahiptir.
Canik Oyuncak Müzesi (AA)
Müze koleksiyonu, geleneksel, fabrikasyon, yabancı, antik ve yerli olmak üzere beş ana kategoride sınıflandırılmış 770 adet oyuncaktan oluşmaktadır. Eserlerin büyük çoğunluğunu Alman ve Türk kökenli oyuncaklar teşkil etmekle birlikte, Fransa, Japonya, Rusya, Polonya, Çin ve Amerika Birleşik Devletleri gibi yaklaşık 40 farklı ülkeden temin edilmiş örnekler de koleksiyonda yer almaktadır.
Sergilenen oyuncakların önemli bir kısmı 1900-1920 yılları arasına tarihlendirilmektedir ve oyuncak üretiminde öncü konumda bulunan Almanya'nın Nürnberg (Nünberg) kenti ve çevresindeki fabrikalarda üretilmiştir.
Canik Oyuncak Müzesi (AA)
Müzedeki en eski eser, 1770-90 yıllarına ait Almanya menşeli ahşap bir bebek figürü iken, en yeni eser 2000 yılına ait İngiltere üretimi porselen Leydi Diana bebeğidir. Ayrıca MÖ IV. yüzyıl Roma dönemine ait kazılarda keşfedilen ve orijinalleri arkeoloji müzelerinde muhafaza edilen yedi arkeolojik oyuncağın, seramik sanatçısı H. Candan Yaraş tarafından yapılmış kopyaları da sergilenmektedir. Kil malzemeden imal edilerek fırınlanmış bu replikalarda insan ve hayvan figürleri kullanılmış olup figürlerin eklem yerlerine kadar detaylandırıldığı ve çocukların kullanımına uygun şekilde tekerlek ve ip eklendiği gözlemlenmektedir.
Canik Oyuncak Müzesi (AA)
Koleksiyonun en değerli parçalarından biri, 1920-30'lu yıllarda üretilmiş Ford marka T model kurmalı oyuncak arabadır. Müzede, tarihi 16. yüzyıla dayanan bebek evleri, 1903 yılında Almanya'da Margarette Steiff tarafından üretilen pelüş oyuncak ayılar, 1920'li yılların Amerika Birleşik Devletleri'nden uzay konulu oyuncaklar, 1926 yılında üretilen Mickey Mouse karakterinin gerçek fare görüntüsüne sahip ilk örnekleri, 1933 yılında Nazi Almanya'sında II. Dünya Savaşı öncesinde üretilen oyuncak askerler, 1930'lu yıllarda Almanya'nın Stuttgart kentindeki Hauser firmasında üretilen talaş ve tutkaldan mamul Kızılderili ve kovboy figürleri, Barbie bebekler, Tom ve Jerry oyuncakları, çeşitli uçak ve tren modelleri, zeplinler ve dönme dolaplar gibi geniş bir yelpazede eserler bulunmaktadır.
Canik Oyuncak Müzesi (AA)
Müze, kültürel mirasa ait unsurlara da ev sahipliği yapmaktadır. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde bahsedilen ve geçmişi 18. yüzyıla dayanan Eyüp oyuncakçılarının ürünleri ile 1970-80'li yıllar arasında faaliyet gösteren, Türk oyuncak tarihinin öncülerinden Fatma İlhan tarafından üretilen Fatoş marka oyuncaklar, müzede sergilenen önemli eserlerdendir. Ayrıca, Sunay Akın'ın tasarım sanatçısı Ayhan Doğan ile birlikte hazırladığı, 1950-60'lı yıllardan kalma ahşap oyuncak ve kuklaların yer aldığı vitrinlerin yanı sıra, bir bakkal ve kitapçıyı içeren sokak canlandırması da mevcuttur. Ziyaretçilere, ahşap oyuncak boyama gibi isteğe bağlı ve ücrete tabi atölye çalışmaları da sunulmaktadır.
25 Şubat 2019 tarihi itibarıyla Canik Oyuncak Müzesi, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının denetimine tabi yedi özel oyuncak müzesinden biri olmuştur.
