Afyonkarahisar iline bağlı Çay ilçesinde yetiştirilen ve adını bu bölgeden alan Çay ilçesi vişnesi, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından menşe adı olarak tescillenmiş bir tarım ürünüdür. Ürünün bölgenin coğrafi yapısı, iklimi ve yetiştirme yöntemleri ile özdeşleşmiş nitelikleri bulunmaktadır. 10 Eylül 2007 tarihinde tescil edilmiştir.
Ürün Özellikleri
Çay ilçesi vişnesinin kendine has nitelikleri, bölgenin mikroklima etkisi yaratan coğrafi koşullarından, toprak yapısının uygunluğundan ve karasal iklim özelliklerinden ileri gelmektedir. Ayrıca Türkiye genelinde yaygın olandan farklı anaç kök kullanılması da ürünün özelliklerini belirleyen unsurlar arasında yer alır. Bu yetiştirme biçimi ve çevresel faktörler, vişnenin ayırt edici özelliklerini oluşturmaktadır. Ürün, işlenmiş ve işlenmemiş meyve ve sebzeler ürün grubunda yer almaktadır.
Üretim Metodu
Çay ilçesi vişnesinin yetiştirilmesinde, coğrafi yapının sağladığı mikroiklim ve toprak koşulları büyük rol oynamaktadır. Üretimde, bölgeye özgü ve Türkiye genelinde kullanılanlardan farklı anaç kök türleri tercih edilir. Bu durum, yetiştirme tarzını ve dolayısıyla ürünün nihai özelliklerini doğrudan etkilemektedir. Ürünün piyasada vişne olarak veya kendisinden elde edilen işlenmiş ürünlerde "Çay İlçesi Vişnesi" ibaresi ile markalama şeklinde kullanımı öngörülmüştür. Bu ibare, ambalajların üzerine veya doğrudan ürünün kendisine eklenebilir.
Coğrafi Sınır
Coğrafi işaretin kapsamını belirleyen coğrafi sınır, Afyonkarahisar ilinin Çay ilçesidir. Ürünün ayırt edici özelliklerinin kaynağı olan mikroklima, toprak yapısı ve iklim özellikleri bu coğrafi sınır içerisinde mevcuttur.
Denetim
Çay ilçesi vişnesi, coğrafi işaretinin usulüne uygunluğunu sağlamak amacıyla bir denetim komisyonu görev yapmaktadır. Bu komisyonun koordinatörlüğü Çay Belediye Başkanlığı tarafından yürütülür. Komisyon; Çay Belediye Başkanlığı'ndan iki teknik eleman, Çay Ziraat Odası'ndan teknik bir eleman ve Çay Ticaret ve Sanayi Odası temsilcisi olmak üzere, komisyon başkanı haricinde en az üç kişiden oluşur. Denetimler, yılda en az üç kez gerçekleştirilir. Özellikle vişnenin hasat ve ihracat dönemleri olan temmuz ve ağustos aylarında bu denetimlerden en az ikisinin yapılması zorunludur. Gerekli görülen durumlarda ek denetimler de yapılabilmektedir. Denetimler sırasında laboratuvar analizlerine ihtiyaç duyulması halinde bu analizler Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi'ne yaptırılabilir ve analiz masrafları coğrafi işareti kullananlar tarafından karşılanır. Denetim raporlarını Türk Patent ve Marka Kurumu'na her yıl düzenli olarak göndermekle Çay Belediye Başkanlığı yükümlüdür.
