Casio F-91W, 1989 yılında Japonya merkezli Casio firması tarafından üretilmeye başlanan dijital bir kol saatidir. Düşük maliyeti, dayanıklı yapısı, uzun pil ömrü ve basit kullanımı ile küresel ölçekte yaygınlaşmıştır. Yılda ortalama 3 milyon adet üretildiği tahmin edilen saat, zamanla yalnızca bir tüketim ürünü olarak değil, güvenlik raporlarında adı geçen bir nesne olarak da dikkat çekmiştir.

Tarihçe

Casio F-91W, Haziran 1989’da F-87W modelinin halefi olarak piyasaya sürüldü. Tasarımcı Ryūsuke Moriai, modeli “küçük, ince ve basit” prensipleriyle geliştirdi. Üretildiği günden bu yana tasarımında kayda değer değişiklik yapılmamış, işlevselliği ve fiyat/performans dengesi sayesinde popülerliğini korumuştur.

^{Casio F-91W (Yapay Zeka ile Oluşturulmuştur.)}

Teknik Özellikler

F 91W, reçine gövde, paslanmaz çelik arka kapak, 21 gram ağırlığa sahiptir. Üç yan düğmeyle kontrol edilen basit ama işlevsel bir düzenle tasarlanmıştır. Üst sol düğme ışığı etkinleştirir, alarmı kapatır veya kronometreyi sıfırlar. Alt sol düğme, modlar arasında geçiş yapılmasını sağlar; bu modlar arasında saat gösterimi, alarm ayarı, kronometre ve zaman ayarı bulunur. Sağ düğme ise başlat/durdur ya da ayar değiştirme işlevine sahiptir. Saatin özellikleri arasında 59 dakika 59.99 saniyeye kadar ölçüm yapabilen kronometre, günlük alarm, saat başı sinyal ve otomatik takvim yer almaktadır. LED ışık, ekranın sol tarafında küçük bir yeşil nokta şeklinde bulunur. Saat, ±30 saniye/ay hassasiyetle çalışır ve CR2016 tipi düğme piliyle en az yedi yıl, çoğu zaman daha uzun süre kullanılabilir. Gövde ölçüleri yaklaşık 37.5 × 33.5 × 8.5 mm olup ağırlığı yalnızca 21 gramdır. Siyah F 91W 1 modeli 30 metreye kadar suya dayanıklı olup günlük su sıçramalarına ve kısa süreli su temaslarına karşı koruma sağlar.

Terörle İlişkilendirilmesi

Bu saatin küresel düzeydeki bilinirliğinin yanı sıra, bazı güvenlik raporlarında olumsuz bağlamlarda da yer aldığı görülmektedir. 2000’li yılların başlarında yayımlanan istihbarat raporlarında, F-91W’nin El Kaide gibi örgütler tarafından patlayıcı düzeneklerinde zamanlayıcı olarak kullanıldığı belirtilmiştir.

2011’de ABD’nin gizli istihbarat belgelerinde, Guantánamo Körfezi’nde tutulan 50’den fazla kişinin yakalandığında F-91W veya A-159W (metal kasalı versiyonu) modelini taktığı kaydedilmiş, bu saatlerin belirli terör örgütlerinin bombalama eğitimlerinde zamanlayıcı olarak kullanıldığı bilgisine yer verilmiştir. Saatin 24 saatten uzun süreli alarm ayarına imkân tanıması, düşük maliyet ve kolay bulunabilirlik gibi özellikler, bu iddiaların teknik temelini oluşturmuştur.

1994 yılında El Kaide bağlantılı terörist Ramzi Yousef, Filipinler Havayolları’nın 434 sefer sayılı uçuşunda patlamayı saatler sonra gerçekleştirecek şekilde ayarlanmış bir Casio F-91W zamanlayıcı düzeneği kullandı. 1999 yılında ise Ahmed Ressam, Los Angeles Uluslararası Havalimanı’na yönelik planladığı saldırıda patlayıcıları ateşlemek amacıyla benzer saat temelli zamanlayıcılar kullandı. Ayrıca El Kaide Terör Örgütü Lideri Usame bin Laden’in bu saat ile fotoğrafları basında yer aldı. Bu bilgiler saatin teknik yeteneklerinden kaynaklanan potansiyel kötüye kullanım örnekleri olarak değerlendirilmiştir.

^{Casio F-91W (Flickr)}

Eleştiriler ve Tartışmalar

Uzmanlar, F-91W’nin dünya genelinde milyonlarca kullanıcıya sahip olması nedeniyle tek başına suç delili olamayacağını vurgulamaktadır. Benzer işlevlere sahip birçok elektronik cihazın da aynı amaçla kullanılabileceği belirtilmektedir.

Kullanım Alanları ve Kültürel Etki

F-91W, farklı yaş ve meslek gruplarından kullanıcılar tarafından tercih edilmektedir. Öğrenciler, çeşitli meslek dallarındaki çalışanlar ve açık hava etkinlikleriyle ilgilenen bireyler arasında yaygın olarak kullanıldığı gözlemlenmektedir. Barack Obama gibi bazı siyasi liderler ve tanınmış kişiler tarafından da kullanıldığı belgelenmiştir. Saatin düşük ağırlığı ve gövde dayanıklılığı, onu günlük kullanım için uygun hâle getirmektedir. Tasarımı, bazı popüler kültür ürünlerinde de yer almış ve retro estetik özellikleriyle moda alanında görünürlük kazanmıştır. Çeşitli dizi, film ve belgesellerde kullanılması, modelin kültürel referans olarak tanınmasına katkı sağlamıştır. Sahteciliğin önlenmesi amacıyla, sağ düğmeye basılı tutulduğunda ekranda “CASIO” ibaresinin görünmesi özgünlük tespiti için bir kontrol yöntemi olarak kullanılmaktadır. Uzun süreli kullanımlarda kayış uçlarının yıpranması yaygın bir durum olup bu parçalar düşük maliyetle değiştirilebilmektedir.

Casio F‑91W, 1989 yılında tanıtılmasından bu yana düşük maliyet, dayanıklılık ve temel işlevsellik özellikleriyle dijital saat pazarında yer almaktadır. Bazı terör örgütleri tarafından zamanlayıcı olarak kullanıldığına dair kayıtlar bulunmakla birlikte, bu durum saatin yaygın sivil kullanımını ortadan kaldırmamaktadır. Tasarım ve teknik özelliklerinde uzun yıllar boyunca önemli değişiklik yapılmamış olması, modelin üretim stratejisinin sürekliliğini göstermektedir. Model hem günlük kullanımda hem de popüler kültür bağlamında bilinirliği yüksek saatler arasında yer almaktadır.